سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

مظاهری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد؛

اهمیت همه جانبه حقوق شهروندی برای جامعه

یک استاد دانشگاه از اهمیت همه جانبه حقوق شهروندی برای جامعه توضیحاتی را ارائه کرد.

محمد مهدی مظاهری عضو هیئت امنای دانشگاه صدا و سیما در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: حقوق شهروندی ابعاد و جلوه‌های گوناگون همچون مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارد، اما از منظر شهری به روابط مردم شهر، حقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر و اصول، هدف ها، وظایف و روش انجام آن‌ها اطلاق می‌شود.

او افزود: در این رویکرد، حقوق شهروندی آمیخته‌ای است از وظایف و مسئولیت‌های شهروندان در قبال یکدیگر، شهر و دولت. از سوی دیگر قوانین و مقررات شهری را می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط اتصال بین مدیریت شهری و شهروندان قلمداد نمود. در این راستا، با افزایش جمعیت وگسترش شهرها، وضع مقررات برای شهرسازی در اروپا و امریکا و سپس ایران آغاز شد.

مظاهری تصریح کرد: پس از مشروطیت و تأسیس مجلس قانون‌گذاری در ایران با گسترش تدریجی و افزایش جمعیت شهرها، قانون گذاری در زمینه مقررات شهرسازی با پیروی از تجربه کشور‌های پیشرفته آغاز شد و مقررات استوار و سنجیده‌ای در زمینه وضع شد. این قوانین با حفظ حقوق مالکانه مردم یک سلسله هدف‌های عالی مانند برقراری نظم، کنترل و مهار جمعیت در شهرها، زمینه سازی برای یک زندگی انسانی برای شهروندان و زیبا سازی شهر‌ها را دنبال می‌کنند از همین رو مقرراتی سودمند هستند و در ایران نیز از زمان تصویب به طور نسبی به اجرا در آمده اند.

عضو هیئت امنای دانشگاه هنر ادامه داد: این مقررات، محدودیت‌هایی برای مالکان از جهت ارتفاع ساختمان ها، خطوط عقب نشینی در کوچه‌ها و خیابان ها، رعایت حقوق همسایگان، عابران پیاده و ... به وجود آورده اند و البته به طور همزمان حقوق ارتفاقی متقابل برای مالکان ایجاد کرده اند تا همگی از تابش نور آفتاب، دید و منظره، امنیت فضای زندگی و مانند آن‌ها به شکل برابر برخوردار شوند.

عضو هیئت امنای بنیاد ایران شناسی اضافه کرد: فقه پویا و پیشروی اسلامی نیز قواعد مهمی را برای رفاه مادی و معنوی انسان توصیه می‌کند که کاربست آن‌ها در حوزه شهرسازی می‌تواند سبب بومی و کارامد شدن شهر‌های ایرانی و ارتقای حقوق شهروندی شود. به عنوان نمونه قاعده پیشروی «لزوم توجه به نسل‌های آینده» که از آیه شریفه ۶۱ سوره هود گرفته شده و بر پایه آن آبادانی گروهی از مردمان در روی زمین نباید به گونه‌ای باشد که زمینه آبادانی زمین برای نسل‌های آینده را از بین ببرد.

عضو هیئت امنای دانشگاه صدا و سیما تاکید کرد: «قاعدة اتلاف» نیز یکی دیگر از قواعد فقه اسلامی است که بر اساس آن مال، عمل و عرض وخون مسلمان محترم بوده و نمی‌توان به آن ضرر وارد کرد، مواردی که می‌توان از مصادیق کارایی این قاعده در حوزه شهرسازی برشمرد شامل ممنوعیت احداث ساختمان به گونه‌ای که باعث ممانعت دید و نور و مزاحمت‌های دیگر برای همسایگان شود و موجب اتلاف مال آنان گردد؛ ممنوعیت فعالیت‌هایی که سبب خسارت مادی و معنوی به شهروندان شود و ممنوعیت ایجاد و افزایش آلودگی‌های بصری و سد نمودن مسیر عبور و مرور شهروندان و وارد نمودن خسارت‌های مادی و معنوی به آن‌ها می‌شود.

