یاقوت سرخ؛ خورشید تابنده اورامان/دانه هایی که عروس باغستان های این دیار است

به گزارش  باشگاه خبرنگاران جوان از سنندج، به آسمان که نگاه می‌کنم آفتاب کم رمق را می‌بینم که حکایت از فصل پاییز دارد، چقدر غریب و بی صدا آمده پادشاه فصل ها، همان فصلی که برگ‌های زرد و نارنجی زیر پای رهگذران بی تفاوتش خش خش می‌کند.

پاییز فصل میوه‌های رنگارنگ و بهشتی، از جمله انار هم هست.

نام انار که می‌آید یاد اورامانات می‌افتم منطقه‌ای پر از صد‌ها باغ انار، انگور، سیب، زردآلو، انجیر و گردو که در باغستان‌های شیب دار اورامان در آغوش هم جای گرفته اند؛ عروس باغستان‌های این دیار انار سرخ نگین است.

اورامان را محلی ها، "هورامان" می‌نامند، یعنی محل برآمدن خورشید. اورامان هزار ماسوله کردستان است، زیرا معماری آن همانند ماسوله است، حیاط هر خانه بام خانه‌ای دیگر است، اما با وسعتی بیشتر. اینجا سنگ روی سنگ بند می‌شود؛ دیوار‌ها بدون استفاده از ملا‌ت و به طور هنرمندانه چیده شده، حتی خانه‌های پلکانی روستا هم همینطور ساخته شده اند.

اورامان بهشت کردستان است. چشمه‌های خروشان، باغ‌هایی از میوه‌های مختلف و... و آب و هوای معتدل و کوهستانی آن بسیاری از گردشگران را به خود جذب کرده است.

دلم می‌خواست باغ‌های انار اورامان را از نزدیک ببینم به همین دلیل یک نیمروز پاییزی به یکی از روستا‌های زیبای اورامان به نام «ناو» رفتم.

با یکی ازباغداران این روستا هم کلام شدم، کاک سرکوت ما را به باغ زیبای انار خود می‌برد در این باغ‌ها که راه می‌روی آن‌قدر انار سرخ کوچک بر زمین ریخته که از دور فکر می‌کنی باران انار آمده است.

از او می‌پرسم باغداری چطور است؟ می‌گوید سخت. اما برق انار‌ها نشان می‌دهد این سخت کوشی‌ها خوب نتیجه داده. او می‌گوید: سالانه ۲۰ تا ۳۰ تن انار برداشت می‌کنیم و حدود ۲۵۰ میلیون تومان درآمد از فروش انار و رب انار داریم. هرچند با احتساب دستمزد کارگران و زحمت تمام فصل، چندان هم رضایت بخش نیست.

کاک سرکوت می‌گوید: جایی برای انبار کردن انار‌ها نیست. نه سنتی و نه مدرن. به همین دلیل ۹۰ درصد انار‌های منطقه اورامان به صورت تازه خوری مصرف و ۱۰ درصد آن هم به صورت محصولاتی، چون رب انار و آب اناراستفاده می‌شود.

عجیب است هزار بهره بردار مانند کاک سرکوت مشغول به تولید بهترین انار‌ها در اورامانات هستند، اما هنوز از نبود سردخانه رنج می‌برند.

در این میان با رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تماس گرفتم و از او پرسیدم که چرا تا به الان برای باغ‌های اورامانات با این وسعت زیاد هنوز سردخانه‌ای احداث نشده؟

 سپری رئیس سازمان جهاد کشاورزی می‌گوید: چندین متقاضی برای عملی شدن این برنامه داشته ایم، اما به دلیل نبود اعتبارات هنوز موفق به احداث نشدیم؛ و همچنان پیگیر دریافت اعتبار از استانداری و نماینده مجلس هستیم.

از  سپری میزان سطح زیر کشت این باغ‌ها و تولید سالیانه انار اورامانات پرسیدم گفت: از نیمه‌ی دوم شهریور برداشت انار آغاز شده وتا پایان آبان نیز ادامه خواهد داشت.

