گذر از کشاورزی سنتی، راهکار غلبه بر کم آبی

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، اصفهان از استان‌های پیشرو در حوزه کشاورزی است؛ این استان در حالی‌که ۳ درصد از اراضی کشاورزی کشور را دارد ۶ درصد از محصولات کشاورزی را تولید می‌کند  و در سال‌های اخیر کم آبی، خشکسالی و بهره برداری‌های بی رویه از منابع زیرزمینی، کشاورزی در استان اصفهان را با چالش جدی مواجه کرده است.

هرچند که مشکلات کم آبی تاثیر بسزایی بر کشاورزی اصفهان داشته، اما عقب افتادن از فناوری روز، بکار بردن شیوه‌های سنتی آبیاری، کشت محصولات آب بر و مدیریت ضعیف موجب کاهش بهره‌وری در این حوزه شده است.

مدیران ما تخصص لازم را در حوزه کشاورزی ندارند

محمد صادقی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: مدیرانی که در حال حاضر در حوزه کشاورزی تصمیم‌گیری می‌کنند، افراد متخصص نمی‌باشند و رابطه‌ها به جای تخصص در حوزه مدیریت کشاورزی حاکم است.

وی گفت: مدیران ما  چون تخصص لازم را در حوزه کشاورزی ندارند و افراد مجرب این حوزه نیستند؛ بر اساس نگاه مستقل عمل نمی‌کنند و نگاهشان به تصمیماتی است که در مرکز گرفته می‌شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان گفت: برای پرداخت وام با سود‌های پایین، طرح‌هایی را وزارت جهاد کشاورزی در نظر می‌گیرد، اما مدیران کارشکن مانع از اجرای طرح توسط کشاورز در زمان مناسب می‌شوند.

صادقی گفت: در نتیجه کشاورز از بازپرداخت تسهیلات بانکی ناتوان می‌ماند و برخورد قضایی با او صورت می‌گیرد، همین مدیر نیز آسوده در جای خود نشسته و از حقوق و مزایای خویش نیز برخوردار است، در حالی‌که برخورد اصلی باید با او صورت گیرد.

وی گفت: نرخ تسهیلات بانکی بسیار بالاست؛ باید وام‌هایی با نرخ بهره پایین به فعال حوزه کشاورزی تعلق گیرد؛ در حالی‌که وام‌ها با نرخ بهره ۱۸ درصد آن هم در صورت داشتن رابطه به کشاورز داده می‌شود.

شبکه آبیاری کشاورزی ما هنوز غرق‌آبی است

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اصفهان گفت: در اوکراین سالیانه ۱۸۰۰ میلی‌متر بارش ثبت می‌شود با این حال حتی شیر‌های مراکز عمومی این کشور هوشمند است، اما در بسیاری از مزارع کشور و استان اصفهان، شبکه آبیاری کشاورزی ما هنوز غرق‌آبی است و حاضر به استفاده از تجربیات دنیا نیستیم.

صادقی گفت: محصولات باغی در کشور ما بالای ۴۰ درصد ضایعات دارند؛ کیفیت تولیدات ما متغیر است، چون بذر مورد استفاده در کشاورزی ما خالص نیست و به صورت مخلوط و ناخالص است.

وی گفت:  ۱۷۰ هزار هکتار سطح زیر کشت سیب‌زمینی در کل کشور داریم در حالی‌که سرانه مصرف سیب‌زمینی ما به ازای هر نفر ۴۵ کیلوگرم در سال است، این رقم در دنیا ۱۸۰ کیلوگرم است.

در عرصه مکانیزه کردن کشاورزی ضعیف هستیم

اصغر محسن زاده کرمانی معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: در حال حاضر بخش باغداری ۵۵ درصد و بخش زراعت ۸۹ درصد مکانیزه هستند؛ در برداشت محصولات کشاورزی نیز در عرصه مکانیزاسیون ضعیف هستیم و نیاز به کار بیشتر داریم.

وی گفت: در کشور ما سال‌ها است تعاونی‌ها مورد غفلت قرار گرفته و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت نگرفته است.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان گفت: تعاونی‌های ما قدرت لازم را برای ورود به حوزه فناوری در بخش کشاورزی ندارند.

محسن زاده کرمانی گفت: در استان اصفهان به دلیل خشکسالی‌های مکرر، شرکت‌ها، توانایی لازم را ندارند و ضروری است از نظر مالی توانمند شوند و تسهیلات کم‌بهره به آن‌ها تعلق بگیرد تا برای مکانیزه کردن ادوات مورد نیاز خود اقدام کنند.

