به گزارش حوزه احزاب و تشکل‌های گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن ابوترابی فرد امام جمعه موقت تهران در سخنرانی خطبه گونه امروز خود به بیان برخی مطالب روز پرداخت که متن آن به شرح زیر است:
«بِسمِ اللَّهِ الرَّحمنِ الرَّحِیم
الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمینِ بَارِئِ الخَلَائِقِ أَجمَعِینَ ثُمَّ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَی العَبدِ المؤیَّد و الرَّسولِ المُسَدَّد أَبِی القَاسِمِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ عَلَی اَهلِ بیتِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ المَعصومینَ المُکَرَّمین
«هذَا مَا أَمَرَ بِهِ عَبدُ اللهِ عَلِیٌ أَمیِرُالمُؤمِنِینَ، مَالِکَ بنَ الحَارِثِ الاَشتَرَ فِی عَهدِهِ إِلَیهِ، حِینَ وَلّاهُ مِصرَ: جِبَایَةَ خَرَاجِهَا، وَجِهَادَ عَدُوِّهَا، وَاستِصلاَحَ أَهلِهَا، وَعِمَارَةَ بِلاَدِهَا»
با عرض ادب و سلام حضور برادران و خواهران گرانقدر و ملت عزیز و با آرزوی موفقیت دولت سیزدهم که در این روز‌ها شاهد تنفیذ ریاست جمهوری نظام اسلامی توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی و مراسم تحلیف در نهاد قانون‌گذاری بودیم.
امیدوارم که خداوند متعال ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران را در انجام شایسته وظایف و خلق قدرت برای نظام اسلامی، ملت ایران و امت اسلام تأیید فرماید و در پرتو هدایت الهی و دعای مستجاب امام عصر ارواحنا فداه، آحاد ملت عزیز، هیئت دولت و مجموعه دست‌اندرکاران در دستگاه اجرایی، توفیق خدمت شایسته به ملت عزیز را بدست آورند.
در بحث گذشته اشاره داشتم با عنایت به آغاز فعالیت دولت سیزدهم و پیام الهام بخش امیرالمؤمنین علی علیه السلام در منشور حکمرانی، فرمانی که برای مالک اشتر، این استاندار لایق و شایسته صادر فرمودند، برای انجام شایسته حکمرانی در نظام اسلامی، محور عرایضم را این منشور حیات بخش قرار می‌دهم. بویژه با عنایت به آنکه رئیس جمهور محترم در مراسم تنفیذ در محضر ملت عزیز اشاره نمودند باید از نامه امیرالمؤمنین علی علیه السلام الهام گرفت و فرمان آن حضرت برای مالک اشتر را به عنوان دستورالعمل حکمرانی دینی و اسلامی قرار داد. امیدوارم که این مباحث برای یکایک کارگزاران در نظام اسلامی و آحاد ملت عزیز راهگشا و الهام بخش باشد.
مالک اشتر یکی از شخصیت‌های برجسته و استثنایی تاریخ اسلام است. به گمان حقیر بلندترین جمله که به زیباترین بیان شخصیت مالک اشتر را تبیین می‌نماید، این کلام بلند امیرالمؤمنین علی علیه السلام است که بعد از آگاه شدن از شهادت مالک فرمودند «رَحِمَ اللّهُ مالِکاً» خداوند مالک را مورد رحمت و لطف خویش قرار دهد «فَقد کانَ لی کَما کُنتُ لِرَسولِ اللّه» نقش و جایگاه مالک اشتر در حکومت من، همانند نقش من در رکاب پیامبر اعظم بود. جایگاه علی بن ابیطالب علیه السلام در محضر پیامبر اکرم جایگاه استثنایی و منحصر به فرد است «أنتَ مِنّی بِمَنزِلَةِ هارونَ مِن مُوسی». امیرالمؤمنین علی علیه السلام می‌فرماید مالک همان نقشی را در حکومت من ایفا می‌کرد که من در زمان حیات رسول مکرّم اسلام ایفا می‌نمودم. این شخصیت برجسته یکی از اصحاب تراز اول امیرالمؤمنین علی علیه الصلاة و السلام است. ابن ابی الحدید درباره این شخصیت می‌نویسد «کانَ فارِساً شُجاعاً مِن اَکابِرِ الشّیعَه» مالک اشتر یک رزمنده دلیر، شجاع و از بزرگان و سرآمدان شیعه بود.