مظاهری گفت: بر مبنای «قاعده تسبیب» نیز تأکید می‌شود که حتی انجام اقدامات غیر عمدی و غیر مستقیم که سبب وارد شدن خسارت به دیگران شود، همچون استفاده از تراکم غیرمجاز وعدم تأمین پارکینگ که منجر به پارک خودرو در معبر و کاهش ایمنی عابران پیاده به دلیل کاهش عرض مفید معبر می‌شود، نیز مجاز نیست.

او افزود: بر این اساس مشاهده می‌شود که در جمهوری اسلامی ایران قوانین مدنی و شرعی مختلف بر رعایت حقوق شهروندی تأکید دارند و ایجاد شهر‌های ایرانی- اسلامی بر مبنای این قواعد و قوانین می‌تواند کیفیت و سطح زندگی شهروندان را بهبود ببخشد. با این وجود شاهد هستیم که به ویژه در سال‌های اخیر همزمان با نادیده گرفته شدن سبک بومی ایرانی- اسلامی در معماری و شهرسازی، قانون شکنی‌های متعددی نیز در زمینه رعایت اصول شهرسازی رخ داده و این امر سبب تضییع حقوق شهروندان در زمینه‌های مختلف شده است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در شرایط نبود نظارت‌های کافی و البته بی اطلاعی و بی توجهی نسبت به قوانین موجود، شاهد رفتار‌های خودسرانه برخی شهروندان در حوزه ساختمان سازی‌های شهری هستیم و از سوی دیگر، در آمد زایی بالا و سود هنگفت بخش ساخت و ساز و تراکم فروشی در شهر‌ها باعث شده است مسئولان مربوطه نیز در برخی موارد، نقض حریم‌ها و تخلفات را نادیده بگیرند؛ معضلاتی که مجموعه آن‌ها به بی کیفیتی ساختار‌های شهری، نقض حقوق شهروندان و احساس نارضایتی عمومی ختم می‌شود.

اهمیت ویژه طراحی شهری به سبک ایرانی_ اسلامی برای حیات انسان 

رئیس سابق هیئت هیئت مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران گفت: در چنین شرایطی به نظر می‌رسد نخستین گام ضروری برای اصلاح وضعیت موجود، ارتقاء فرهنگ مسئولیت پذیری و قانون گرایی در بین مردم و مسئولان از طریق معرفی و شناساندن ویژگی‌های معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی است. طراحی شهری به سبک ایرانی – اسلامی، اهمیتی ویژه برای جنبه معنوی حیات انسان قائل است، ضمن اینکه از نیاز‌ها و ضرورت‌های مادی شهروندان به خصوص جامعه دانشگاهی نیز غفلت نمی‌کند.

مظاهری افزود: این سبک بر توجه به حقوق و منافع عام، توسعه عرضی شهر‌ها به جای رشد طولی، گسترش فضای سبز و توجه به عناصر اقلیمی، بومی و فرهنگی هر منطقه استوار است. در نتیجه ترویج معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی نه تنها شادابی و آرامش روحی، فکری و بصری برای افراد، جامعه و خانواده‌ها فراهم می‌کند، بلکه زمینه را برای تقویت هویت ملی، مذهبی و بومی و در نتیجه ارتقاء احساس شهروندی و مسئولیت پذیری اقشار مختلف جامعه فراهم می‌سازد.

او در پایان یاداوری کرد: در نظر گرفتن ضمانت اجرا‌های قوی و مؤثر برای اجرای قوانین، مقابله جدی و اثر گذار با متخلفان و نیز ارائه مکانیسم‌هایی جهت تحقق مشارکت مطلوب شهروندان برای نیل به توسعه شهری نیز از دیگر الزامات بهبود و ارتقاء حقوق شهروندی در فرایند توسعه شهری هستند.


بیشتر بخوانید


انتهای پیام/

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.