به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، اگر چه پیامد رویداد شیوع کرونا بر اقشار مختلف جامعه اثرات منفی گذاشت، اما به نظر می‌رسد، برخی بیشتر در معرض آسیب‌ها و فشار‌های اقتصادی حاصل از آن قرار گرفتند. به طوری که بخشی از کسب و کارها به طور کامل تعطیل شد و بخشی دیگر متحمل ضربه‌های سختی شدند.
حالا پس از گذشت ۱۱ ماه از شیوع ویروس کرونا بسیاری از کسب و کارها نتوانستند شرایط خود را با این وضعیت وفق دهند و ادامه و روند کاری آن‌ها وابسته به ریشه‌کنی این ویروس شده است. گردشگری سلامت نیز از همین کسب و کارها است که تبعات ناشی از کرونا دامنگیر این صنعت پررونق شده است.
در روزگاری که مشهد به عنوان دومین قطب گردشگری کشور شناخته می‌شد حالا با بسته شدن مرز‌ها و عدم حضور گردشگران غیر ایرانی، کرکره‌های این صنعت پایین کشیده شده و ارائه خدمات درمانی و زیبایی در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مشهد نیز متوقف شدند.
هزینه‌های بالا و از دست دادن گردشگران عراقی
هدیه امینی راهنمای گردشگر سلامت عرب زبان‌ها در مشهد در گفت و گو با خبرنگار ما، می‌گوید: پیش از گسترش ویروس کرونا، کشور پذیرای خیل عظیمی از گردشگران سلامت از کشور‌های بحرین، عراق، عربستان و کویت بود که برای انجام اقدامات درمانی و جراحی‌های زیبایی به شهر مشهد سفر می‌کردند.
او می‌افزاید: اما از اسفند پارسال که کووید ۱۹ در کشور گسترش یافت، فعالیت لیدر‌ها در حوزه راهنمایی و مشاوره به مسافران کاملا تعطیل شد و تنها موارد معدودی برای انجام جراحی‌های پیشرفته و ضروری قلب از کشور عراق در بیمارستان‌ها پذیرش شدند.
بیشتر بخوانید
راهنمای گردشگر سلامت عرب زبان‌ها ادامه می‌دهد: از سوی دیگر با توجه به محدودیت‌هایی که برخی دولت‌ها نظیر عربستان و بحرین برای شهروندان خود وضع کرده‌اند برخی از کشور‌ها حضورشان برای دریافت خدمات درمانی منتفی شده و این مسافران صرفا برای انجام زیارت به مشهد مقدس مشرف می‌شوند.
امینی بیان می‌کند: بهبود وضعیت راهنمای گردشگران به باز شدن مسیر‌های ارتباطی بستگی دارد؛ ضمن اینکه با افتتاح مراکز جراحی پیشرفته و لوکس در شهر‌های بغداد و بصره و ارائه خدمات مقرون به صرفه‌تر در این کلینیک‌ها، شهروندان عراقی بیشتر تمایل به انجام عمل‌های درمانی و زیبایی در کشور خود دارند.
ضرورت توجه به رقبای بین المللی در بحث گردشگری سلامت
محمد دشتی رئیس دپارتمان بین‌المللی (IPD) بیمارستان رضوی هم می‌گوید: تقریبا ۹۰ درصد توریست سلامت این بیمارستان، از کشور عراق هستند که در رده‌های بعدی بیشترین پذیرش بیماران از کشور‌های عمان، کویت، بحرین، عربستان و پاکستان انجام گرفته است.
او با بیان اینکه از سال ۹۸ تا مرداد ماه سال ۹۹ شاهد بالاترین میزان حجم حضور گردشگران سلامت در بیمارستان رضوی بودیم، می‌افزاید: در سه ماهه انتهایی سال ۹۸، با توجه به مسائل سیاسی و شیوع ویروس کرونا، حضور گردشگران در کشور کمرنگ‌تر شد و با بسته شدن مرز‌ها روند کاهشی به خود گرفت به طوری‌که در بهمن و اسفند پارسال به میزان صفر رسید.
رئیس دپارتمان بین‌المللی IPD بیمارستان رضوی ادامه می‌دهد: این روند تا خرداد سال ۹۹ با توجه به ناشناخته بودن بیماری کرونا و سردرگمی سیستم بهداشت و درمان همچنان ادامه داشت، اما از تیرماه با رعایت شیوه‌نامه‌های ابلاغی و کنترل کامل بیماران و از سوی دیگر با صدور روادید بیماران از سوی وزارت خارجه، تعداد گردشگران سلامت بیشتر شد، ولی با آغاز پیک کرونا مجددا افت کرد.
