به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، بیت کوین، نامی است که حتما یکبار به گوشتان خورده یا آن را در اخبار و فضای مجازی دیده اید، اما بیت کوین چیست و از کجا آمده است؟
بیت کوین یا ارز دیجیتال، نوعی پول الکترونیک است که با استفاده از آن می‌توان به هرجای دنیا پول جا به جا و یا خرید اینترنتی انجام داد.
بیت کوین با اسکناس چاپی و چیزی که همه ما از پول در ذهنمان داریم متفاوت است. ارزش پول در هر جامعه‌ای به دولتی که آن را چاپ می‌کند بر می‌گردد، اما بیت کوین در انحصار فرد، گروه یا سازمان خاصی نیست.
بیشتر بخوانید
بیت کوین در سال ۲۰۰۸ متولد شد و در سال ۲۰۰۹ اولین تراکنش مبتنی بر آن انجام شد. ایده آن توسط فردی بنام ساتوشی ناکاموتو شکل گرفت، او با ارسال مقاله‌ای به متخصصین حوزه رمزنگاری، خبر از اتفاق تازه‌ای در دنیای دیجیتال داد.
اتفاقی جدید که مخالفان و موافقان زیادی دارد. بیل گیتس، موسس مایکروسافت یکی از مخالفان این ارز دیجیتال است و در این باره گفته که ویژگی اصلی ارزهای رمزنگاری ناشناس بودن آن‌ها است. وی درباره ارزهای دیجیتال گفت: "به نظر من این چیز خوبی نیست. توانایی دولت‌ها در یافتن پولشویی و فرار مالیاتی و بودجه تروریستی چیز خوبی است".
ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان، مدیرعامل شرکت تسلا و کسی که خودش زمانی از دارندگان اصلی دوج کوین بوده در توئیتی نوشت: "کلمه امن من بیت کوین است".
ارز دیجیتال در سال ۲۰۱۰ بصورت عمومی‌تر مورد استفاده قرار گرفت. اما رشد بیت کوین تقریبا از سال ۲۰۱۳ آغاز شد. یکی از دلایل اصلی استقبال از بیت کوین این بود که این واحد پولی دیجیتال از اعتبار و امنیت لازم در تبادلات مالی بین‌المللی برخوردار بود و تبادل پول در آن بدون نظارت دولت‌ها و بانک‌ها و بدون داشتن مدارک شناسایی قابل انجام بود؛ بنابراین بیش از همه مورد استقبال کسب و کار‌های غیرقانونی قرار گرفت.
بعد از استقبال جهانی از بیت کوین، این نوع از تجارت از همان ابتدای شکل گرفتن وارد کشور ما نیز شد، اما چون یک تجارت غیررسمی بود آمار دقیقی در خصوص جزئیات آن وجود ندارد. تجهیزات آن هم عمدتا بصورت قاچاق وارد کشور می‌شد.
در کشور ما نیز بیت کوین با مخالفان و موافقان بسیاری رو به رو است، کیایی فر کارشناس امنیت شبکه در این باره گفت: "ورود بیت کوین و ارزهای دیجیتال به کشور باعث شد مسئولان کشور در مواجه با آن دچار سردرگمی و دودستگی شوند. بانک مرکزی بلافاصله با بیت کوین مخالفت کرد و معامله با آن را ممنوع کرد. اما مرکز ملی فضای مجازی از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال استقبال کرده بود.
وزارت صنعت استخراج بیت کوین را بعنوان یک صنعت پذیرفته بود و پروانه فعالیت می‌داد، اما گمرک ورود تجهیزات ماینینگ را به کشور ممنوع کرده بود. وزارت نیرو با مصرف برق برای تولید بیت کوین مخالف بود و هر هفته ده‌ها مرکز استخراج بیت کوین در کشور پلمپ می‌شد، اما همزمان وزیر ارتباطات استخراج ارز دیجیتالی را زمینه‌ای برای درآمدزایی صنعت برق می‌دانست.
از طرفی برخی مراجع تقلید هم معامله با بیت کوین را دارای اشکال شرعی دانستند. در واقع در یک مقطع چند ساله اظهارنظر‌های موافق و مخالف بیت کوین و ارزهای دیجیتال به حدی زیاد بود که باعث شد افرادی که می‌خواهند روی بیت کوین بصورت قانونی سرمایه گذاری کنند دچار سردرگمی شوند. خوشبختانه از سال گذشته با آیین نامه هیئت وزیران ساز و کار قانونی فعالیت در این حوزه تعریف شد".
یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد نبود آموزش برای ورود به این بازار جدید است، کیایی فر در این باره گفت: "محتوای آموزشی در خصوص بیت کوین به وفور در دسترس علاقمندان قرار دارد و کتاب‌های زیادی نیز در این خصوص ترجمه و یا تالیف شده است؛ بنابراین اگر کسی قصد ورود به این تجارت را داشته باشد با کمبود منابع آموزشی مواجه نخواهد شد. اما اطلاعات عمومی مردم در خصوص این ارز دیجیتال و امنیت آن بسیار کم است".
این کارشناس امنیت شبکه تاثیر رخداد‌های جهانی را بر بالا و پایین رفتن قیمت بیت کوین نسبت به فضای مجازی بیشتر دانست و گفت: "بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال مانند سایر ارزهای رسمی نوسان ارزش دارند. این نوسانات تابع عوامل مختلفی سیاسی و اقتصادی است. مثلا تشنج‌های سیاسی اخیر آمریکا یکی از عوامل اصلی بالا رفتن قیمت بیت کوین در ماه‌های اخیر شده است؛ بنابراین می‌شود گفت که فضای مجازی چندان تاثیر قابل توجهی در افزایش یا کاهش قیمت ارز دیجیتال ندارد".
وی همچنین درباره تاثیر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی روی استقبال مردم از این بازار گفت: "فضای مجازی به همان اندازه که روی مردم برای ورود به بازار بورس در یک سال اخیر تاثیر گذاشته بر روی ورود آنان به تجارت ارزهای دیجیتال و سرمایه گذاری روی آن‌ها هم موثر بوده، گرچه در فضای مجازی تبلیغات اغواکننده و نادرست در خصوص ارز دیجیتال به وفور یافت می‌شود".
شیوع ویروس کرونا باعث ایجاد نابسامانی‌های اقتصادی بسیاری در کشور‌ها شد، اخراج کارمندان شرکت ها و گران بودن مایحتاج زندگی، سرمایه گذاری روی بازار‌های مختلف مالی را نیز تحت شعاع خود قرار داد.
کیایی فر درباره تاثیر همه گیری کرونا روی بازار ارزهای دیجیتال توضیح داد: "شیوع کرونا باعث شد مردم سرمایه‌های خود را وارد بازار‌های امن تری مثل طلا کنند که ارزش آن‌ها مستقل از دخالت دولت‌ها باشد. به همین دلیل قیمت جهانی طلا با ادامه شیوع کرونا افزایش یافت. همین عامل باعث شد که قیمت بیت کوین هم در مقابل سایر ارز‌ها افزایش داشته باشد".
استخراج بیت کوین نیازمند تخصص و دستگاه‌های تخصصی است و باید فضایی ایجاد شود که بتوان دستگاه‌ها را در آنجا نگهداری کرد، کیایی فر درباره دستگاه‌های مورد نیاز برای کار در این بازار توضیح داد: "برای استخراج بیت کوین از کامپیوتر‌های خانگی نمی‌شود استفاده کرد. چون فاقد توان پردازشی مناسب برای این کار هستند. به همین منظور دستگاه‌هایی بنام ASIC تولید و روانه بازار شده است که انواع مختلفی دارند. برای خرید این دستگاه‌ها علاوه بر قیمت آن‌ها باید به فاکتور‌های مهمی مثل قدرت دستگاه و میزان مصرف برق آن‌ها توجه کرد. هرچقدر قدرت پردازش دستگاه برای تولید «هش» بالاتر باشد طبیعتا میزان بیت کوین‌های استخراج شده در واحد زمان بیشتر می‌شود".
وی ادامه داد: "چالشی‌ترین موضوع در خصوص استخراج بیت کوین، مصرف برق تجهیزات ASIC است. به عنوان مثال یک دستگاه ماینر مدل Antminer S19 Pro مصرف برقی معادل ۳۲۵۰ وات دارد. قیمت چنین دستگاهی حدود ۱۳۰ میلیون تومان بوده و در طول سال می‌تواند رقمی حدود ۶۰۰۰ دلار سود خالص (پس از کسر هزینه برق) ایجاد کند؛ بنابراین در حال حاضر چنین دستگاهی در طول یک سال بازگشت سرمایه اولیه را در پی دارد و به سود دهی هم می‌رسد. اما باید در نظر داشت این دستگاه‌ها صدای زیادی دارند و هم حرارت زیادی هم تولید می‌کنند؛ بنابراین باید در یک مکان مناسب و با سیستم سرمایشی خوب قرار گیرند. "
این کارشناس امنیت شبکه درباره میزان اینترنت مصرفی برای استخراج بیت کوین هم توضیح داد و گفت که حجم مصرفی اینترنت برای ماینینگ بسیار کم و قابل اغماض هست. حجم مصرفی یک دستگاه ماینر در طول یک روز به ۱۰۰ مگابایت هم نمی‌رسد.
