وسعت ۳۱۱ هزار هکتاری رویشگاه‌های جنگلی، معادل ۲.۵ درصد از کل جنگل‌های کشور با گونه غالب بلوط، گوشه‌ای کوچک از این بهشت است.
اما زمانی که صدای اره برقی‌ها در دل زیستگاه درختان کهن می‌پیچد، ناقوس مرگ نواخته می‌شود؛ حقیقت این است که نیاز کشور به چوب را نمی‌شود نادیده گرفت، نیازی که باید تلاش کرد تا با توسعه زراعت چوب به آن پاسخ داد و از حضور سوداگران در جنگل‌ها کاسته شود.
چوب از دیرباز یکی از مهمترین مواد و ابزار چند منظوره کار انسان‌ها بوده، به طوری که کاربرد‌های آن چه دردوران "سنتی" و در دوران زندگی "مدرن "رو به افزایش بوده است و بر اساس آمار فائو، میزان افزایش نیاز سالانه چوب درجهان ۱۰ تا ۱۵ درصد است.
افزایش روبه رشد مصرف چوب در صنایع کشتی سازی، مبلمان، خودروسازی و صنایع دستی و تزیینی بیانگر اهمیت چوب در بخش‌های صنعتی و اشتغالزا است. براساس بررسی‌های انجام گرفته مصرف چوب در ایران تاریخ مدونی نداشته، اما مردمان بومی ایران چهار هزار و ۲۰۰ سال قبل از میلاد از چوب خانه درست می‌کردند.
در موزه علوم طبیعی "لندن" آثاری وجود دارد که بشر ۱۰ هزار سال قبل باچوب "نیزه" برای شکار درست می‌کرده و در اروپای شمالی نیز سابقه ساخت "قایق چوبی" به پنج هزار سال پیش برمی گردد.
کاربرد‌های معماری چوب در موزه‌های دوران کهن در اروپا، آسیا و آثار باستانی کشور از جمله تخت جشمید و دیگر بنا‌های تاریخی بیانگر اهمیت چوب و کاربرد‌های متنوع و روز به فزونی آن است.
او افزود: زراعت چوب به معنای کشت گونه‌های سریع الرشد درختی است که با اهداف اقتصادی، چون استفاده بهینه از منابع آب و خاک، صرفه جویی ارزی برای جلوگیری از واردات چوب، ایجاد اشتغال، کمک به حفاظت و صیانت پایدار از منابع جنگلی و تأمین نیاز سلولزی صنایع پایین دستی چوب، توسط زارعین انجام می‌شود.
امینی اضافه کرد: یکی از مؤثرترین راه‌ها برای ممانعت از قطع جنگل‌ها، کاهش قاچاق چوب و صدمات جبران ناپذیر به طبیعت، ترغیب علاقه‌مندان به زراعت چوب است.
او ادامه داد: سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای کاهش فشار مضاعف به جنگل ها، سیاست‌های تولید چوب را از گونه‌های چوبده از جمله صنوبر، اوکالیپتوس و چنار را در دستور کار دارد.
امینی با بیان اینکه در هر هکتار از اراضی استان متناسب با نوع مصرف، حدود سه تا پنج هزار نهال یا قلمه قابل کشت است، به فراهم شدن امکان کشت در تمام مناطق استان اشاره کرد و اظهار داشت: بیشترین مساحت توسعه زراعت چوب در شهرستان‌های فارسان، کیار، کوهرنگ و سامان قرار دارد.
نقش و اهمیت صنایع چوب و مبلمان تا جایی است که براساس آمارها، تولیدات جهانی سالانه مبلمان حدود ۲۵۰ میلیون دلار است و حجم ارزش سالانه مبل در کشور ایران نیز سالانه بیش از دو هزار میلیارد تومان است.
علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت : سهم سرانه جنگل در استان چهارمحال و بختیاری ۰/۴، در کشور ۰/۲ و در دنیا ۰/۸ هکتار است.
او افزود: در بخش صنعت چوب و مبلمان کشور کشور حدود ۵۵ هزار واحد کوچک و بزرگ با کمتر از ۱۰ درصد از اشتغال کشور فعال است. صنعت چوب و مبلمان در دنیا به عنوان یک صنعت مهم و ارز آور تبدیل شده به طوری که ۷۵ درصد از تجارت این بخش تنها مربوط به هفت کشور دنیا از جمله آمریکا، چین، ایتالیا، فرانسه، آلمان، ژاپن و کانادا است.
عادل جلیلی رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل و مراتع کشور معتقد است: توسعه زراعت چوب در کشور فرصتی مغتنم و راهکاری مطمئن برای احیای جنگل‌ها و جلوگیری از تخریب آن‌ها به شمار می‌رود.