او ادامه می‌دهد: ۶۰۰هکتار از باغات استان زیر کشت محصول انار قرار دارد؛ و پیش بینی می‌شود امسال ۱۰ هزار تن انار در این باغات برداشت شود.

رئیس جهاد کشاورزی کردستان در ادامه صحبت هایش از انواع انار تولیدی بهشت کردستان برایم می‌گوید. ملس، رباب، محلی اورامان، شیرین ساوه و شیشه کپ انار‌هایی هستند که در منطقه هورامان شهرستان سروآباد تولید می‌شود؛ که بیشترین باغات سطح کشت این محصول در روستا‌های ژیوار، بلبر، سلین و ناو قرار دارد.

بازار انار همچنان در بلاتکلیفی است

حرف هایم با رئیس جهاد کشاورزی به پایان می‌رسد و همچنان در حال قدم زدن در باغ باصفای کاک سرکوت هستم چشمانم به زن و مرد روستایی این منطقه می‌افتد که انار‌ها را از سر شاخه‌های درختان کوتاه قد می‌چینند و همان جا دان می‌کنند، کمی آن طرف‌تر بساط رب گیری هم برپاست، دیگ‌های مخصوص انار برروی آتش برپا شده از چوب، حکایت تولید رب انار در باغ‌های هورامان را دارد.

کاک سرکوت می‌گوید: از هر کدام از دیگ‌های ۱۲۰ لیتری فقط ۲۰ لیتر رب انار خالص تولید می‌شود. این جمله را با کمی نارضایتی می‌گوید.

اما آنچه او و دیگر باغداران را به ادامه کار باغداری ترغیب می‌کند، شهرت انار و رب انار سالم و ارگانیک آنهاست که مشتریان و خریدارانی ثابت از شهر‌های سنندج، مریوان و سروآباد و کردستان عراق دارد که همه ساله برای خرید این محصول خوش طعم به اورامان سفر می‌کنند.

سنگینی دست دلالان بر انار اورامان هم سایه انداخته و قیمت واقعی این محصول هنوز مشخص نشده است.

این باغدار کردستانی از قیمت انار و رب انار می‌گوید: هر کیلو انار را با قیمت ۸ هزار تومان و رب انار را ۱۰۰ هزار تومان می‌فروشیم، اما قیمت هر کیلو رب انار در بازار به ۱۴۰ هزار تومان و قیمت هر کیلو انار به ۱۸ هزار تومان و بیشتر از آن می‌رسد.

انار ارگانیگ اورامان در کشور شهره خاص و عام است

در این میان با محمد نجیب اداک از فعالان اقتصادی و کارشناس بومی منطقه اورامان که در باغ کاک سرکوت حضور داشت،رایزنی‌هایی داشتم او می‌گوید: هرچند تنها یک درصد انار کشور در کردستان تولید می‌شود، اما از آنجایی که انار هورامان از معدود انار‌های ارگانیک کشور است و تقاضا، علاقه و استفاده از محصولات ارگانیک در ایران و جهان رو به فزونی است توسعه و تولید آن اهمیت بیشتری دارد.

اقای اداک امیدوار است با بکارگیری علم روز و برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌های فصلی برای معرفی انار ارگانیک اورامان تلاش شود و دست کم فرصت استفاده از این محصول به هموطنان داده شود و از این طریق بازار جدیدی در داخل کشور و در مراحل بعدی در خارج از کشور داشته باشند.

هم چنین مردم این منطقه به پاس شکرانه برداشت این محصول از باغات خود جشنی را با نام جشن انار در این منطقه برگزار می کنند که استقبال زیادی از آن می شود.اولین جشنواره انار اورامان سال ۹۷ با مشارکت مسئولان و دهیاری روستا‌های هدف گردشگری اورامان برگزار شد. روستا‌های منطقه اورامان با پوشش لباس کُردی، دف نوازی، اجرای آهنگ به زبان کُردی و قرائت اشعار محلی در وصف انار این جشن را برپا کردند. این جشن‌ها رونق اقتصادی در منطقه ایجاد می‌کرد، اما دوسال است که به دلیل شرایط کرونایی برگزار نمی‌شود.

عکاس:جلال حسینی

انتهای پیام/م