به گزارش خبرنگار حوزه فناوری گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، حوزه فناوری و فضا در هفته‌ای که گذشت با اخبار متعددی مانند«پرتاب بیش از ۵۰۰ ماهواره تصویربرداری به فضا»، «تلسکوپ ۳/۴ ساخت ایران هفتمین تلسکوپ برتر در نیمکره شمالی»، «دروازه دانش‌بنیان‌ها به روی شرکت‌های خلاق گشوده شد»، «هوش مصنوعی زبان فارسی را توسعه می‌دهد»، «نیازی به واردات کیت‌های تشخیص کرونا نداریم»، «اقیانوسی جدید روی کره زمین پدیدار می‌شود؟»، «۵۵ میلیون نفر تا پایان سال، واکسن داخلی کرونا دریافت می‌کنند» همراه بود.
پرتاب بیش از ۵۰۰ ماهواره تصویربرداری به فضا
ابوالقاسمی مشاور رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه فناوری، با اشاره به پردازش تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های سنجش از راه دور اظهار کرد: طی سال‌های اخیر، داده‌های سنجش از راه دور به سرعت در حال رشد بوده و تحلیل و استفاده از این داده‌ها به موضوع مهم روز تبدیل شده است. توسعه اینترنت اشیاء، شبکه تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی باعث تولید حجم وسیعی از داده‌ها شد که مدیریت، تحلیل و استفاده از این داده‌ها جزو فناوری‌های روز محسوب می‌شوند. طبق آمار موسسه بین المللی داده (IDC)، میزان داده‌های در حال استفاده در کل دنیا از ۳۳ زتابایت (ZB) در سال ۲۰۱۸ به ۱۷۵ زتابایت در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید که رقم بسیار بالایی است.
او افزود: طی ۵۰ سال گذشته بیش از ۵۰۰ ماهواره تصویربرداری و سنجش از راه دور به فضا پرتاب شده است که ۱۵۰ عدد از این ماهواره‌ها در ۱۰ سال اخیر پرتاب شده اند. این ماهوار‌ها، روزانه تصاویر و داده‌های ارزشمندی را به زمین ارسال می‌کنند که اغلب آن‌ها دارای حجم بالا هستند.
ابوالقاسمی بیان کرد: مدیریت، تحلیل و استفاده از این داده‌های ارزشمند ماهواره‌ای نمود واقعی تحلیل کلان داده است که یکی از فناوری‌های روز دنیا محسوب می‌شود و دارندگان این فناوری را قادر می‌کند تا با تحلیل و پردازش سریع داده‌های ماهواره‌ای، نتایج ارزشمندی تولیدکنند که استفاده‌های زیادی در مدیریت استراتژیک، مدیریت کشاورزی، مدریت شهری، مدیریت بلایای طبیعی، مدیریت منابع و مدیریت پهنه‌های آبی دارد.
مشاور رئیس سازمان فضایی با اشاره به اکتشافات فضایی گفت: فناوری واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) یا همان اکتشافات فضایی این امکان را فراهم می‌کند تا با ایجاد محیط‌های فضایی، امکان آموزش فضانوردان فراهم و با استفاده از این فناوری‌ها بتوان محیط فضا را روی زمین شبیه سازی و ایجاد کرد. از این فناوری برای تولید بازی‌هایی با موضوع فضایی، توسعه صنعت توریسم فضایی و نجوم و اخترشناسی نیز استفاده می‌شود.
ابوالقاسمی اظهار کرد: هوش مصنوعی در واقع به فناوری‌هایی گفته می‌شود که رایانه‌ها را قادر به کار‌هایی می‌کند که انجام آن‌ها به هوش بشری نیاز دارد. ترکیب این فناوری و فناوری فضایی، قابلیت‌های عظیمی را ایجاد می‌کند تا بتوان با استفاده از آن و بدون دخالت انسان اقدامات استراتژیکی مثل پیش بینی، تصمیم گیری و واکنش سریع انجام داد.