سرمایه گذاری در هر بازاری پر از ریسک و خطر است و تجارت ارز دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست، کیایی فر با اشاره به اینکه سرمایه گذاری کلان در این تجارت را در کشور منطقی نمی‌داند گفت: "سال‌ها در کشور قانون مشخصی برای ورود به بازار بیت کوین و استخراج رمز ارز وجود نداشته است. در حال حاضر طبق آیین نامه هیئت وزیران که سال گذشته به تصویب رسید، سرمایه گذاری از امنیت نسبی برخوردار است، اما از آنجا که تجربه نشان داده در چنین زمینه‌هایی ثبات قانونی در کشور وجود ندارد این قانون می‌تواند با یک مصوبه مجلس یا دولت بعدی لغو شود و سرمایه گذاری‌های انجام شده را با تهدید روبرو کند".
کیایی فر تبلیغات در زمینه بیت کوین در فضای مجازی را این گونه شرح داد: "ورود به بازار بیت کوین نیازمند مطالعه و صرف و کسب دانش است. ماینینگ یک کار تخصصی است و به آن سادگی که یک نفر وارد بورس می‌شود نمی‌توان وارد این صنعت شد؛ بنابراین تبلیغات این صنعت در فضای مجازی به گستردگی بورس و یا سایر بازار‌های مشابه نیست و این بازار مخاطبان خاص دارد".
با وجود تمام هشدار‌های پلیس و مراجع قضایی درباره سوءاستفاده و فیشینگ در تراکنش‌های اینترنتی، باز هم پرونده‌های بسیاری در پلیس هست که به این موضوع پرداخته، بازار ارزهای دیجیتال هم از وجود جاعلان اینترنتی و کسانی که از سادگی مردم سوءاستفاده می‌کنند خالی نیست.
کیایی فر درباره فیشینگ در تجارت بیت کوین توضیح داد: "در حوزه ارزهای دیجیتال هم صفحات فیشنیگ برای سرقت اطلاعات کیف پول همیشه در کمین کاربران است. توصیه‌های عمومی این است که روی لینک‌های ناشناس کلیک نکنند و از نرم افزار‌های بروز استفاده کنند. از وضعیت امنیتی سیستمی که با آن می‌خواهند تبادل پولی انجام دهند مطمئن شوند. به آدرس سایت‌های صرافی دقت کنند و از صرافی‌های معتبر استفاده کنند. کاربران فراموش نکنند که یک لحظه غفلت کافی است تا تمام دارایی و سرمایه یک شخص به سرقت برود و در این گونه رخداد‌ها در دنیا معمولا کاری از دست پلیس ساخته نیست".
وی درباره تبلیغ استخراج بدون دستگاه یا با دستگاه‌های خانگی بیت کوین که این روز‌ها در فضای مجازی داغ شده گفت: "استخراج ارز دیجیتال با کامپیوتر خانگی که مقرون به صرفه نیست و اکنون موضوعیت ندارد. کسانی که امکان خرید دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال را ندارند ناچارند آن را اجاره کنند. سایت‌هایی هستند که دستگاه‌های ماینینگ را اجاره می‌دهند. اما مشکل عمده این سایت‌ها که عمدتا خارجی هستند این است که امنیت لازم برخوردار نیستند. ممکن است به بهانه تحریم دسترسی کاربران ایرانی خود را قطع کنند. از طرف دیگر عملکرد آن‌ها چندان شفاف نیست و توصیه نمی‌شود".
" افراد سودجوی دیگری هم هستند که با استفاده از ضعف‌های امنیتی سیستم‌های هزاران کاربر اینترنت موفق می‌شوند به سیستم‌های آن‌ها نفوذ کنند و منابع سیستم‌های آن‌ها را در اختیار بگیرند و یک شبکه بزرگ بنام Botnet Mining ایجاد کنند. به این ترتیب بدون خرید تجهیزات می‌توانند از منابع پردازشی ده‌ها هزار کامپیوتر استفاده کرده و یک شبکه ماینینگ ایجاد کنند. حتی در تجارت‌های Dark Web (وب تاریک) این شبکه‌های Botnet را اجاره می‌دهند. در مجموع تبلیغات در خصوص استخراج ارز بدون دستگاه غالبا با ریسک زیادی همراه است و بدون کسب اطمینان لازم نباید اسیر آن‌ها شد".