صرفه جویی ۱۰ هزار مترمکعبی مصرف آب در هر هکتار گلخانه

وی گفت: در سه سال اخیر طرح‌های آبیاری تحت فشار در ۲۴ هزار هکتار اجرا و برای این منظور سالیانه ۱۶۰ میلیارد ریال هزینه شده است.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان صرفه جویی اجرای طرح‌های آبیاری نوین در بخش زیربنایی را۵۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: در سه سال اخیر ۹ هزار هکتار کشت نشایی جدید، برای شش هزار و ۷۷۶ هکتار تأمین بذر گندم و جو مقاوم به خشکی و شوری، ۱۲ هزار هکتار توسعه کشت اقلام زودرس و ۱۳ هزار و ۷۵۰ هکتار کشت گیاهان کم آب بر داشتیم.

محسن‌زاده کرمانی گفت: در بخش گیاهان دارویی هزار و ۶۱۱ هکتار توسعه داشتیم؛ همچنین توسعه کشت زعفران ۵۲۷ هکتار و گل محمدی هزار و ۱۰۷ هکتار بوده است.

وی گفت: در سه سال اخیر ۶۴۰ هکتار گلخانه در استان ایجاد شده که هر هکتار ۱۰ هزار مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی دارد.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: برای ایجاد ۶۴۰ هکتار گلخانه ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از اعتبارات بخش خصوصی و تسهیلات دولتی هزینه شده است.

اصلاح الگوی کشت باید در اصفهان عملیاتی شود

علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو در سفری که آبان ماه برای بررسی وضع خشکسالی و فرونشست زمین به اصفهان داشت گفت: علت اصلی فرونشست زمین و بی آبی در اصفهان رعایت نکردن الگوی کشت و جابه‌جا شدن سهم آب است، در حالی که ۹۰ درصد آب در کشور صرف کشاورزی می‌شود.

وی گفت: حفر بیش از اندازه چاه‌ها و کاهش بازده تولید به دنبال عدم‌اصلاح الگوی کشت شکل‌گرفته و لازم است منطقه به منطقه روش‌های آبیاری را در محیط‌های کش اصلاح کنیم.

وزیر نیرو گفت: استفاده از روش‌های نوین آبیاری را باید پیشه کشاورزان کرد.

تدوین چهار الگوی کشت برای شرایط خشکسالی اصفهان

علیمراد اکبری معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: برای اصلاح الگوی کشت، طرحی با چهار الگو تدوین و مرحله نخست آن پاییز عملیاتی شده است.

وی گفت: این الگو در چهار سناریو شامل کم آبی شدید، کم آبی متوسط، کم آبی خفیف و نرمال آماده شده است.

معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: برای اجرای الگوی کشت، الزاماتی از جمله منابع مالی، همکاری همه دستگاه ها، سازمان‌ها و مسئولان استان و کشور لازم است.

اکبری گفت: الگوی کشت استان اصفهان، سازگار با شرایط حوزه زاینده رود آماده شده و وزارتخانه هم آماده اجرای این الگو است، مشروط بر اینکه الزامات آن رعایت شود.

وی گفت: حدود پنج سال پیش ۳۵ محصول با سطح پوشش بالای ۸۵ درصد و تولید حدود ۹۰ درصد را در برنامه عملیات میدانی قرار دادیم تا مصرف آب را در داخل مزارع، اندازه گیری کنیم.

معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: اکنون بررسی ۳۴ محصول به پایان رسیده و فقط یک محصول باقی مانده است که پس از آن، نتیجه بررسی‌ها منتشر می‌شود.

کشت گلخانه ای، بهترین مصداق بهینه سازی مصرف آب در کشاورزی

اکبری گفت: یکی از بهترین راهکار‌های بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی کشت گلخانه‌ای است و با همین هدف در استان اصفهان دو هزار و ۱۰۰ هکتار گلخانه احداث شده که از شیوه‌های نوین آبیاری استفاده می‌کنند و حدود هزار و ۱۰۰ هکتار آن در حوضه زاینده رود است.

وی گفت: طرح‌های بهینه سازی مصرف آب در توسعه کشت نشایی در بخش صیفی و سبزی حدود سه هزار هکتار و در زمینه ارقام میان رس و زودرس، حدود پنج هزار هکتار بوده است.

معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: برای تامین غده‌های سیب زمینی زودرس، حدود هزارو ۵۰۰ هکتار و کشت زعفران در حوزه زاینده رود را هزار هکتار توسعه دادیم و سطح زیرکشت گیاهان کم آب بر و دارویی هم حدود سه هزار هکتار است.

صرفه جویی ۱۵۰ میلیون متر مکعب با سامانه‌های نوین آبیاری

اکبری گفت: در حوضه زاینده رود تاکنون ۵۰ هزار هکتار زمین زراعی به سامانه‌های نوین آبیاری مجهز و برای انتقال آب، ۱۷ هزار کیلومتر لوله گذاری شده است.

وی گفت: شبکه‌های آبیاری زهکشی حدود ۱۵ هزار هکتار، کانال‌های عمومی آبیاری حدود ۷۴۶ کیلومتر، تسطیح لیزری برای توزیع یکنواخت آب حدود ۱۵ هزار هکتار و تجهیز و نوسازی مزارع حدود ۲۰ هزار هکتار است.

معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: با اجرای این طرح‌ها بیش از ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شده است.

اکبری گفت: سامانه‌های نوین آبیاری در حوضه زاینده رود و تجهیز و نوسازی به شکلی اجرا شده که اکنون بازده آبیاری بالای ۷۰ درصد است در حالی که بازده آبیاری در کشور ۴۵ درصد است.

وی گفت: خشکسالی بی سابقه موجب شده که دیگر آبی برای استفاده حتی در شیوه‌های نوین هم باقی نماند وگرنه ما بهترین کشاورزان را در حوضه زاینده رود داریم کشاورزان حوضه زاینده رود از نظر خرد علمی، فناوری و آموزش آمادگی پذیرش هرگونه نوآوری را دارند.

معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی گفت: آبیاری نوین را در جایی می‌توان اجرا کرد که آب پایدار داشته باشد و ما در سد زاینده رود آب پایدار نداریم یا منابع آب کامل نداریم و امکان توسعه سامانه‌های مدرن در چنین مناطقی امکان پذیر نیست بنابراین به سمت تسطیع لیزری، تجهیز و نوسازی، انتقال آب با لوله و شبکه‌های کم فشار رفتیم.

نبود هماهنگی بین وزارتخانه‌های نیرو و جهادکشاورزی برای حل مشکل آبیاری

گوهری مدیرگروه مهندسی آب دانشگاه اصفهان گفت: متولی منابع آب در کشور ما وزارت نیرو است؛ بنابراین تمام مشکلاتی که در زمینه مدیریت منابع آب اتفاق می‌افتد تا قبل از اینکه شورای عالی آب تقویت شود، بر عهده وزارت نیرو بود.

وی گفت: در کشورمان شاهد این هستیم که در بخش‌های مختلف تعارض منافع وجود دارد؛ برای مثال بزرگترین مصرف کننده آب در کشور ما بخش کشاورزی است که متولی آن جهاد کشاورزی است، در حالی که متولی منابع آب وزارت نیروست.

مدیرگروه مهندسی آب دانشگاه اصفهان گفت: مدیریت مصرف یکی از راهکار‌هایی است که کل دنیا در حال پیاده‌سازی آن است. حال کدام بخش و با چه رویکرد نظارتی باید مدیریت مصرف منابع آب را پیاده‌سازی کند؟

گوهری گفت: چه جهاد کشاورزی و چه وزارت نیرو در حال تلاش هستند تا آب بهینه مصرف شود، اما وقتی مدیریت و تصمیم گیری جزیره‌ای داشته باشند، نمی‌توانیم چشم‌انداز چندان امیدوار کننده‌ای داشته باشیم.

وی گفت: برای مثال یکی از راهکار‌هایی که در وزارت جهاد کشاورزی به آن توجه شده است، توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار است، در حالی که محققان وزارت نیرو به این نتیجه رسیده‌اند که نه تنها سبب کاهش مصرف نشده، بلکه در برخی موارد افزایش مصرف و توسعه سطح زیر کشت را موجب شده است.

مدیرگروه مهندسی آب دانشگاه اصفهان گفت: بنابراین وقتی دستگاهی واحد نداریم که تصمیم مشترک بگیرد و آن را پیاده‌سازی کند و دستگاه‌ها به صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند، چنین وضعی نیز پیش خواهد آمد.

گزارش از سولماز محمدی

انتهای پیام/ی