او ادامه داد: در حوزه کشاورزی هوشمند، با ترکیب هوش مصنوعی و داده‌های ماهواره‌ای می‌توان در زمینه کاشت محصولات و همچنین زمان‌های آبیاری، کود دهی، سمپاشی، تصمیم گیری و اطلاع رسانی کرد. در حوزه مدیریت شهری می‌توان با ترکیب هوش مصنوعی و داده‌های فضایی در مورد روند ساخت ساز‌های غیر مجاز همچنین ارائه خدمات شهری سرویس‌های بسیار جالبی را ارائه کرد.
مشاور رئیس سازمان فضایی تصریح کرد: در حوزه مدیریت بلایای طبیعی می‌توان اخطار‌های به موقع را با استفاده از هوش مصنوعی به بخش‌های مختلف داده و آسیب‌های وارده را کاهش داد.
تلسکوپ ۳/۴ ساخت ایران هفتمین تلسکوپ برتر در نیمکره شمالی
حبیب خسروشاهی مجری طرح رصدخانه ملی ایران در اخبار شبکه چهار سیما با اشاره به ساخت رصدخانه ملی کشور اظهار کرد: در شرایط فعلی چنین تلسکوپ پیشرفته‌ای در منطقه وجود ندارد و ترکبه به تازگی در حال تهیه آن بوده و هند هم این نوع تلسکوپ را از کشورهای اروپایی خریداری کرده است.
او با اشاره به طراحی تلسکوپ ۳/۴ که از سال ۸۹ شروع و ساخت آن از چهار سال گذشته آغاز شده است، گفت: با اتمام ساخت این رصدخانه ملی و تلسکوپ، ایران جایگاه خوبی در زمینه تلسکوپ‌های سایز متوسط در نیمکره شمالی پیدا می‌کند و این تلسکوپ جز ۷ تلسکوپ برتر بوده که تقریبا تمام اجرام آسمانی با آن قابل مشاهده است.
خسرو شاهی با اشاره به اینکه در حال حاضر گنبد تلسکوپ نصب شده است، اظهار کرد: تجهیزات مکانیکی، آینه و سایر تجهیزات هم نصب خواهد شد و با این تلسکوپ هرجسم کم نور مانند کوتوله های کهکشانی و ستاره ها را می‌توان رصد کرد البته هر جسمی که در عمق کیهان وجود دارد یا جسمی که در فاصله یک میلیارد سال داشته با این تلسکوپ امکان دیده شدن دارد.
او گفت: رصدخانه ملی ایران تجهیزات رصدی دیگری دارد که به بهره برداری رسیده است و برنامه ما این است که تلسکوپ های کوچک دیگری در این رصدخانه داشته باشیم.
دروازه دانش‌بنیان‌ها به روی شرکت‌های خلاق گشوده شد
یکی از محوری‌ترین برنامه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری ایجاد زیربنایی شرکت‌های دانش‌بنیان است؛ در این راستا تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان طی ۸ سال گذشته، از عدد کمتر از ۵۰، به رقم بیش از ۶۰۰۰ شرکت فعال رسیده است.
بسیاری از شرکت‌ها نوآور اما دارای طرح‌های بسیار خلاقانه‌ای هستند؛ با وجود این براساس قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان مصوب مجلس شورای اسلامی، در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان نمی‌گنجند.
طبق آمار گردش مالی صنایع نرم و خلاق در دنیا بیش از ۲۶۰۰ میلیارد دلار است.
ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق به نمایندگی از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، توانست شبکه‌ای گسترده از ده‌ها خانه خلاق، مراکز نوآوری و مراکزی که به خانه‌های خلاق، خدمات ارائه می‌دهند، ایجاد کند. این اقدامات توانست با حداقل بودجه ممکن بیش از ۱۳۰۰ شرکت خلاق به وجود آورد.
