به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، برای منبت کاری این هنر اصیل ایرانی، انواع چوب درختان بکار گرفته می‌شود؛ هر چه جنس چوب محکم‌تر و فشرده‌تر باشد کار منبت بهتر، زیباتر و با دوام‌تر می‌شود.
هنرمندان منبت کار ابتدا طرح مورد نظر را روی چوب می‌کشند و سپس به صورت برجسته و حجم دار حکاکی می‌کنند. در دوره‌صفویه با توجه به اینکه ساخت بنا‌های مذهبی و نیز کاخ‌های سلطنتی افزایش چشمگیر و محسوسی یافت عده زیادی از هنرمندان به اصفهان که آن زمان پایتخت بود روی آورند؛ تجمع هنرمندان منبت کار در گلپایگان در سمت شمال غربی اصفهان هم سبب شد تا این هنر در این محل بالنده‌تر از قبل و آثاری ماندگار و تحسین برانگیز خلق شود.
طرح و شیوه متفاوت منبت در گلپایگان
مظاهری هنرمند منبت کار گلپایگانی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: هنر منبت در گلپایگان سابقه‌ای هزار ساله دارد، البته این احتمال وجود دارد که سابقه این هنر در گلپایگان بیشتر باشد، چون مصالح این هنر از چوب است و ممکن است به دلایلی نظیر سوختن از بین رفته باشد، اما بر اساس مستندات قدمت هنر منبت کاری در گلپایگان هزار سال است.
او ادامه داد: منبت کاری همان کنده کاری روی چوب است، با استفاده از چوب‌هایی که بافت خاصی دارند مثل چوب گردو، گلابی و شمشاد که برای این هنر انتخاب می‌شوند.
منبت کار گلپایگانی بیان کرد: در شهرستان گلپایگان برای هنر منبت از چوب درختان گردو و گلابی استفاده می‌شود که درختان بومی منطقه هستند.
مظاهری یادآور شد: بطور خلاصه می‌توان گفت هنرمند طرح مورد نظر را روی چوب پیاده و به صورت برجسته، با خالی کردن اضافات چوب فرم دهی می‌کند.
او افزود: منبت گلپایگان در طراحی و شیوه کار با مناطق دیگر متفاوت است از طرح‌های گل و مرغ، شکارگاه، گل، درخت و ترکیب حیوان و درخت در گلپایگان استقبال می‌شود از طرفی در پرداخت کار نیز از تکنیک‌های منحصر به فردی استفاده می‌شود.
هنرمند منبت کار گلپایگانی عنوان کرد: حالا که گلپایگان به عنوان شهر ملی منبت انتخاب شده، توقع همه هنرمندان منبت کار شهر این است که با همکاری مسئولان در یک مرکز یا سرا مانند سرای هنرمندان متمرکز شوند تا گردشگران و میهمانان به مجموعه منبت کاران گلپایگانی و آثارشان دسترسی داشته باشد.
مظاهری بیان کرد: در حوزه تبلیغات انتظار می‌رود مسئولان قوی‌تر از گذشته کار کنند تا بعد از اتمام کرونا گروه‌های گردشگری از سراسر کشور به این شهرستان هدایت شوند.
تمرکز منبت کاران، خواسته هنرمندان گلپایگان
حسینی هنرمند منبت کار گلپایگانی در گفتگو با خبرنگار ما گفت: حدود ۱۵ سال است که به هنر منبت کاری مشغول هستم، گلپایگان در هنر منبت قدمت تاریخی دارد و منبت کاران بسیاری به این هنر مشغول هستند.
او ادامه داد: در منبت گلپایگان بیشتر طرح گل و مرغ (پرنده) کار می‌شود و یکی از دلایل شهرت این هنر در شهرستان طرح و نحوه کار متفاوت است.
هنرمند منبت کار گلپایگانی بیان کرد: بیشتر هنرمندان منبت کار در بوستان جنگلی گلپایگان مستقر هستند و با شیوع ویروس کرونا از ورود شهروندان و گردشگران به این محل جلوگیری می‌شود همین موضوع به میزان فروش هنرمندان آسیب زیادی وارد کرده است.
حسینی افزود: خواسته هنرمندان گلپایگانی از مسئولان این است که مکانی برای استقرار هنرمندان مشخص کنند، به عنوان مثال مجموعه‌ای به نام ساختمان هنر در گلپایگان موجود است که به هنرمندان سپرده نشده در صورتی که اگر هنرمندان در یک مجموعه متمرکز شوند در زمینه تولید، بازاریابی و فروش موفق‌تر عمل خواهند کرد.