نگاهی که مالک اشتر به امیرالمؤمنین علی علیه الصلاة و السلام دارد نیز نگاه ویژه‌ای است. در جنگ صفین خطاب به رزمندگان اسلام خطبه‌ای را ایراد می‌کند، در آن خطبه، مالک اشتر در توصیف علی علیه السلام می‌فرماید «فقیهٌ فی دینِ اللَّهِ تعالی، عالِمٌ بِحُدُودِ اللَّهِ ذو رأیٍ أصیلٍ و صبرٍ جَمیلٍ وَ عِفافٍ قَدیمٍ» شما در رکاب شخصیتی قرار دارید که او به معنای واقعی کلمه در دین خدا فقیه است «فقیهٌ فی دینِ اللَّهِ تعالی، عالِمٌ بِحُدُودِ اللَّهِ» شخصیتی که «ذو رأیٍ أصیلٍ و صبرٍ جَمیلٍ وَ عِفافٍ قَدیمٍ» در کلام دیگری بعد از آنکه مردم با امیرالمؤمنین علی علیه الصلاة و السلام بیعت نمودند، رو به جامعه اسلامی کرد فرمود ای‌ها النّاس! مردم، آگاه باشید امیرالمؤمنین علیه السلام این شخصیتی که شما امروز با او بیعت می‌کنید، «وصیُّ الاوصیاء و وارثُ العِلمِ الأنبیاء» او وصی همه اوصیا است و او وارث علم همه انبیا است. این نگاه را به امیرالمؤمنین علی علیه السلام دارد لذا هنگامی که خبر شهادت مالک را دریافت کردند در مورد مالک فرمودند «وَمَا مَالِکٌ» شما چه می‌دانید مالک چه شخصیتی است. «لَو کَانَ جَبَلاً لَکَانَ فِنداً»، اگر کوه بود، کوهی یکتا و بی نظیر بود «وَ لَو کَانَ حَجَراً لَکَانَ صَلداً» اگر سنگ بود، سنگی سخت و آسیب ناپذیر بود. بعد در پایان می‌فرمایند «هَل مَوجُودٌ کَمَالِک» آیا دیگر انسانی، چون مالک می‌توان یافت؟ حضرت علی علیه السلام این شخصیت را انتخاب نمودند برای آن که کشور مصر را مدیریت و در برابر تهاجم دشمنان حفظ نماید.
این در حالی است که محمد بن ابی بکر یک شخصیت برجسته و تربیت شده در محضر امیرالمؤمنین علی بن ابیطلاب است. هنگامی که خلیفه اول دار دنیا را بدرود گفت محمد دو سال و اندی از عمرش بیشتر نگذشته بود، حضرت علی علیه السلام مادر او اسماء را که بانویی برجسته در تاریخ اسلام است، به همسری خود درآوردند و محمد از دوران طفولیت در محضر شخصیت دوم جهان اسلام، علی علیه السلام تربیت شد. او مورد احترام آن حضرت است لذا بعد از آنکه حکم استانداری مصر را به مالک اشتر سپردند، در نامه‌ای خطاب به محمد بن ابی بکر مرقوم داشتند محمد تو در نزد من از احترام و منزلت ویژه‌ای برخورداری اگر تو را از استانداری مصر برداشتم، برای آن است که می‌خواهم مدیریت خطّه‌ای را به دست تو بسپارم که اداره آن بر تو سهل‌تر باشد. این اقدام علی علیه السلام پیام ضرورت شایسته سالاری در نظام اسلامی را با خود دارد. اگر شخصیتی تواناست، اما دیگری از او تواناتر و شایسته‌تر است، ضرورت مصالح امت اسلام بر اساس فرمان خدای متعال مبنی بر سپردن مسئولیت‌ها به دست بهترین افراد، اقتضا می‌کند که شایسته‌ترین را برگزینی؛ لذا مالک اشتر برای مدیریت خطّه مهم مصر انتخاب می‌شود. وجود مبارک امیرالمؤمنین علی علیه السلام در فرمانی که صادر می‌کنند که می‌توان نام این فرمان را منشور حکمرانی در نظام اسلامی نهاد، برای مالک اشتر چهار وظیفه روشن را تعریف می‌کند: «حینَ وَلّاهُ مِصرَ، جِبایَةَ خَراجِها، وَ جِهادَ عَدُوِّها، وَ استِصلاحَ اَهلِها، وَ عِمارَةَ بِلادِها». مسئولیت نخست مالک اشتر، اصلاح نظام تأمین مالی برای دولت و مدیریت دینی و اسلامی است، «جِبایَةَ خَراجِها» یعنی اصلاح نظام تأمین مالی دولت. دو؛ «جِهادَ عَدُوِّها» یعنی اصلاح نظام دفاعی. سه؛ «استِصلاحَ اَهلِها» اصلاح نظام تعلیم و تربیت و چهار؛ «عِمارَةَ بِلادِها» نظام آبادانی و عمران و سازندگی کشور مصر؛ چهار وظیفه‌ی مهم. امروز هم اگر بخواهیم برای دولت‌ها به معنای عام و برای دولت اسلامی به صورت خاص وظایفی را تعریف کنیم، بهترین تعریف و تقسیم، این چهار مسئولیتی است که علی بن ابی طالب علیه الصلاة و السلام تعریف کرده اند؛ یعنی اگر امروز هم امیرالمؤمنین علیه السلام می‌خواست برای حکمرانان در ایران اسلامی دستوری صادر کند، این چهار دستور بود.
