رئیسعلی دوران کودکی را در زادگاهش با فراگرفتن فنون رزمی، اسب‌سواری، تیراندازی و آموختن قرآن مجید و ادبیات فارسی سپری کرد از همان کودکی و نوجوانی دلیر و شجاع و در میان همسالانش از ویژگی های خاصی برخوردار بود.
به مناسبت ۱۲ شهریور سالروز شهادت او که در تقویم کشورمان روز ملی مبارزه با استعمار نام گرفته است، به سراغ نوادگان وی رفتیم. نبیره‌ای که حالا نام جدش را بر خود دارد.
پرویز توانایی نتیجه رئیسعلی دلواری که اکنون اداره موزه او را بر عهده دارد، گفت: شهید رئیسعلی دلواری بزرگ شده مکتب عاشورا بود. پدر او بانی حسینیه بود و اکنون هم این حسینیه همجوار منزل یا موزه رئیسعلی دلواری وجود دارد و زیر نظر خانواده او اداره می‌شود.
او ادامه داد: پدر رئیسعلی که کدخدای دلوار بود، به اصطلاح آن زمان پنج مُلا یا روحانی و معلم برای تربیت فرزندش در نظر گرفته بود و حتی یک نفر را از کویت دعوت کرده بود که قرآن، زبان عربی و دیگر آموزه‌هایی که مورد نظر اسلام بوده و همچنین اسب سواری را که در اسلام تاکید شده به او آموزش بدهند.
توانایی با اشاره به اینکه شخصیت رئیسعلی دلواری در این شرایط شکل گرفت، افزود: او همچنین در مجالسی شرکت می‌کرد که مشکلات مردم در آن مطرح و حل می‌شد. بزرگان به نظر او احترام می‌گذاشتند.
او بیان کرد: مادرم تعریف می‌کرد آن زمان برای برگزاری مجالس محرم، سماور‌های بزرگ از هند سفارش داده بودند و برای ۱۰۰ تا ۲۰۰ عزادار امام حسین (ع) چای آماده می‌کردند.
نتیجه رئیسعلی دلواری ادامه داد: رئیسعلی قبل از ماه محرم و ماه مبارک رمضان روحانیان را از مناطق دورتر از دلوار دعوت می‌کرد که برای برگزاری مجالس این مناسبت‌ها به دلوار بیایند.
توانایی افزود: او، از عایدات زمین‌های کشاورزی و نخلستانش برای برپایی مجلس محرم و گستردن سفره افطار درماه مبارک رمضان بهره می‌برد.
او بیان کرد: رئیسعلی درس شجاعت را از سالار شهیدان امام حسین (ع) گرفت و راه ایشان را ادامه داد. او معتقد بود که حضور انگلیس در کشوری که مسلمان است جایز نیست و نمی‌توانست حضور بیگانگان را در کشور بپذیرد.
توانایی ادامه داد: انگلیسی‌ها از رئیسعلی می‌خواهند که با گرفتن مبلغی دست از مبارزه بردارد، اما او جواب می‌دهد که چطور دست از مقاومت بردارم در حالی که دین، ناموس و استقلال کشورم در خطر است.
او به روحیه مردمداری و جایگاهی که نزد مردم داشت اشاره کرد و گفت: رئیسعلی دلواری بخشی از نخلستان و زمین کشاورزی را وقف مجلس امام حسین (ع) کرده که سندهایش وجود دارد.
نبیره ۱۱ ساله رئیسعلی دلواری که نام پدربزرگ را بر خود دارد هم به ما گفت: افتخار می‌کنم که نامم رئیسعلی است و می‌خواهم راه پدربزرگم را ادامه بدهم یعنی می‌خواهم سرباز امام زمان (عج) باشم.
رئیسعلی نوجوان بیان کرد: پدربزرگ من به این دلیل قهرمان شد که نگذاشت بیگانگان به کشورمان تجاوز کنند.
قیام کربلا درسی برای قیام جنوب
بی تردید قیام رئیسعلی دلواری، قیامی برای پاسداری از وطن و مبتنی برآموزه‌های اسلامی بود. نامه او به شیخ محمدحسین برازجانی نشان دهنده عمق ایمان او به اسلام و علاقه اش به اهل بیت (ع) است.
او در این نامه سراسر شور و غیرت، خطاب به مرحوم برازجانی می‌نویسد: «قربانت گردم! برای درجه بهشت پیدا کردن و شربت شهادت را داوطلبانه خواستن، باید همتی عالی و عزمی راسخ داشت. در خانه نشستن و راحت طلبیدن، تمام وسوسه شیطان است. (آیا) مستحق آن نیستیم که خدا و رسول (ص) را از خود خشنود سازیم؟»
رئیسعلی دلواری در جای جای این نامه، محوریت اسلام را در قیام خود اساسی می‌داند و حرکت خود را متأثر از قیام حضرت اباعبدالله الحسین (ع) می‌داند.
