عوامل عاقبت بخیری انسان کدامند؟

حجت الاسلام والمسلمین محمدمیثم جمالی پناه کارشناس مذهبی در گفت وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان به تبیین  عاقبت بخیری  انسان پرداخت و گفت: عاقبت به خیری از نکاتی کلیدی بوده که در آیات و روایات بر آن تاکید شده است. هر کسی باید تلاش کند تا عاقبت امرش ختم به خیر شده و با ایمان از دنیا برود. برای نمونه در سوره بقره آیه ۱۳۲ حضرت ابراهیم (ع) می‌فرماید «ای فرزندان من، خدا دین را برای شما برگزیده است پس کاری بکنید که نمیرید الا این که شما مسلمان باشید»؛ و در روایتی حضرت امیر (ع) می‌فرماید «حقیقت سعادت و خوشبختی، اتمام اعمال انسان با سعادت و خوشبختی است  و حقیقت بد بختی این است که انسان عاقبت به شر بشود. حالت فعلی انسان بسیار حائز اهمیت بوده، اما مهم‌تر از آن  عاقبت و آخر عمل است و این که انسان با چه حالتی از دنیا می‌رود».

اطمینان نکردن انسان به خود و عدم قضاوت دیگران

وی ادامه داد: لذا انسان در مورد خودش نباید مطمئن بوده و در مورد افراد نیز نباید زود قضاوت بکند؛ مثلا حر ابن یزید ریاحی با این که راه اشتباهی در زندگی پیموده بود، اما عاقبت به خیر شد. قبل از انقلاب هم امثال طیب از این قبیل بودند که حاضر نشد به امام تهمت بزند در نتیجه او را اعدام کرده و به شهادت رساندند؛ از آن‌جایی که وی اهل نماز نبود؛ مرحوم امام (ره) سفارش می‌کردند که برای او نماز قضا خوانده و رد مظالم بدهند.

محضرمحتضر و عاقبت کار

وی با اشاره به نام ابلیس و یا بلعم باعورا و برخی صحابه که باوجود داشتن سابقه نیکو،  عاقبت به شر شدند، گفت: دعای عدیله از دعا‌هایی است که مستحب است در لحظه جان دادنِ انسان، برای رسیدن امداد الهی و دور ماندن از گمراهی شیطان، بالای سرش خوانده شود. چرا که قوی‌ترین دام‌ها، مکر‌ها و حیله‌های شیطان در آن لحظه  شامل حال انسان می شود و اگر فرد بی ایمان از دنیا برود شیطان به هدفش میرسد. برای عاقبت به خیری، انسان در طول زندگی باید بر تقوت ایمان اهتمام ورزید. در صورت موقتی و ضعیف بودن ایمان، انسان به مشکل می‌خورد. همانطور که امیرالمؤمنین علی (ع) می فرماید «عاقل‌ترین انسان‌ها با دقت‌ترین آن‌ها نسبت به عاقبت‌های شان هستند».

ایمان فصلی و منطقه!

وی افزود: عوامل عاقبت به خیری را می‌توان در دعا‌ها و کار‌های وارده از معصومین علیهم‌ُالسلام جست و جو کرد. حضرت کاظم (ع) در جلد دوم اصول کافی می‌فرماید« این دعا را زیاد بگویید؛ الله لا تجعلنی من المعارین و لا تخرجنی من التقصیر/ خدایا من را از کسانی قرار نده که ایمانشان عاریه‌ای یعنی موقتی و گاهی و فصلی و منطقه ای ‏است». مانند یک بخاری که در زمستان استفاده و در تابستان کنار گذاشته می‌شود؛ و یا شب‌های قدر و محرم ایمان داشته، اما شب عروسی یا در جشن‌های دیگر یا در معاملات ایمان را کنار می‌گذارند؛ لذا انسان باید حواس خود راجمع کند.

ایجاد یک ملکه درونی با ادعیه وارده از اهل بیت (ع)

جمالی پناه در ادامه گفت:  در دعایی امام سجاد می‌فرماید«خدایا هر قدر مرا نزد مردم بالا می‌بری پیش خودم کوچک کرده و مرا مبطلا به کبر و غرور نکن». دعای دومی که مستحب است انسان آن را هنگام  قنوت و در اوقات مختلف برای  عاقبت به خیری  بخواند، دعای «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک/‌ای خدا‌ای رحمان‌ای رحیم‌ای دگرگون کننده قلب ها، قلب من را بر دین و ایمات ثابت بدار» می باشد.

