شهرستان کاشان در مرکز کشور با صنایع بزرگی نظیر فرش و نساجی، اسانس و گیاهان دارویی، فولاد، صنعت خودرو، وجود شهرک‌های صنعتی به همراه ظرفیت بالای دانش آموختگان دانشگاه‌های منطقه کاشان، ضرورت وجود پارک علم و فناوری را دوچندان کرده است.
طرحی که هدف اصلی آن افزایش ثروت در منطقه از طریق ارتقای فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت‌های دانش‌بنیان است.
پارک علم و فناوری غیاث الدین جمشید کاشانی با بهره‌مندی از مزایای قانونی مناطق آزاد دارای امکانات خاص برای استقرار واحد‌های فناور رشد یافته و واحد تحقیق و توسعه صنایع بزرگ است.
این مکان علمی شرایطی را برای متقاضیان فراهم می‌کند تا ضمن شناخت بهتر نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدید‌های پیش رو با دنیای واقعی بازار و تجارت، بهتر آشنا شوند.
تبدیل آب به ماده ضدعفونی کننده با بومی سازی فناوری پلاسما
زینب رحمانی عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه کاشان و مدیرعامل شرکت دانش بنیان پلاسما فناوران کویر مستقر در پارک علم و فناوری کاشان، گفت: بکارگیری و بومی سازی فناوری نوبن پلاسما در زمینه‌های مختلف کشاورزی، صنعتی، محیط زیست (از جمله تصفیه هوا، آب و پساب، کاهش گاز‌های آلاینده و سمی) و صنایع غذایی، هدف این شرکت است.
او گفت: در حوزه پلاسما موفق به ثبت اختراع «دستگاهی برای تصفیه پساب نساجی با استفاده از فناوری پلاسمای سرد» شدیم که پس از آن به منظور تجاری سازی محصول، در سال ۱۳۹۸ شرکت را تاسیس کردیم.
این پژوهشگر کاشانی می‌گوید: شرکت ما از نخستین شرکت‌هایی بود که در آغاز همه گیری کرونا، دستگاه ضدعفونی هوا را ساخت که مورد استفاده برخی دستگاه‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و کاربران شخصی، قرار گرفت.
رحمانی طراحی و ساخت دستگاه تولید کننده آب فعال شده با فناوری پلاسماست را از دستاورد‌های شرکت می‌خواند و می‌گوید: این سامانه می‌تواند آب معمولی را بدون استفاده از هیچگونه ماده شیمیایی به محلول ضدعفونی کننده موثر تبدیل و به سرعت انواع سطوح و مواد آلوده به میکروارگانیسم‌ها را گندزدایی کند و پس از پاکسازی هیچ گونه اثر مضر و ناخواسته‌ای به جای نگذارد.
به گفته او انتقال آسان (پرتابل)، قابلیت برنامه‌پذیری (خودکار) و کاربری سهل و آسان مزایای این دستگاه است.
مدیرعامل شرکت پلاسما گفت: با توجه به اینکه تمام فناوری در این طرح بومی سازی شده، می‌توان دستگاه را در ابعاد و ظرفیت‌های مناسب بنا به استفاده و کاربرد آن در کارخانه‌ها و محیط‌های مختلف به صورت سفارشی طراحی و آماده سازی کرد.
رحمانی می‌گوید: استفاده از دستگاه هزینه‌های جاری کاربر برای خرید و نگهداری مواد ضدعفونی شیمیایی، حمل ونقل و انبارداری را به صفر می‌رساند، به دلیل ایجاد نکردن خوردگی، صرفه جویی اقتصادی دارد؛ همچنین از خروج ارز جلوگیری می‌کند و گام موثری در کارآفرینی و رونق تولید خواهد بود.