دشتی بیان می‌کند: متوسط بستری بیماران خارجی پیش از کرونا ۱۱۰ نفر در ماه بود این در حالی است که میزان بستری بیماران در بیمارستان رضوی از ابتدای امسال تاکنون به ۵۰ نفر رسیده است.
او تصریح می‌کند: ۲۴ تخت بستری رویال برای بیماران خارجی در این بیمارستان در نظر گرفته شده که تمام خدمات از قبیل پزشکی هسته‌ای، درمان ناباروری، جراحی فوق تخصصی قلب اطفال و بزرگسالان، جراحی انواع سرطان‌ها از جمله سرطان دستگاه گوارش به این بیماران ارائه می‌شود.
دشتی با تاکید بر لزوم رعایت شیوه‌نامه‌های سختگیرانه برای جلوگیری از انتقال شیوع ویروس کرونا بیان می‌کند: بیمارستان‌های کشور برای حفظ بازار باید خدمات استانداردی به بیماران ارائه دهند تا فعالیت‌های آن‌ها قابل رقابت با سایر کشور‌های فعال در این حوزه باشد.
بیشتر بخوانید
رئیس دپارتمان بین‌المللی (IPD) بیمارستان رضوی تاکید می‌کند: کشور‌های رقیب همچون هند، ترکیه و بحرین مشکلات ما را ندارند؛ این در حالی است که در چند سال اخیر کشور ترکیه در بحث گردشگری سلامت پیشرفتهای خوبی داشته است. هند نیز با وجود کلینیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی مجهز و نسبتاً کم‌هزینه، پیشرفت چشمگیری در این حوزه داشته و این نشان دهنده این است که رقبای زیادی در این حوزه فعال هستند که بر صنعت توریست سلامت کشور ما اثر می‌گذارند.
دشتی اظهار می‌کند: اگر بازار خود را صرفا گردشگران عراقی بدانیم باید اذعان کرد که شرایط خوبی در حوزه سلامت نداریم، اما خدمات درمانی ما به غیر از گردشگران عراقی به بیمارانی از کشور‌های افغانستان، هند آذربایجان و ترکمنستان ارائه می‌شود که این گردشگران با توجه به تنوع خدمات، کماکن مشتریان خوبی برای ما محسوب می‌شوند.
رئیس دپارتمان بین المللی بیمارستان رضوی می‌گوید: به طور قطع ایران یکی از قطب‌های علمی منطقه به شمار می‌آید و بهترین پزشک‌ها در بیمارستان‌های کل کشور مشغول خدمت هستند، با این شرایط اگر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری‌های لازم برای حضور این گردشگران داشته باشیم می‌توانیم با ایجاد اشتغال، کمک فراوانی به وضعیت اقتصادی کشور کنیم.
او با اشاره به اینکه بیمارستان رضوی تنها بیمارستان دارای گواهینامه IPD وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تنها مرجع علمی در منطقه است می‌افزاید: خوشبختانه بیمارستان رضوی دارای ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه درمان است، چرا که با امکانات بسیار مناسب، کادر درمان متبحر و متخصص، شرایط خدمات هتلی و تجهیزات پیشرفتهای که دارد شرایط حرفه‌ای را برای پذیرایی از گردشگران سلامت فراهم آورده است.
ایجاد دفتر (IPD) در بیمارستان‌ها و مراکز جراحی
آنطور که دکتر اسماعیل خیامی مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز می‌گوید، در ۳ ماه پایانی پارسال آمار بیماران خارجی که برای دریافت خدمات گردشگری سلامت به مراکز درمانی مشهد مراجعه کردند تقریبا رشد حدود ۲۰ درصد داشته که با شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا و متعاقب آن بسته شدن مرز‌ها و عدم امکان ورود بیماران بلافاصله شاهد افت ۹۵ درصدی مراجعه بیماران بین المللی به مراکز درمانی هستیم، ۵ درصد مابقی نیز عموماً بیمارانی بودند که از قبل وارد ایران شده و برای ادامه درمان در کشور حضور داشتند که پس از مدتی این مراجعان نیز به صفر رسیدند.