رئیسعلی در این نامه تاکید می‌کند: «همین قدر با خود خیال کردم که بنی هاشم در مدینه بسیار باقی ماند جز حضرت سیدالشهدا (ع) که به تنهایی در صحرای کربلا با لب تشنه شهیدش کردند».
دلاور دلوار در ادامه نامه خود، به ریشه یابی مشکلات می‌پردازد و با بینشی عمیق دلیل این ضعف‌ها را خاموشی در برابر ظلم و ستمی می‌داند که اجانب بر کشور روا داشته‌اند: «روس و انگلیس حق دارند، اگر خودمان آسوده بنشینیم و هیچ کاری نکنیم، چراکه همه نوع احترام به بقعه امام ثامن (ع) در شمال (منظور به توپ بستن گنبد حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) به دست روس‌ها در مشهد است) و احترام به منبر سیدالشهدا (ع) در جنوب کردند! ... تف به ما، تف به ما»
او به فعالیت‌های پنهانی انگلیسی‌ها برای خدشه دار کردن شخصیت وی اشاره می‌کند و بی محابا از توطئه دشمن، همه را در برابر هدفش به هیچ می‌گیرد و می‌نویسد: «انتشار می‌دهند که فلانی حمایت قنسول جرمن (کنسول آلمان) دارد. به حول و قوه الهی از هیچکس باک ندارم. می‌خواهند به تشر بنده را بترسانند».
سید قاسم یاحسینی مورخ در این باره می‌گوید: این نامه سند متقنی است که نشان می‌دهد رئیسعلی دلواری با تاسی از قیام کربلا با انگلیسی‌ها مقابله کرد.
او افزود: رئیسعلی دلواری در این نامه خود را با حبیب بن مظاهر مقایسه کرده است.
مرحوم خیری همسر رئیسعلی دلواری در گفت‌وگویی که مرحوم همایون شهنواز کارگردان مجموعه تلویزیونی دلیران تنگستان در سال ۱۳۵۲ با او داشت، می‌گوید: رئیسعلی می‌گفت من برای دین می‌جنگم و سرم را برای ملت می‌دهم. می‌گفت خانه‌اش حسینیه است و هر چه دارد متعلق به امام حسین (ع) است.
مبارز مشروطه‌خواه و رهبر قیام جنوب
با شروع انقلاب مشروطه در سال ۱۳۲۴ ه. ق رئیسعلی در حالی که بیش از ۲۵ سال نداشت از جمله پیشگامان مشروطه‌خواه در جنوب ایران بود و همکاری نزدیکی با محافل انقلابی و عناصر مشروطه‌طلب آغاز کرد.حضور انگلیسی‌ها در بوشهر برای مبارزی مانند او بسیار گران بود.
رئیسعلی که همواره خود را مطیع علمای دین می‌دانست بلافاصله دست به کار شد و با سفر به مناطق مختلف تنگستان و دشتی کوشید تا به اختلاف های موجود میان خوانین و کدخدایان منطقه پایان دهد و آنان را علیه بریتانیا گردهم آورد، خود نیز اختلاف و کشمکش با برخی خوانین تنگستان را به یک سو نهاد و اتحادی ضدانگلیسی با خوانین اهرم با چاهکوتاه به وجود آورد.
دیری نپایید که آتش جنگ جهانی اول که از سال ۱۳۳۲ در اروپا آغاز شده بود به جنوب ایران سرایت کرد و شراره‌های آن در این خطه از میهن اسلامی نیز شعله‌ور شد.
علمای نجف بلافاصله علیه روس و انگلیس اعلام جهاد کردند و به دنبال فتوای علمای مقیم عتبات مقدسه، علمای جنوب ایران از جمله آیت‌الله سید عبدالحسین لاری، سید عبدالله مجتهد بلادی بوشهری و شیخ محمدحسین برازجانی نیز علیه قوای انگلیسی واکنش مشابه نشان دادند و همه مسلمین را به نبرد با متجاوزان فرا خواندند.
به دنبال اعلام جهاد از طرف علما و مجتهدان، رئیسعلی و مبارزان تنگستان و دشتی شروع به حمله به قوای انگلیس مستقر در بوشهر کردند و در یورش‌های شبانه ضربات و تلفات مؤثری بر انگلیسی‌ها وارد آوردند.
رئیسعلی که از پیش خبر حمله به دلوار را شنیده بود بلافاصله اقدام به تخلیه دلوار و عقب‌نشینی تاکتیکی به کوه‌های اطراف کرد، سربازان بریتانیایی هنگامی وارد دلوار شدند که آنجا خالی از سکنه بود.