این ستاد، برای توسعه ظرفیت‌های قانونی در اختیار شرکت‌های خلاق، رایزنی‌های گسترده‌ای را با نهاد‌هایی مانند مجلس آغاز کرد و توانست، نام شرکت‌های خلاق را نیز در قانون در حال تصویب در کنار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار دهد.
نقطه اوج این فعالیت‌ها، تصویب سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغ آن از سوی رئیس‌جمهور به عنوان رئیس این شورا بود.
این مصوبه پتانسیل‌های حمایتی، تقنینی و اجرایی قابل توجه‌ای را در اختیار شرکت‌های خلاق قرار می‌دهد. فعالیت‌های ستاد در راستای ارتقاء جایگاه شرکت‌های خلاق، اما در این جا متوقف نماند و این ستاد در همکاری با دیگر مراکز وابسته به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری موفق شد تا نام شرکت‌های خلاق را نیز وارد لیست شرکت‌های دانش‌بنیان کند.
اعلام فراخوان
با توجه به پذیرفته شدن شرکت‌های خلاق به عنوان شرکت دانش‌بنیان نوع ۳، مقدمات اجرایی این موضوع فراهم شد و فراخوان ثبت نام شرکت‌ها و موسسات خلاق جهت اخذ مجوز دانش بنیان نوع ۳ منتشر شد.
شرکت‌های خلاق برای ورود به زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور باید از طریق سامانه reg.daneshbonyan.ir مراحل ثبت نام خود را آغاز کنند.
بدیهی است که شرکت متقاضی باید مورد تایید برنامه توسعه زیست‌بوم شرکت‌های خلاق وابسته به ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق، باشد.
قرار داشتن در لیست ircreative.isti.ir مبین تایید از سوی ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق است.
همچنین شرکت خلاق متقاضی برای دانش‌بنیان شدن، باید برای توسعه کالا یا خدمت خود، فعالیت تحقیق و توسعه انجام داده باشد و کالا یا خدمت خروجی شرکت، از زمره فعالیت‌های روتین و ساده نبوده و دارای پیچیدگی و نوآوری باشد؛ بنابراین شرکت‌های خلاق با فعالیت‌های معمول در حوزه تخصصی خود، نظیر ارایه کالا و خدمت یا محتوا از طریق سایت اینترنتی یا ارائه خدمات سنتی در حوزه گردشگری، صنایع دستی، آموزش، معماری، فعالیت‌های هنری و نظایر آن بدون انجام تحقیق و توسعه، نوآوری و پیچیدگی در لیست شرکت‌های دانش‌بنیان قرار نخواهد گرفت.
ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق، از طریق ابزار رایزنی‌های قانونی، با مجلس شورای اسلامی، دیگر نهاد‌های تقنینی و اجرایی کشور و همچنین با همکاری با نهاد‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تلاش دارد تا ظرفیت‌های قانونی در اختیار شرکت‌های خلاق را هر چه بیشتر بسط و گسترش دهد.
این موضوع می‌تواند دایره امکانات، حمایت‌ها و فرصت‌های شرکت‌های خلاق را به شکل موثری توسعه بخشد.
هوش مصنوعی زبان فارسی را توسعه می‌دهد
نخستین پیکره گفت‌وگوی روزمره زبان فارسی بر پایه یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق و با هدف بومی‌سازی این فناوری، توسط یک شرکت دانش‌بنیان به تولید رسیده است تا برای مدیریت ارتباط با مشتری، دستیار‌های صوتی و محاوره‌سازی سامانه‌های تبدیل گفتار به متن، مورد استفاده قرار گیرد.
پیکره گفتگو روزمره زبان فارسی با بهره‌گیری از هوش‌مصنوعی و فناوری یادگیری عمیق، بیش از ۱۰۰ هزار گفته برچسب گذاری شده را با بررسی فیلم‌ها، سریال‌های ایرانی و بیش از ۷۰۰ هزار گفته برچسب گذاری شده شبکه‌های مجازی در خود ذخیره دارد و هنگام هم‌صحبتی و یا ارائه راهنمایی به شما از آن‌ها استفاده می‌کند.