او می‌افزاید: پارسال از ۵۶ ملیت پذیرش بیمار داشتیم که بیشترین مراجعین به ترتیب از کشور‌های عراق، افغانستان، بحرین، پاکستان، ترکمنستان و کویت بودند و بیشترین علل مراجعه آن‌ها مشکلات قلبی و عروقی، چشم، اختلالات کلیوی و سیستم ادراری، زنان و زایمان، گوش و حلق و گلو و ENT جراحی‌های مختلف و زیبایی بوده است.
مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه از ابتدای امسال به دلیل بسته بودن مرز‌ها و عدم امکان ورود گردشگران سلامت تقریباً آمار این بیماران بسیار کم بود، ادامه می‌دهد: از حدود دو ماه پیش که امکان صدور روادید درمانی برای آن‌ها فراهم آمد این بیماران به شکل محدود و با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی ابلاغ شده در خصوص پیشگیری از شیوع کرونا امکان ورود به کشور و شهر مشهد را داشتند تا مراحل پذیرش و امور تشخیصی و درمانی خود را انجام دهند.
خیامی بیان می‌کند: بعد از همه‌گیری کرونا تقاضای درمانی در رشته‌های مختلف تغییر محسوسی حداقل نداشت و مانند سال‌های گذشته بیشتر در رشته‌های جراحی بود. البته درخواست‌های غیر اورژانسی و یا غیر درمانی همچون اعمال زیبایی فعلا قابل پذیرش نیستند، اما ممکن است بیماران برای انجام سایر امور درمانی نیز مراجعه کنند.
او در خصوص بهبود کیفیت خدمات در مراکز درمانی وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح می‌کند: با ابلاغ و اجرای آیین نامه نحوه پذیرش بیماران بین المللی IPD، مراکز درمانی قدم بزرگی در جهت ارتقاء خدمات به بیماران گردشگر سلامت مطابق با استاندارد‌های بین المللی برداشتند به همین منظور ارزیابی‌های زیادی از مراکز درمانی انجام گرفت که موجب ارتقا استاندارد‌های لازم در این مراکز شد.
به گفته مدیر گردشگری سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد یکی از این امور ایجاد دفتر IPD در بیمارستان‌ها و مراکز جراحی محدود بوده است که به ارائه خدمات لازم تخصصی از پذیرش تا ترخیص بیمار گردشگر سلامت می‌پردازد.
خیامی اظهار می‌کند: در ایام همه‌گیری بیماری کرونا با توجه به اینکه درخواست‌های فراوانی برای ورود بیماران خارجی به منظور درمان در شهر مشهد وجود داشت، لزوم تدوین شیوه نامه نحوه ورود بیماران گردشگری سلامت به شهر مشهد احساس می‌شد که پس از رایزنی‌های لازم این شیوه تدوین و به تصویب قرارگاه کرونا رسید تا با رعایت آن از سوی کلیه دست‌اندرکاران گردشگری سلامت بیماران و همراهان آن‌ها در هنگام ورود به کشور ناقل بیماری نبوده و یا در برگشت به این بیماری مبتلا نشده باشند.
آنطور که خیامی می‌گوید، در حال حاضر شهر مشهد دارای ۱۴ بیمارستان و ۲ مرکز جراحی محدود است که این مراکز مجوز‌های لازم پذیرش بیماران خارجی از سوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی را دریافت کرده‌اند که با توجه به جدی بودن دانشگاه در امر نظارت بر عملکرد مراکز به ویژه رعایت قوانین و مقررات ابلاغی، نحوه دریافت تعرفه‌ها، نحوه رعایت پروتکل‌ها و ... این مراکز به شدت رصد می‌شوند.
او می‌افزاید: در صورت مشاهده مواردی از تخلف و یا قصور در اجرای قوانین و مقررات ابلاغی در مراکز درمانی طبق ضوابط رسیدگی می‌گردد و حتی مجوز‌های صادره برای مراکز تا رسیدگی به موارد تخلف و طی مراحل قانونی ممکن است کان لم یکن شود. از این‌رو ضروری است کلیه شرکت‌های گردشگری سلامت و پزشکان محترم در ارائه خدمات در رعایت مقررات بسیار دقت کنند و در صورت لزوم بیماران گردشگر سلامت را برای ادامه درمان فقط به مراکز درمانی دارای مجوز IPD ارجاع دهد تا خدای ناکرده درگیر مسائل و مشکلات و رسیدگی‌های قانونی بعدی نشوند.
انتهای پیام// ف .ح
گزارشگر فاطمه حسن زاده