خبر‌هایی از هک بازر‌های بیت کوین بار‌ها در اخبار منتشر شده، کیف پول مشتریان ارزهای دیجیتالی همیشه در معرض خطر هستند. درباره هک، بالا بردن امنیت و اینکه چگونه صاحبان بیت کوین متوجه می‌شوند که حسابشان هک شده از کیایی فر پرسیده شد.
او درباره امنیت این بازار از نظر هک گفت: "برخی فکر می‌کنند، چون بیت کوین مبتنی بر بلاک چین است بنابراین قابل هک نیست. این تصور کاملا اشتباه هست. ببینید وقتی یک نفر یک تعداد بیت کوین دارد به این معنی است که او یک کلید خصوصی دارد که می‌تواند قفل‌های خاصی را در شبکه بلاک چین باز کند؛ بنابراین اگر این کلید خصوصی لو برود می‌توان گفت که دارایی او از بین رفته است.
کسی که وارد این حوزه می‌شود باید زیرساخت امنیتی لازم را هم فراهم کند. یک لحظه غفلت کافی است تا کیف پول دیجیتال شما که حاوی کلید‌های خصوصی است توسط هکر‌ها خالی شود. اگر کسی بخواهد حساب بانکی شما را خالی کند فاکتور‌های امنیتی زیادی در مقابل هکر وجود دارد. حتی اگر هکر بتواند از حساب بانکی شما پولی برداشت کند اولا از یک سقف بیشتر نمی‌تواند برداشت کند ثانیا بانک از همه مشتریانش اطلاعات شناسایی کاملی دارد و می‌تواند این اطلاعات را در اختیار پلیس قرار دهد و جابجایی‌های پول را ردیابی کند. اما در بیت کوین هیچ بانک مسئولی وجود ندارد. از بانک مرکزی هم خبری نیست؛ لذا هرکسی خودش مسئول نگهداری کیف پول دیجیتال خودش است. کیف‌های پول بصورت نرم افزاری به سادگی روی موبایل‌ها قابل استفاده هستند. اگر موبایل کاربری هک شود کل دارایی موجود در کیف پول دیجیتالش نیز با خطر سرقت مواجه می‌شود. اگر کسی قصد دارد سرمایه بزرگی را وارد این بازار کند بهتر است از کیف پول سخت افزاری استفاده کند. "
کیایی فر با اشاره به اینکه حساب‌های رایج بانکی که اگر پولی برداشته شود پیامکی برای صاحب حساب ارسال می‌شود گفت که در ارزهای دیجیتال هم اگر بدون اینکه اقدام به تراکنش کرده باشید موجودی کیف پول دیجیتال شما کم شود شما متوجه خواهید شد که احتمالا هک شده‌اید.
این کارشناس امنیت شبکه درباره بالا بردن امنیت کیف پول‌ها برای در امان بودن از هک هم توضیح داد: "کیف‌های پول معمولا بصورت نرم افزاری و سخت افزاری قابل استفاده هستند. مزیت کیف‌های پول نرم افزاری این است که به سادگی قابلیت تراکنش را فراهم می‌کنند، اما کیف‌های سخت افزاری اگر چه امنیت بالاتری دارند، اما برای تراکنش‌های روزمره مناسب نیستند. اگر کسی سرمایه گذاری زیادی در این حوزه می‌کند توصیه می‌شود حتما از کیف سخت افزاری مطمئن استفاده کند و آن را در جای مطمئن نگهداری کند. هک کردن کیف پول‌های سخت افزاری تقریبا غیرممکن است. علاوه بر این باید نکات امنیتی مناسب را هنگام تراکنش و استفاده از کیف پول به عمل آورد. "
کیایی فر درباره گروه‌هایی به نام پامپ و دامپ که این روز‌ها مطرح شده‌اند نیز گفت:" به زبان ساده اگر بخواهم بگویم برخی از معامله‌گران حرفه‌ای با هماهنگی قبلی اقدام بالا بردن قیمت یک ارز دیجیتال می‌کنند. آن‌ها بصورت هماهنگ سیگنا‌هایی را از کانال‌های مختلف پخش می‌کنند که مثلا قیمت بیت کوین در حال افزایش است و خریداران سریعا اقدام کنند.