وی ادامه داد: فردی از یاران امام حسن عسگری (ع) به نام احمد ابن هلال، که در آخر عمر عاقبت به شر شده و مورد لعنت و سفارش به دوری مردم از آن توسط امام حسن عسگری (ع)، قرار گرفت؛ حضرت در باره او فرمود « او این دعا را زیاد نمی‌خواند که اگر خوانده بود به مشکل مبتلا نمی‌شد و ایشان این آیه از قرآن را فرمود «ربنا لاتزغ قلوبنا بعد إذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمة انک انت الوهاب/ خدایا قلب های ما را بعد از هدایت من حرف نکن و از رحمت خود به ما عنایت کن به درستی که تو بسیار بخشنده هستی». یا دعای «اللهم عرفنی نفسک که بعد از نماز صبح که در مفاتیح آمده یا دعا‌هایی که خواندنش بعد از هر نماز مستحب است مانندرضیت بالله ربا ... یا دعای دوازده صحیفه که معروف به دعای خواطیم الاعمال است» .

 اععالی در راستای عاقبت به خیری

وی اظهار کرد: قسم دوم، که انجام کار‌هایی در راستا‌ی عاقبت به خیری توسط انسان است که با ذکر یک روایت در این خصوص به بحث خاتمه می‌دهیم و آن این است که امام صادق در نامه‌ای که به یکی از دوستان خود نوشتند که اگر می‌خواهی اعمالت تا خروج روح از بدنت، ختم به خیر و حالت تو بهترین حالت باشد؛ چند کار را انجام دهد؛ «حق خدا را بزرگ شمرده و همه نعمت‌های خدا را در مسیر اطاعت و بندگی صرف کن و آن‌ها را از حقوق خدا نسبت به خود بدان و آن‌ها را بجای آور نه اس استفاده آن‌ها در غیر رضایت خدا. به حلم صبوری خدا مغرور نشو. خدایی که به خاطر حلم و صبرش در مجازات تسریع نکرده در حالی که همه چیز را دانسته و می‌بیند». در دعای جوشن کبیر هم می‌خوانیم: «یا حلیما لا یعجل»،‌ای بسیار صبوری که عجله نمی‌کند. برخی از ما با وجود کثرت معصیت به مجازات خدا گرفتار نمی‌شویم، اما اهل ایمان مبتلا هستند به این علت که خداوند آن‌ها را دوست دارد که آن‌ها را سریع نسبت به انحرافشان، متوجه می‌کند.

حفظ کرامت یکدیکر

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: مورد دیگر از زبان امام صادق(ع)، تکریم  و بزرگداشت است. یعنی محترم شمردن هرکسی که به نیکی از اهل بیت یاد کرده یا خود را به محبت آن بزرگواران منتسب و ابراز می‌کند.

خدمت به خلق خدا حتی با یک لبخند

وی تصریح کرد: چهارمین عامل عاقبت بخیری از حضرت علی (ع) است که فرمودند "کسی که به مردم نیکی کند، خداوند عاقبت او را ختم به خیر می‎کند". دستی بگیریم تا خدا دستگیرمان باشد و این احسان و نیکی کردن تنها مخصوص ثروتمندان نبوده بلکه هر کس به هر نحوی که می‌تواند باید به خلق خدا خیر برساند حتی اگر آن کار خیر یک لبخند باشد.

شهد محبت

حجت الاسلام والمسلمین محمدمیثم جمالی پناه در آخر خاطرنشان کرد: آخرین و شیرین‌ترین این عوامل دارا بودن محبت اهل بیت است؛ که پیامبر فرمود "‌ای علی جان تو وصی من و امین من هستی و کسی که بمیرد و تو را دوست داشته باشد، خداوند آخر او را در امنیت و ایمان و خیر خاتمه می‌دهد"، که این در جلد ۶۰ بحار الانوار هم آمده است.

انتهای پیام/