دولت چگونه نقاب مقاومت را بر اقتصاد می‌پوشاند؟

به گزارش  خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ سه دهه‌ای نامگذاری سال‌ها در ایران را اگر نگاهی بیندازی احتمالا تکرارش توجه را جلب می‌کند. عبارتی که راه حل اصلی برون رفت از دغدغه این روز‌ها در سایه اش آرامیده. صحبت از اقتصاد است، آن هم از نوع مقاومتی اش. سرلوحه‌ای که دلیل اصلی ایجادش، فشار کشور عمدتا غربی و تحریم‌های مختلف علیه کشورمان بود. پایه و اساس آن هم تقلیل وابستگی به عوامل خارجی و افزایش توان تولید و اتکا به داخل است.

رضا عباسی استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به مفهوم اقتصاد مقاومتی با اعتقاد بر اینکه اقتصاد مقاومتی مفهومی است که درپی مقاوم سازی، بحران زدایی و ترمیم ساختار‌ها و نهاد‌های فرسوده و ناکارآمد موجود اقتصادی مطرح می‌شود، بیان کرد که باور و مشارکت همگانی و اعمال مدیریت‌های عقلایی و مدبرانه، پیش شرط و الزام چنین موضوعی است.

او تاکید کرد که اقتصاد مقاومتی کاهش وابستگی‌ها و تاکید روی مزیت‌های تولید داخل و تلاش برای خود اتکایی است.

موضوعی که اهمیت دادن به آن در واقع ریل‌گذاری برای ایجاد اهداف اقتصاد مقاومتی است. ضروری بودن اجرای اقتصار مقاومتی دلیلی بود برای اینکه رهبر انقلاب در دو سال متوالی همین نام را به عنوان شعار سال انتخاب کردند. پیش از آن هم در سال ۹۲ سیاست‌های کلی این اقتصاد را تبیین و آن را به روسای قوای سه گانه اعلام کرد.

حالا موضوعی که نیاز به بررسی دارد این است که دولت به عنوان بازوی اصلی برای حرکت این سیاست، چه نقشی دارد و تا کنون چقدر در این نقش هنر نمایی کرده است؟

در ابتدا نگاهی به رهنمود‌های رهبر انقلاب برای اصلاح ساختار نظام اقتصادی و روی آوردن به اقتصاد مقاومتی می‌اندازیم که در دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت دسته بندی شده اند.

برنامه کوتاه مدت برای اجرای اقتصاد مقاومتی مروبط به برنامه‌ها و امور اجرائی کشور

حمایت از تولید ملی

دوم شهریور سال ۱۳۹۱؛ رهبر انقلاب در دیدار با رئیس جمهور وقت و اعضای هیئت دولت فرمودند:" یک رکن دیگر اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی است؛ صنعت و کشاورزی... واحد‌های کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحد‌های بزرگ ما فعالند و سوددهی شان خوب است، لذا محصول سیمان و فولادمان خوب است لیکن باید به فکر واحد‌های متوسط و کوچک باشید؛ این‌ها خیلی مهم است، این‌ها در زندگی مردم تأثیرات مستقیم دارد. "

ایشان در این همین دیدار درباره تاثیر مدیریت منابع ارزی ارزی هم در اقتصاد مقاومتی نکاتی را بیان کردند:" باید منابع ارزی را درست مدیریت کرد. اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرف‌های گوناگونی از دولت صادر شد. یعنی در روزنامه‌ها از قول یک مسئول، یک جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یک جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یک تصمیم قاطع گرفته شود، روی آن تصمیم پافشاری شود و مسئله را دنبال کنید. به هر حال منابع ارزی باید مدیریت دقیق بشود. "

رهبر انقلاب در سوم مرداد ۱۳۹۱ در دیدار با کارگزاران نظام سه نکته مهم درباره اقتصادی مقاومتی بیان کردند.

اول؛ مدیریت مصرف:" مسئله‌ی مدیریت مصرف، یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی مصرف متعادل و پرهیز از اسراف و تبذیر. هم دستگاه‌های دولتی، هم آحاد مردم و خانواده‌ها باید به این مسئله توجه کنند که امروز پرهیز از اسراف و ملاحظه‌ی تعادل در مصرف، بلاشک در مقابل دشمن یک حرکت جهادی است؛ انسان میتواند ادعا کند که این اجر جهاد فی‌سبیل‌اللّه را دارد. "

دوم؛ استفاده‌ی حداکثری از زمان و منابع و امکانات:" از زمان باید حداکثر استفاده بشود. طرحهائی که سال‌های متمادی طول میکشید، امروز خوشبختانه با فاصله‌ی کمتری انسان می‌بیند که فلان کارخانه در ظرف دو سال، در ظرف هجده ماه به بهره‌برداری رسید. باید این را در کشور تقویت کرد. "