رئیسعلی شب‌هنگام با حدود ۴۰۰ تفنگچی دشتی و تنگستانی به قوای انگلیس مستقر در حوالی دلوار شبیخون زدند و در این حمله، حدود ۷۰ نفر از سربازان انگلیسی به هلاکت رسیدند و ده‌ها نفر نیز مجروح شدند، همچنین یک ژنرال بلندپایه انگلیسی به دست او کشته شد.
شکست قوای انگلستان در دلوار یکی از نقاط برجسته تاریخ جنگ جهانی اول در جنوب ایران به شمار می‌رود.
در گیرودار این حمله بود که در شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ ه. ق مصادف با ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی، هنگامی که رئیسعلی در محلی به نام تَنگَک صَفَر قصد شبیخون به قوای انگلیسی‌ها را داشت از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائنش قرار گرفت و به شهادت رسید.
او هنگام شهادت حدود ۳۴ سال داشت.
پیکر رئیسعلی دلواری، ابتدا در قبرستان امامزاده روستای «کله بند» به خاک سپرده شد اما مدتی بعد، طبق وصیتش، آن را به نجف اشرف انتقال دادند و در جوار حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) به خاک سپردند.
رهبر معظم انقلاب دی ۱۳۹۸، در دیدار دست‌اندرکاران کنگره دو هزار شهید استان بوشهر با تاکید بر شناساندن رئیسعلی دلواری به نسل جوان جامعه، بیان کردند: «شما الان ملاحظه کنید مثلاً رئیسعلی دلواری، آدم به این عظمت، آدم کمی که نیست، در بین نسل جوان ما چند درصد او را می‌شناسند؟ چند درصد اسم او را شنیده‌اند».
ایشان تاکید کردند: «این مهم نیست برای ما که یک شخصیت مبارز، مجاهد، مدافع از حریم کشور را که با آن شرایط دشوارِ آن وقت، با آن تنگدستی‌ای که او و رفقایش داشتند، این جور مبارزه کند، این جور دشمن را به ستوه بیاورد -که رئیسعلی دلواری واقعاً انگلیس‌ها را به ستوه آورد- و بالاخره با خیانت بعضی از خودی‌ها به شهادت برسد نشناسیم؟ آیا شایسته این نیست که الان در کشور تا شما می‌گویید رئیسعلی دلواری، همه آن کسانی که در هر منطقه‌ای از کشور هستند بدانند که این آدم کیست و بشناسند؟ این جور چیزی نیست؛ مثلاً اسم فلان بازیکن فوتبالِ فلان کشور را همه بچّه‌ها می‌دانند، اسم رئیسعلی دلواری را نمی‌دانند، اسم نادر مهدوی اصلاً به گوششان نرسیده، خبر ندارند؛ کاری باید کرد تا این نام‌ها زنده بمانند؛ اینها الگو هستند. بایستی کاری کنیم که مردم احساس کنند که دنباله راه اینها، راه نجات است».
سیروس فتحی فرهنگی و مولف کتاب رئیسعلی دلواری در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: سال ۹۲ تصمیم گرفتم که کتابی را برای معرفی رئیسعلی به گروه سنی کودک ونوجوان تالیف کنم. این کتاب همان سال منتشر شد و سال ۹۶ به چاپ چهارم رسید.
او با اشاره به اینکه یکی از مصوبات کنگره رئیسعلی دلواری در سال‌های گذشته، آشنا کردن دانش آموزان با زندگی رئیسعلی دلواری بوده است، افزود: دی ماه پارسال در دیدار اعضای کنگره سرداران و دو هزار شهید استان بوشهر با رهبر معظم انقلاب، ایشان بر معرفی چهره‌های خاص استان بوشهر از جمله شهیدان رئیسعلی دلواری، عاشوری، گنجی و مهدوی که جایگاه ویژه‌ای در کشور دارند، تاکید کردند و بر همین اساس اداره کل آموزش و پرورش استان بوشهر پیگیری‌هایی را برای ورود درس رئیسعلی دلواری به کتاب درسی دانش آموزان انجام داد.
این نویسنده فرهنگی ادامه داد: در مذاکره با سازمان پژوهش و تالیف کتب درسی، درس شهید رئیسعلی دلواری برگرفته از کتابی که بنده نوشته بودم در کتاب فارسی کلاس پنجم دبستان قرار گرفت و دانش آموزان این پایه در سال تحصیلی پیش رو برای نخستین بار این درس را با عنوان دفاع از میهن می‌خوانند.
و امروز ۱۰۵ سال از شهادت رئیسعلی دلواری می‌گذرد. روزی که در تقویم کشورمان به عنوان «روز مبارزه با استعمار انگلیس» نام گذاری شده است.
گزارش از مژده پاینده
انتهای پیام/ک