در واقع هوش مصنوعی امکان یادگیری از تجربیات و انجام وظایف انسان را برای ماشین‌ها فراهم می‌کند و می‌تواند هم‌نشین و شنونده خوبی برای کاربر باشد. همچنین متناسب با برنامه‌ای که برای آن تعریف می‌شود، امکان راهنمایی و پاسخگویی به سوالات شما را در وبسایت‌ها و سایر بستر‌ها فراهم می‌کند.
این شرکت تنها شرکت دانش‌بنیان در حوزه هوش مصنوعی است که در سال ۹۳ و به همت جمعی از جوانان متخصص از دانشگاه‌های برتر ایران تاسیس شد. از دیگر اقدامات و فعالیت‌های این شرکت می‌توان به تولید نخستین سکوی هوش مصنوعی آنلاین در ایران نام برد.
نیازی به واردات کیت‌های تشخیص کرونا نداریم
اسدالهی، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه فناوری، با اشاره به کیت تشخیص کرونا به کمک RNA و DNA اظهار کرد: کیت تشخیص کرونا به صورت DNA یا RNA ویروس است. به کمک این دو ژن، مثبت یا منفی بودن کرونا را در فرد مشکوک تشخیص می‌دهند.
او افزود: در مطالعات پژوهشی و در حوزه تشخیص و درمان یک بیماری لازم است تا پایان بیماری فرد، RNA و یا DNA ویروس را داشته باشیم. شرکت ما این محصول را طوری طراحی کرده است که توانایی شکستن پوشش ویروس، حذف پروتئین‌ها و تغلیظ DNA,RNA را داشته باشد.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان افزود: ویژگی کیت تشخیص کرونا این شرکت برای جلوگیری از تداخل RNas های موجود در محیط با واکنش استخراج و برای خلوص بالای RNA بدست آمده است.کیت تشخیص کرونا در آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی، بیمارستان ها و مراکز پژوهشی در حال استفاده است که بسیاری از کشورهای همسایه نیز به این فناوری دست یافته اند.
او ادامه داد: باتوجه به نتایجی که انستیتو پاستور اعلام کرده این کیت از نظر کیفی قابل رقابت با تولید نمونه‌های اروپایی است. با توجه به قیمت تمام شده تولید داخل (با ارز آزاد) حدود یک سوم قیمت کیت‌های هم تراز خود در برابر کشور های دیگر است که قابلیت رقابت بسیار بالایی دارد.
به گفته این فعال فناور با تولید انبوه این محصول در داخل، دیگر نیازی به واردات کیت‌های تشخیص کرونا نخواهیم داشت.
اسدالهی با اشاره به کاربرد و صرفه جویی در خروج ارز کیت تشخیصی تصریح کرد: از کیت تشخیصی کرونا برای به دست آوردن RNA ویروس با درصد خلوص بالا استفاده می‌شود. مصرف بیش از ۱۲ میلیون تست از کیت‌های تولید داخل با صرفه جویی بیش از ۸ میلیون دلار (قیمت این محصول در خارج از ایران حدود ۱ دلار و در تولید داخل میانگین ۳۰ سنت) است. تا کنون حدود ۱۲ میلیون تست توسط کیت تشخیصی این شرکت دانش بنیان انجام شده است.
اقیانوسی جدید روی کره زمین پدیدار می‌شود؟
قاره آفریقا تنها مکان روی زمین است که می‌توان با مطالعه آن به چگونگی تبدیل شکاف قاره‌ای به شکاف اقیانوسی پی برد.
تخمین زده می‌شود که اقیانوس جدید آفریقا حداقل ۵ تا ۱۰ میلیون سال طول بکشد تا شکل بگیرد، اما موقعیت غنی منطقه آفار در مرز نوبی، سومالی و عربی، این منطقه را به یک آزمایشگاه منحصر به فرد برای مطالعه دقیق فرآیند‌های تکتونیکی تبدیل کرده است.