مصطفی قانونی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان گفت: حدود ۳۰۰ نفر از هنرمندان گلپایگان در رشته منبت کاری مشغول فعالیت هستند و آثار هنرمندان این خطه در گنجینه بقعه امامزادگان هفده تن و بنا‌های تاریخی شهرستان قابل مشاهده است.
او ادامه داد: این موضوع ما را بر این باور رساند که باید برای ثبت گلپایگان به عنوان شهر ملی منبت اقدام کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان اظهار کرد: اولین گام برای معرفی بهتر این هنر ثبت گلپایگان به عنوان شهر ملی منبت بود، در گام‌های بعدی برنامه جامعی در اداره میراث فرهنگی شهرستان در دست تدوین داریم و امیدواریم هرچه زودتر جهانی شدن هنر منبت گلپایگان را جشن بگیریم.
قانونی افزود: این برنامه‌ها شامل آشتی هنر منبت با علم روز و به خصوص استارت آپ‌ها در بازاریابی است، بازارچه‌های دائمی صنایع دستی، راه‌اندازی گنجینه منبت و از همه مهم‌تر راه اندازی خانه منبت در دل خانه خلاق صنایع دستی گلپایگان از اولویت‌های اداره میراث فرهنگی است تا بتوانیم این هدف را محقق کنیم.
او در خصوص حمایت اداره میراث فرهنگی شهرستان از هنرمندان منبت کار گفت: بیشتر هنرمندان به خصوص هنرمندان منبت کار گلپایگان طی سال‌های گذشته از بیمه هنرمندان بهره‌مند شده اند، اولویت اعطای تسهیلات، با منبت کاران است، البته امیدواریم که با محقق شدن و تخصیص سهمیه‌های جدید بیمه‌ای بتوانیم باقی‌مانده این عزیزان را هم از خدمات بیمه هنرمندان بهره‌مند کنیم.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلپایگان گفت: تلاش می‌کنیم دسترسی گردشگران به آثار هنر منبت را آسان کنیم و ضمن حمایت از هنرمندان صنایع دستی آن‌ها را به جایگاه واقعی خود برسانیم.
ثمره ثبت یک شهر به عنوان شهر ملی صنایع دستی
عبداللهی معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: منبت گلپایگان در سال ۹۹ به ثبت ملی رسید، شاید یکی از شاخص‌ترین علل انتخاب این شهر به عنوان شهر ملی منبت تعداد هنرمندان منبت کار آن است.
او ادامه داد: کارگاه‌های زیادی در زمینه منبت کاری در شهرستان گلپایگان مشغول فعالیت هستند، علاوه بر این موارد هنر منبت در گلپایگان قدمت تاریخی دارد و در کتب تاریخی اشاره‌های زیادی به هنر منبت گلپایگان شده است.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان بیان کرد: از طرفی در هنر منبت کاری گلپایگان نوع طرح خاصی بر چوب نقش بسته می‌شود.
عبداللهی افزود: در هنر منبت گلپایگان عمق نقوش کمتر و متفاوت‌تر از سایر مناطق کشور است و ظرافت بیشتری را نیز داراست، طرح‌های منبت در شهرستان گلپایگان نسبت به شهر‌ها و استان‌های دیگر با جزئیات بیشتری انجام می‌شود.
او اظهار کرد: زمانی که یک شهر به عنوان شهر ملی ثبت می‌شود می‌توان انتظار داشت که به مشکلات هنرمندان بیشتر توجه شود همین توجه و نگاه ویژه به مشکلات هنرمندان و تلاش برای رفع آن‌ها می‌تواند سبب رشد صنایع دستی شود.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان افزود: به عنوان مثال مشکلات فروش، بازاریابی یا برگزاری بازارچه‌ها که از دغدغه‌های همیشگی هنرمندان صنایع دستی است در قالب شهر ملی، به شکل موثرتری قابل پیگیری خواهد بود.
ثبت یک شهر به عنوان شهر ملی باعث برند شدن آن شهر در ایران و در سراسر جهان می‌شود لذا گردشگران زیادی علاقمند هستند که از شهری که به عنوان شهر ملی صنایع دستی ثبت شده بازدید کنند و آثاری را با خود یادگار ببرند.
سپیده صالحی
انتهای پیام/ش