در این چهار مسئولیت، اولویت‌ها لحاظ شده است. اولویت نخست برای حکمرانان در اندیشه علی بن ابیطالب علیه الصلاة و السلام، اصلاح نظام بودجه ریزی یعنی نظام تأمین مالی دولت است. با اصلاح نظام تأمین مالی، منابع مالی مشروع و پایدار تعریف می‌شود. هیچ نظام سیاسی و حکومتی بدون تأمین منابع مالی مطمئن، مشروع و قابل دستیابی نمی‌تواند پایدار باشد. قرآن کریم تأمین مالی را ستون فقرات حیات جامعه بشری و انسان می‌داند.
مسئولیت و اولویت دوم برای هر نظام سیاسی، اصلاح نظام دفاعی و تأمین امنیت جامعه است. هیچ جامعه‌ای بدون امنیت نمی‌تواند بر پای خویش استوار بایستد. همیشه جوامع بشری در معرض تهدید بوده اند و خواهند بود. کشوری می‌تواند امنیت خود را تأمین نماید که از یک نظام دفاعی مقتدر و بالنده برخوردار باشد.
مسئولیت و وظیفه سوم که برای حکمرانان تعریف شده است، نظام تعلیم و تربیت است. «استِصلاحَ اَهلِها» باید نیروی انسانی عالم و کارآمد تربیت شود تا جامعه راه رشد و صلاح را طی نماید. بدون نیروی انسانی عالم، بدون نیروی انسانی کارآمد و مدیر، بدون نیروی انسانی متعهد، بدون تعلیم و تربیت کارآمد، راه برای تحول در جوامع بشری هموار نخواهد شد. انبیا آمده اند تا راه را برای تعلیم و تربیت و تزکیه و تهذیب و تعالی آحاد افراد جامعه هموار نمایند. «هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الأُمِّیّینَ رَسولًا مِنهُم یَتلوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَیُزَکّیهِم وَیُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَالحِکمَةَ»، جامعه‌ای عالم، آراسته به فضائل اخلاقی و متعهد؛ و مسئولیت چهارم «عِمارَةَ بِلادِها» آبادانی، عمران، سازندگی، تأمین زیرساخت‌های توسعه. ما در دعایی که در دوران غیبت امام عصر علیه السلام وارد شده است و صبحگاه قرائت می‌کنیم عرض می‌کنیم «وَاعمُرِ اللَّهُمَّ بِهِ بِلاَدَکَ وَ أَحیِ بِهِ عِبَادَکَ» خدایا به دست توانای امام عصر علیه السلام دنیا را آباد بنما. به دست توانای این شخصیت نخست، این انسان صالح، جامعه بشری را حیات انسانی و معنوی مرحمت بفرما.
در پایان، اشاره کنم حتی در نهاد خانواده، کوچکترین نهاد جامعه، در هر نهاد کوچک و بزرگ این چهار اصل می‌تواند و باید مورد توجه باشد. پدر و مادر به عنوان مدیر خانه و خانواده، این چهار وظیفه را باید برای خود تعریف کنند. یک: تأمین مالی خانه و خانواده باید با منابع مالی مطمئن اداره بشود. دو: حراست خانه و خانواده از تهدیدها؛ هر خانه و خانواده‌ای با تهدید‌هایی روبروست، باید تهدیدها را رصد کرد، خانه و خانواده را از آن تهدیدها حراست نمود، تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. سه: فراهم آوردن زمینه رشد و تعالی علمی و اخلاقی و تربیتی افراد خانواده و چهارم: فراهم آوردن زندگی مرفه؛ یعنی پاسخگوئی به نیاز‌های معنوی و مادی. هر نهاد کوچک و بزرگی باید به این چهار حوزه از مسئولیت توجه داشته باشد.
امیدوارم که خدای متعال توفیق توجه به این کلام نورانی را به ما مرحمت فرماید و انشاءالله فرمان امیرالمؤمنین علی علیه السلام را به عنوان منشوری برای حکمرانی، همیشه پیش روی خود قرار دهیم.
خدایا دل‌های ما را به نور ایمان و معرفت نورانی بدار
ما را به راهی که دوست میداری هدایت فرما
قوای سه‌گانه را در خدمت به مردم تأیید فرما
خادمین اسلام و انقلاب، یکایک خدمتگزاران صادق، بلاخص رهبر معظم و فرزانه انقلاب اسلامی را از تأییدات و حمایت‌های ویژه خود همیشه بهره‌مند دار
والسَّلامُ علیکم و رَحمَةُ الله»
انتهای پیام/