سپس ارز خود را در قیمت‌های بالا (پامپ) به معامله‌گران آماتور می‌فروشند و بعد از مدتی قیمت به شدت افت خواهد کرد. معامله‌گران ناآگاه از ترس نزولی شدن بازار اقدام به فروش در کف می‌کنند و معامله‌گران حرفه‌ای این بار اقدام به خرید در کف (دامپ) می‌کنند و از این طریق سود‌های کلانی کسب می‌کنند.
به زبان ساده‌تر، پامپ و دامپ ایجاد نوسان مصنوعی توسط گروهی از بازیگران حرفه‌ای بازار برای به دام انداختن بازیگران مبتدی و کسب سود از آنان است. انجام پامپ و دامپ در دنیای واقعی غیرقانونی است و با آن برخورد می‌شود. اما در دنیای مجازی نظارتی با پامپ و دامپ نیست؛ بنابراین معامله‌گران باید مراقب باشند تا اسیر ترفند‌های معامله‌گران حرفه‌ای این بازار نشوند".
وی همچنین گفت برنامه‌هایی هستند که به عنوان کیف پول قابل استفاده‌اند و امکانات جانبی زیادی را در اختیار کاربران می‌گذارند.
کیایی فر ادعای مطرح شده درباره اینکه ۵ تا ۶ درصد کل بیت کوین در ایران تولید می‌شود را ادعا‌هایی نامستند و بیشتر حدس و گمان عنوان کرد و گفت: "حداقل من مستندی در این خصوص ندیده‌ام. چون اساسا هنوز بخش بزرگی از صنعت ماینینگ در کشور ما بصورت زیرزمینی است و هنوز هم هر روزه در اخبار می‌شنویم که در استان‌های مختلف، محل‌های استخراج بیت‌کوین شناسایی و پلمپ می‌شوند؛ بنابراین نمی‌توان به آمار شفافی در این خصوص استناد کرد. اما در اینکه استخراج رمز ارز در ایران با توجه به قیمت برق و ارزش فعلی هر بیت کوین یک سرمایه گذاری به صرفه با بازدهی مطلوب است شکی وجود ندارد".
تحریم‌ها روی تمامی وجه‌های زندگی مردم اثر دارند، صاحبان ارز دیجیتال در کشور‌هایی که تحریم هستند از جمله کشور ما با مشکلاتی در ورود به کیف پول خود یا تراکنش در این بازار رو به رو هستند، کیایی فر در پایان درباره این ادعا که از بیت کوین برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌شود نیز توضیح داد: "من موافق نیستم. با بیت کوین می‌توانیم یک خرید خرد را بصورت آنلاین انجام دهیم، اما برای کالا‌های اساسی با ارقام و حجم زیاد نمی‌شود به بیت کوین اتکا کرد. فرض کنید که یک کارخانه ایرانی بخواهد از شرکت زیمنس آلمان یک توربو کمپرسور خریداری کند. چگونه می‌توان رقم یک توربو کمپرسور رو به حساب زیمنس واریز کرد؟ آیا زیمنس دریافت بیت کوین را بجای یورو می‌پذیرد؟ فرض کنید کارخانه ایرانی از طریق یک صرافی بصورت بیت کوین مبلغ آنرا برای زیمنس واریز کند. شرکت‌های خارجی دارای سیستم‌های مالی شفاف هستند و باید مبدا و مقصد پول‌هایی که دریافت یا پرداخت می‌شود کاملا شفاف باشد. زیمنس توسط بانک مورد سوال قرار خواهد گرفت که مبدا این پول از کجاست؟ قوانین مبارزه با پولشویی اجازه نمی‌دهد که شرکت‌ها با طرف‌های مجهول معامله داشته باشند؛ لذا بحث دور زدن تحریم‌ها با استفاده از رمز ارز‌ها آن‌گونه که برخی ادعا می‌کنند در عمل شدنی نیست".
وی در ادامه افزود: "اگر کسی از کیف پول‌های دیجیتال آنلاین خارجی برای نگهداری دارایی خود استفاده کند قطعا این امکان وجود دارد که به دلایل تحریم دسترسی کاربران ایرانی به آن مسدود شود؛ بنابراین استفاده از این کیف پول‌ها مناسب نیست. اگر کسی به مسائل امنیتی اشراف زیادی ندارد بهترین کار استفاده از کیف پول سخت افزاری مناسب و نگهداری آن در یک مکان امن است. البته تعدادی سایت ایرانی هم خدمات کیف پول آنلاین را ارائه می‌دهند. اما از آنجایی که این شرکت‌ها هم همیشه در معرض هک قرار دارند بهتر است حتی الامکان از کیف پول سخت افزاری استفاده شود".
گزارش از مائده زمان فشمی
انتهای پیام/