سوم؛ حرکت بر اساس برنامه:" حرکت بر اساس برنامه، یکی از کار‌های اساسی است. تصمیم‌های خلق‌الساعه و تغییر مقررات، جزو ضربه‌هائی است که به «اقتصاد مقاومتی» وارد میشود و به مقاومت ملت ضربه میزند. این را، هم دولت محترم، هم مجلس محترم باید توجه داشته باشند؛ نگذارند سیاست‌های اقتصادی کشور در هر زمانی دچار تذبذب و تغییر‌های بی‌مورد شود. "

برنامه بلند ومیان مدت اقتصاد مقاومتی مربوط به اصلاح نظام اقتصادی کشور

تکیه بر مردم

دوم شهریور سال ۱۳۹۱؛ رهبر انقلاب در دیدار با رئیس جمهور وقت و اعضای هیئت دولت فرمودند:" اقتصاد مقاومتی شرایط و ارکانی دارد؛ یکی از بخشهایش همین تکیه‌ی به مردم است؛ باید فکری بکنید برای اینکه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانکهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی که لازم است، کاری کنید که بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود"

مقاوم بودن اقتصاد

یکم فروردین سال ۱۳۹۲؛ رهبر انقلاب در بیانات اول سال در حرم مطهر رضوی فرمودند: " وظیفه‌ی همه‌ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند. "

اقتصاد دانش‌بنیان

هشتم مرداد سال ۱۳۹۱؛ رهبر انقلاب در دیدار با جمعی از پژوهشگران و مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان فرمودند:” به نظر من یکی از بخش‌های مهمی که میتواند این اقتصاد مقاومتی را پایدار کند، همین شرکت‌های دانش بنیان است؛ این یکی از بهترین مظاهر و یکی از مؤثرترین مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی است. ”

کاهش وابستگی به نفت

سوم مرداد سال ۱۳۹۱؛ رهبر انقلاب در دیدار با کارگزاران نظام فرمودند:" کاهش وابستگی به نفت یکی دیگر از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میراث شوم صد ساله‌ی ماست. ما اگر بتوانیم از همین فرصت که امروز وجود دارد، استفاده کنیم و تلاش کنیم نفت را با فعالیت‌های اقتصادیِ درآمدزای دیگری جایگزین کنیم، بزرگترین حرکت مهم را در زمینه‌ی اقتصاد انجام داده‌ایم. امروز صنایع دانش‌بنیان از جمله‌ی کارهائی است که میتواند این خلأ را تا میزان زیادی پر کند. "

تبیین دانشگاهی و آکادمیک اقتصاد مقاومتی

شانزدهم مرداد سال ۱۳۹۱؛ رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان فرمودند: " آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتی بوده، این یک فکر است، یک مطالبه‌ی عمومی است. شما دانشجو هستید، استاد هستید، اقتصاددان هستید؛ بسیار خوب، با زبان دانشگاهی، همین ایده‌ی اقتصاد مقاومتی را تبیین کنید؛ حدودش را مشخص کنید. "

عملکرد دولت در اقتصاد مقاومتی

دولت از ابتدا، کم و بیش تلاش کرد تا اقتصاد مقاومتی را عملی کند که شاید اوج هنر و دستاورد‌های بزرگ این تلاش برگردد به سال ۹۴ و ۹۵. زمانی که دولت توانست برخی مشکلات خارجی مثل مسئله هسته‌ای را در کنار برخی مشکلات داخلی حل کند، برخی معضلات اجتماعی ناشی از بی کاری را کنترل کند، گرانی را تا حد زیادی مهار و کشور را در برابر تحریم‌ها مصون کند، راه حل‌هایی برای مشکل اشتغال یافت شد، عمده مشکلاتی که از سوی دشمن ایجاد شده بود از بین رفت و برخی مشکلات تولیدات داخلی تا حدودی رفع و رجوع شد. موضوعی که در چندسال اخیر البته کمی رنگ باخت.

عباسی استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در همین رابطه می‌گوید که اقداماتی در حوزه اقتصاد مقاومتی از جانب دستگاه‌های اجرایی تاکنون به خوبی اجرایی نشده است، بدین ترتیب که در حوزه بسیج تمامی امکانات برای خلق و توسعه کارآفرینی در کشور علی رغم وجود ظرفیت‌های عظیم اقدامات دولت موفقیت آمیز نبوده است. دستاورد‌هایی که با تکیه بر اجرای نسبی اقتصاد مقاومتی بدست آمد باز هم تکرار می‌شوند، البته اگر دستگاه‌های مختلف کشور و در راس همه آن‌ها دولت، همان برنامه‌های پیشرفت دهنده را برگزینند.

گزارش از محمدجواد رهنما

انتهای پیام/