صادرات مهمترین چالش شرکت‌های دانش بنیان
رضا محصل مدیرعامل شرکت دانش بنیان پیشرو فناور نانو تاو آسیا (پنتا پلاسما) که شرکتش در پارک علم و فناوری کاشان استقرار دارد به خبرنگار ما گفت: فعالیت تخصصی شرکت در حوزه تصفیه آب و هواست و طرح‌هایی مثل پردازشگر سطوح پلاسمایی، پلاسمای پالسی درون سیال، سامانه هیدرو دینامیک کاویتاسیون، دستگاه‌های ازن ژنراتور و ابزار‌های ضد عفونی کننده را به طور کامل به تولید رسانده است.
او می‌گوید: این دستگاه بدون افت فشار با تخریب و بازده ۹۹ درصدی ویروس و باکتری‌ها را نابود می‌کند و در مقایسه با دستگاه‌های تصفیه هوای فعلی، مناسب و هزینه کمتری دارد و حتی نیازمند تعویض فیلتر نیست.
به گفته مدیرعامل این شرکت دانش بنیان، اطلاعات دستگاه برای شرکت‌هایی در ترکیه، آلمان و آذربایجان ارسال و مقرر شد در صورت نبود توانایی برای صادرات محصول، بخش‌های تک محصول در ایران ساخته شود و در نهایت تکمیل آن در شرکت دیگری اتفاق بیفتد که به دلیل نبود مدیریت و ارتباط زنجیره صادرات توسط سازمان یا اشخاص میسر نشد.
محصل می‌گوید: یک نمونه سامانه تصفیه هوا با همین فناوری، اما به قیمت گزاف از شرکت‌های خارجی وارد کشور می‌شود در حالیکه با اصلاح و مدیریت بازار صادرات محصولات دانش‌بنیان می‌توان نمونه داخلی را تولید انبوه و صادر کرد.
او گفت: نزدیک به ۱۰ شرکت ایرانی تولیدکننده دستگاه تصفیه هوا می‌توانند نیاز کشور را رفع کنند، اما به دلیل نبود قانون لازم در این حوزه صادرات و سودآوری ارزی اتفاق نمی‌افتد.
به گفته این پژوهشگر کاشانی، ورود سازمان‌های دولتی یا خصوصی برای کمک به صادرات محصولات شرکت‌های دانش بنیان ضروری است.
اعطای تسهیلات در پیچ و خم اداری
محصل می‌گوید: برای دریافت تسهیلات۵۰۰ میلیون تومانی از صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یک سال پیش، اقدام کردیم، اما تسهیلات تا کنون به دلیل روند اداری پیچیده هنوز پرداخت نشده است.
به اعتقاد او سازمان مشخصی وجود ندارد که برای صادرات و اعطای تسهیلات امور را تسهیلگری و هموارسازی کند.
مدیرعامل شرکت دانش بنیان می‌گوید: از بخش دولتی انتظار می‌رود به شرکت‌های ایرانی کمک کند تا محصولات فناورانه را با ارتقای کمی و کیفی، بر اساس نظر مشتریان، ضمانت نامه معتبر، قیمت کمتر و ارائه خدمات پس از فروش عرضه و حتی صادر کنند.
محصل می‌گوید: شرکت‌های دانش بنیان بر پایه سفارشی سازی کار می‌کنند و بدون نقدینگی و تامین مالی و بخشی از مواد اولیه از سوی سرمایه‌گذار نمی‌توانند محصولات خود را به تولید انبوه برسانند.
فعالیت ۳۰ واحد فناور و شرکت دانش بنیان در پارک
علیرضا فرجی رئیس پارک علم و فناوری غیاث الدین جمشید کاشانی گفت: حدود ۳۰ شرکت فناورانه با موضوعات خلاق در پنج باغ فناوری نجوم و گردشگری، معماری هنر و صنایع دستی، گلاب اسانس و گیاهان دارویی، فرش و فناوری خلاق نرم و رسانه فعالیت دارند.
او گفت: ۱۵ شرکت فعال در زمینه‌های پلاسمای گرم و سرد، گردشگری رنگی، رسانه و معماری، فرش و فوتونیک در جایگاه ویژه کلان وملی دارند.
رئیس پارک علم وفناوری غیاث الدین جمشید کاشانی می‌گوید: ترکیب فناوری خلاق و نرم با رسانه می‌تواند به کمک افراد متخصص در روابط عمومی‌ها نیز بیاید و کاری خلاقانه را برای تبلیغات و جذب مشتری ارائه کند.
