مغز انسان به دلایل مختلف همچون افزایش سن، حوادث طبیعی و غیر طبیعی دچار تغییرات می‌شود. به تازگی برای برخی از محققان اروپایی این سوالات پیش آمده که آیا این تغییرات برای مغز فضانوردان نیز پیش می‌آید؟ ماموریت‌های فضایی چه تاثیراتی بر روی ذهن انسان می‌گذارند در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
به گزارش سایت livescience؛ محققان آژانس فضایی اروپا و روسیه، چگونگی تغییر مغز فضانوردان پس از سفر به فضا و بازگشت را در مطالعات جدید خود بررسی کردند. آن‌ها در این تحقیقات نشان دادند که چگونه مغز با پرواز‌های فضایی سازگار و باعث جابجایی مایعات مغزی و تغییرات آن می‌شود. طبق این مطالعات، تغییرات می‌تواند تا ماه‌ها پس از بازگشت فرد به زمین ادامه داشته باشد.
تیم تحقیقات بین المللی مغز ۱۲ کیهان نورد مرد را قبل و بعد از پرواز به ایستگاه فضایی مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها همچنین مغز فضانوردان مذکور را هفت ماه پس از بازگشت به زمین نیز آزمایش کردند. براساس گزارش‌ها، همه فضانوردانی که مورد بررسی قرار گرفتند در پرواز‌های طولانی مدت شرکت کردند.(به طور متوسط ۱۷۲ روز یا کمی بیش از پنج ماه و نیم مسافرت فضاییشان به طول انجامید.)
برای انجام این تحقیق، تیم از تکنیک تصویربرداری مغزی و بازسازی سه بعدی استفاده کرد که از داده‌های MRI انتشار (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) یا اسکن‌های dMRI برای مطالعه ساختار و اتصالات درون مغز استفاده می‌کند.
فلوریس گفت: " این تحقیقات اولین روشی است که برای تشخیص تغییرات در ساختار مغز پس از پرواز فضایی استفاده می‌کند. داده‌های MRI می‌تواند چیز‌های زیادی در مورد مغز یک سوژه به محققان بگوید. MRI ساختار را در سطح ماده خاکستری، مانند ریزپردازنده‌ها و ماده سفید اتصالات روی مادربرد رایانه شخصی، بین تمام واحد‌های پردازش بررسی می‌کند. MRI همچنین به مایع موجود در مغز نیز نگاه می‌کند. "
ویتس گفت:"بعد از پرواز فضایی، به نظر می‌رسد که ساختار‌های مغزی در اثر جابجایی سیال در فضا ایجاد می‌شود؛ تغییر شکل پیدا کرده‌اند، جالب اینجاست که محققان همچنین افزایش ماده خاکستری و سفید را که باعث ارتباط بین ماده خاکستری در مغز و بقیه بدن می‌شوند، را پیدا کردند. " علاوه بر این تغییر مایع، تیم متوجه تغییرات شکلی در مغز، به‌ویژه در جسم پینه‌ای شد، که بسته‌ای بزرگ از رشته‌های عصبی است.
پیش از تحقیقات تصور می‌شد که پرواز فضایی می‌تواند باعث تغییرات ساختاری در جسم نیز شود. براساس گزارش‌ها، محققان کشف کردند که بطن‌های مجاور مغز در طول سفرهای فضایی گشادتر شده و این امر باعث جابه جایی بافت عصبی در مغز افراد می‌شود. (بطن‌ها، پاکت‌هایی در مغز هستند که مایع مغزی نخاع، را احاطه کرده، تولید و ذخیره می‌کنند.)
آندری دوروشین، سرپرست تیم تحقیق از دانشگاه درکسل گفت:" محققان همچنین تغییراتی را در ارتباطات عصبی بین چندین ناحیه حرکتی مغز پیدا کردند؛ که در آن دستورات برای حرکات آغاز می‌شود". گفته شده، در شرایط بی وزنی، یک فضانورد باید استراتژی‌های حرکتی خود را در مقایسه با زمین به شدت تطبیق دهد. مطالعات این گروه نشان می‌دهد که مغز فضانوردان در سفرهای فضایی دوباره سیم کشی شده است.
ویتس در بیانیه افزود: "از مطالعات قبلی، ما می‌دانیم که این مناطق حرکتی نشانه‌هایی از انطباق را پس از پرواز فضایی نشان می‌دهند. اکنون، اولین نشانه‌ای داریم که در سطح اتصالات بین آن مناطق نیز منعکس شده است. اما این تغییرات بلافاصله پس از بازگشت فضانوردان به زمین مشاهده نشد. در اسکن مغزی که از افراد هفت ماه پس از فرود گرفته شد، تیم متوجه شد که این تغییرات همچنان وجود دارد. "
بخشی از مجموعه تحقیقاتی رو به رشدی است که دقیقاً چگونگی تأثیر پرواز‌های فضایی، به ویژه سفرهای فضایی طولانی مدت، بر بدن انسان را بررسی می‌کند. این پایان درک ما در مورد این موضوع نیست، اما بینش‌های جدیدی را در مورد چگونگی تأثیرگذاری بر مغز نشان می‌دهد، اطلاعاتی که محققان می‌توانند سپس برای محافظت بهتر از انسان‌هایی که به فضا می‌روند، استفاده کنند.
ویتس گفت: "تحقیقات ما نشان می‌دهد که باید از اقدامات متقابل استفاده کنیم تا مطمئن شویم که تغییرات مایع و تغییرات شکل مغز محدود است. "
ویتس افزود که یکی از اقداماتی که می‌تواند این اثرات را کاهش دهد، گرانش مصنوعی است. گرانش مصنوعی، در تئوری، توسط یک نیروی اینرسی ایجاد می‌شود تا احساس گرانش را تکرار کند، به عنوان مثال، ما آن را در اینجا روی زمین تجربه می‌کنیم. دانشمندان در سال‌های اخیر به عنوان یکی از عناصر اصلی داستان‌های علمی تخیلی، شروع به تحقق این مفهوم کرده‌اند.
استفاده از گرانش مصنوعی در ایستگاه فضایی یا موشک به مریخ به احتمال زیاد مشکل جابجایی سیال را حل خواهد کرد. دونات چرخشی مانند فیلم استنلی کوبریک "Odyssey فضایی ۲۰۰۱" نمونه‌ای عالی از چیزی است که ایده آل است.
بیشتر بخوانید
گزارش از نرگس امام جمعه