سرنوشت تکتونیکی قاره آفریقا برای چندین دهه مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اندازه گیری‌های جدید ماهواره‌ای به دانشمندان کمک می‌کند تا این فرآیند را بهتر درک کنند. پوسته زمین از ده‌ها صفحه بزرگ تکتونیکی تشکیل شده است که به شکل صخره‌ای و نامنظم هستند که دائماً به یکدیگر فشار می‌آورند و یا بر رو یا زیر یکدیگر می‌لغزند.
طی ۳۰ میلیون سال گذشته، صفحه عربی در حال دور شدن از آفریقاست، فرآیندی که دریای سرخ و خلیج عدن را بین دو خشکی متصل به هم بوجود آورد.
این گستره در بالای محل اتصال سه صفحه تکتونیکی قرار دارد که خیلی آهسته از یکدیگر دور می‌شوند، یک روند پیچیده زمین شناسی که دانشمندان می‌گویند سرانجام آفریقا را به دو قسمت تقسیم و اقیانوس جدیدی ایجاد می‌کند.
۵۵ میلیون نفر تا پایان سال، واکسن داخلی کرونا دریافت می‌کنند
۹ شرکت داخلی در تلاش هستند تا با به‌کارگیری توان تخصصی و دانش خود، نیاز کشور به واکسن کرونا را تامین کنند. شرکت شفا فارمد، انستیتوپاستور به کمک موسسه فینلی کوبا، موسسه رازی، شرکت سیناژن با همکاری استرالیا، شرکت میلاد دارو با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، شرکت نوآرژن با همکاری دانشگاه بقیه الله، شرکت اسوه با همکاری پایا فن یاخته البرز و کیاژن آزما، شرکت هوم ایمن زیست فناور و شرکت درمان گستر رناپ با همکاری آریوژن فارمد شرکت‌های فعال این حوزه هستند.
واکسن تولیدی شرکت شفا فارمد مبتنی بر مدل ویروس کشته شده تهیه شده است. این واکسن در حال حاضر در فاز ۳ بالینی دارد و مجوز مصرف اضطراری دارد. همچنین مدل واکسن کونژوگه مبتنی بر پروتئین نوترکیب هم توسط موسسه انستیتوپاستور ایران و موسسه فینلی کوبا نیز محصول دیگری است که در مرحله طی کردن فاز ۳ بالینی قرار دارد.
مدل پروتئین نوترکیب موسسه رازی هم درفاز ۲ بالینی قرار دارد. مدل پروتئین نوترکیب شرکت سیناژن با همکاری کشور استرالیا نیز دیگر واکسنی است که به فاز ۲ بالینی رسیده است. دیگر واکسن این حوزه مبتنی بر مدل ویروس کشته شده شرکت میلاد دارو نور با همکاری وزارت دفاع است که در مرحله اخذ مجوز فاز ۲ بالینی قرار دارد.
واکسن مدل پروتئین نوترکیب نوآرژن با همکاری دانشگاه بقیه الله نیز به مرحله بررسی پرونده در سازمان غذا و دارو و دریافت مجوز فاز ۱ بالینی رسیده است. شرکت اسوه نیز به میدان آمده است و با جلب حمایت دو شرکت پایا فن یاخته البرز و کیان ژن آزما در حال تولید واکسن مدل ویروس کشته شده است که این محصول در حال حاضر در سازمان غذا و دارو در حال بررسی است.
مدل وکتور ویروسی شرکت هوم ایمن زیست فناور هم برای تولید واکسن به مرحله ورود به چالش میمون رسیده است. مدل mRNA شرکت درمان گستر رناپ با همکاری آریوژن هم در مرحله تست چالش میمون قرار دارد.
پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که با تایید و تولید همه این واکسن‌ها تا پایان سال جاری بیش از ۵۰ میلیون نفر از ایرانیان واکسن کرونا دریافت خواهند کرد.
انتهای پیام/