فرجی معتقد است فناوری خلاق و نرم عامل ایجاد اشتغال جدید است، در آن واقعیت افزوده و واقعیت مجازی با هم دیده می‌شود، هر کدام از باغ‌های فناوری با نگاه فناوری نرم، خلاقانه و رسانه می‌تواند توسعه داده و ضرب شود.
او می‌گوید: خلاقیت و نرم افزار می‌تواند در فرش، معماری، عرضه و بسته‌بندی گلاب و اسانس، تولید دارو‌های گیاهی جدید و طبیعی، گردشگری متناسب با گیاهان دارویی، طراحی تور‌های گردشگری نجومی و هتل نمکی عملیاتی شود.
فناوری یعنی استفاده از ظرفیت‌ها و مدیریت فرصت‌ها
رئیس پارک علم و فناوری غیاث الدین جمشید کاشانی، فناوری را استفاده از فرصت‌ها و مدیریت تهدید‌ها می‌داند و می‌گوید: رسالت فناوری احیای نابسامانی و بهم ریختگی ایجاد شده ناشی از عملکرد بخش دولتی یا خصوصی در این زیست بوم و چهار باغ فناوری است.
به گفته فرجی، کاشان با فرش، اسانس، گیاهان دارویی و گلاب، خانه‌های تاریخی و رصدخانه در دنیا شناخته شده و تقویت علمی آن‌ها به پیشرفت بیشتر می‌انجامد.
فرجی گفت: فناور کسی است که صنایع و محصولات را از خام فروشی نجات دهد و آن را دارای ارزش افزوده کند و بتواند با استفاده از امکانات موجود، بهترین محصول را تولید کند.
او گفت: فقط رانتی که در بازار آهن، مس و پتروشیمی کشور است اگر بتواند جزو بودجه کشور قرار بگیرد کسری بودجه را جبران می‌کند یا سنگ معدن را به قیمت بسیار ناچیز با انرژی سوخت نفت، گاز و مازوت مجانی داخل کشور استفاده، اما آهن را با قیمت بین المللی حساب می‌کنند.
رئیس پارک علم وفناوری غیاث الدین جمشید کاشانی می‌گوید: شرکت‌های دانش بنیان و فناوران، راهکار علمی مشکلات بدون توجه به مسائل حاشیه‌ای هستند تا به کمک جامعه، اجتماع و اقتصاد بیایند، البته صنایع نیز باید نوآورانه عمل کنند.
فرجی معتقد است هر منطقه زیست بوم فناوری خاص خود و دانش‌های موروثی و پایدار را دارد که یک شبه خلق نشده و باید متناسب با زمینه، بستر و محمل خاص آن، بازطراحی علمی شود.
پارک علم و فناوری غیاث الدین جمشید کاشانی در آستانه استقلال
عباس کتابی رئیس دانشگاه کاشان گفت: دانشگاه نزدیک به سه سال قبل برای راه‌اندازی یک پارک مشترک با شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان تفاهم نامه‌ای امضا کرد، اما پارک به‌عنوان زیر مجموعه‌ای از شهرک بود و دانشگاه کاشان به‌صورت عملی نقش مشخصی در آن نداشت.
او گفت: دانشگاه کاشان به عنوان حمایت کننده علاوه بر اختصاص فضای کالبدی پنج هزار مترمربعی در وسط شهر به پارک علم و فناوری، تجهیزات و لوازم را نیز در اختیار پارک گذاشت و حتی در تامین نیروی انسانی کمک کرد.
رئیس دانشگاه کاشان می‌گوید: با توجه به اینکه دانشگاه رویکرد موثر و فعالی در پارک نداشت و حتی در نشست هم‌اندیشی با شهرک و شرکت‌های مستقر، تمامی آن‌ها به دلیل کاغدبازی اداری و چالش‌های موجود ناراضی بودند در نخستین قدم پس از بررسی کارشناسی احیای جایگاه ویژه و اثرگذاری در پارک را در اولویت کار خود قراردادیم.
به گفته کتابی، دانشگاه کاشان از اولین دانشگاه‌هایی بوده که مرکز رشد ایجاد کرده و این سابقه ۱۹ ساله دلیلی بر پیشتازی آن در عرصه نوآوری و فناوری است.
او می‌گوید: برای ایجاد پارک علم و فناوری و فضای کالبدی ساختمان پنج هزار متر مربعی و حتی ۷۵ هکتار زمین برای توسعه پارک در داخل دانشگاه را پیش بینی کردیم.
در نشست هیئت امنای دانشگاه، راه‌اندازی مستقل پارک علم و فناوری مصوب شد. هم اکنون دانشگاه برای گرفتن مجوز شورای گسترش نیز در حال رایزنی با معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم است.
دانش بنیان شدن صنایع به کمک پارک علم و فناوری
رئیس دانشگاه کاشان، وجود صنایع فناوری برتر، خلاق و نوآور، از جمله خودرو و فرش را از دلایل اهمیت استقلال و تقویت پارک علم و فناوری غیاث الدین جمشید کاشانی می‌داند می‌گوید: این امر به دانش بنیان شدن فعالیت صنایع و بکارگیری دانش آموختگان دانشگاهی کمک می‌کند.
کتابی معتقد است دانش آموختگان دانشگاهی برای یافتن شغل مجبور به مهاجرت از کاشان می‌شوند و شهرستان نیز برای تامین نیروی کار در صنایعی با فناوری پایین مجبور به آوردن کارگر از بقیه شهر‌ها می‌شود که به طور طبیعی سبب ایجاد چالش‌هایی می‌شود که راه‌اندازی پارک علم و فناوری می‌تواند مشکلات را برطرف یا به شدت کم کند.
راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری
او می‌گوید: صندوق پژوهش و فناوری، ابزار و پشتوانه بسیار مهمی در کنار پارک علم و فناوریاست که با اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان، تضمین‌های بانکی، جذب سرمایه گذار و دیگر ساز و کار‌های مالی مورد نیاز، شرکت‌های فناوری را هدایت و تامین می‌کند.
رئیس دانشگاه کاشان می‌گوید: در گام دوم در حال رایزنی برای راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری با کسب مجوز ازصندوق نوآوری و شکوفایی وزارت علوم هستیم.
به گفته او دانشگاه رسالت ایجاد زیست بوم فناوری و نوآوری را دارد تا با پیوند ارتباطات زنجیره‌ای از طرح ایده در ذهن استاد و دانشجو به عنوان نخستین حلقه تا تولید انبوه به عنوان آخرین حلقه عمل و زنجیره تبدیل ایده به محصول را عملیاتی کند.
گام‌های فناورانه برای اشتغال دانش بنیان
رئیس دانشگاه کاشان می‌گوید: دانشجویی که دارای هوش هیجانی، روابط عمومی بالا و قدرت گزارش نویسی خوب است با دستیابی به ویژگی‌های حرفه‌ای مثل دانستن مقررات تأمین اجتماعی، مالیات و روش‌های کسب و کار در مدرسه اشتغال، می‌تواند وارد صنعت شود و با شیوه استاد شاگردی از نزدیک مسائل واقعی را مشاهده، درک و تجربه کند.
به گفته کتابی، دانشجو در سرای نوآوری نیز، ایده‌های نوآورانه خود را پیاده سازی می‌کند.
او معتقد است برای جهش تولید، افزایش کالا، قیمت مناسب و اشتغالزایی، راهکار کلیدیِ توسعه شرکت‌های دانش بنیان، پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد است.
رئیس دانشگاه کاشان می‌گوید: در پارک علم و فناوری محصول خام یک دلاری به محصولات با فناوری و ارزش افزوده بالا تبدیل می‌شود؛ جوانان دانش آموخته جذب بازار کار می‌شوند و فضا برای پیشرفت علمی و اقتصادی کشور فراهم می‌شود.
گزارش از حرمت سادات متولی