او گفت: ترغیب مردم و بخش خصوصی برای وارد شدن به این صنعت و اعطای تسهیلات و بسته‌های حمایتی را ضامن توسعه زراعت چوب در کشور دانست و افزود: برای فعال کردن این بخش، ستاد زراعت چوب طی یک سال گذشته در سازمان جنگل‌ها تشکیل شده است.
جلیلی اضافه کرد: یکی دیگر از راهکار‌های مهم در تولید چوب، توجه به منابع سلولزی است به‌طوری که بررسی‌ها نشان می‌دهد از محل مزرعه تا مصرف، ۳۰ درصد محصول از بین می‌رود که جلوگیری از آن و هدایت مازاد کشاورزی می‌تواند ظرفیت بسیار بالایی برای تأمین نیاز صنایع چوب باشد.
علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری از اختصاص دو هزار هکتار از اراضی استان به زراعت چوب خبر داد و گفت: هم اکنون درخت صنوبر و بیشتر گونه کبوده در این میزان سطح کاشته شده است.
او با اشاره به انجام برنامه ریزی‌ها برای افزایش سطح زیر کشت زراعت چوب طی دو سال آینده در چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: زراعت چوب در استان حمایت می‌شود و ۵۰۰ هکتار دیگر به زراعت چوب اختصاص و افزایش می‌یابد.
امینی رئیس اداره فنی جنگلداری و جنگل‌کاری منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: درختان صنوبر، به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد، نه تنها در ایران بلکه در دنیا برای توسعه زراعت چوب، بیشترین سهم را به خود اختصاص می‌دهد.
او، سرعت رشد بالای این درختان و تولید چوب در زمان بسیار کوتاه (تولید سالانه تا ۴۰ متر مکعب در هکتار) ۱۰ تا ۱۵ برابر درختان دیگر جنگلی، درآمد دویست و ۵۰ میلیارد تومانی از هر دو هزار و ۵۰۰ هکتار زمین صنوبرکاری را از مزایای کاشت صنوبر بیان کرد و افزود: امکان کاشت انبوه آن‌ها در کنار هم به صورت اصولی، فراوانی گونه‌ها و هیبرید‌های مختلف که قابلیت سازگاری با اقلیم‌های مختلف را دارند از دیگر مزایای کشت صنوبر است؛ علاوه بر اینکه چوب آن‌ها سبک، نرم، همگن، خوشکار، دارای قابلیت میخ، پیچ و چسب خوری مطلوب است و همین امر موجب شده تا برای کاربری‌های مصارف صنایع چوب مناسب باشد و در قالب جنگل‌کاری و احداث کمربند‌های سبز و باد شکن نیز کاشته می‌شود.
امینی افزود: برای هر هکتار صنوبر سال اول یک میلیون و سال‌های بعد ۶۰۰ هزار تومان هزینه لازم است و کاشت صنوبر با اهداف مختلفی شامل تولید چوب‌های کم قطر برای صنایع سلولوزی، تولید چوب‌های قطور، کاشت همراه با محصولات زراعی (اگروفارستری)، بادشکن اطراف مزارع و ایجاد فضای سبز انجام می‌شود.
محمود طالبی معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری هم گفت: هم‌اکنون میزان تولید محصول چوب در هر هکتار استان ۱۵ مترمکعب است و در صورت رعایت فاصله کشت اصله درخت، آبیاری منظم و دریافت آموزش و ترویج علمی، می‌توان این میزان تولید چوب در هکتار را تا دو برابر افزایش داد.
او، به تولید سالانه ۱۴ میلیون و ۶۲۵ هزار کیلوگرم چوب در استان اشاره کرد و افزود: بیشترین ارقام درختان این استان را "کبوده" تشکیل می‌دهد و متأسفانه برخی بهره‌برداران بدون مطالعه و هماهنگی با کارشناسان زراعت چوپ استان اقدام به کشت درختان "تبریزی" که از استان‌های اصفهان و آذربایجان غربی وارد شده است، کرده‌اند که با توجه به ناسازگاری اقلیم منطقه، تاکنون با افت و رشد کٌند مواجه شده‌اند.
طالبی، بیشتر بیشه‌های زراعت چوب در استان را در شهرستان‌های فارسان و کیار و... اعلام کرد و گفت: با بررسی انجام شده از دو هزار هکتار بیشه‌زار‌های استان تنها ۱۰ درصد به صورت اصولی داشت و برداشت انجام می‌شود و مابقی بیشه‌زار‌های استان دارای خاک فقیر و فاقد مواد عالی برای تولید چوب مرغوب است.
علی‌حسین امینی رئیس اداره فنی جنگلداری و جنگل‌کاری منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در ادامه از بیمه طرح‌های زراعت چوب و صنوبرکاری در این استان خبر داد و گفت: با توجه به اهمیت موضوع، سیاست‌های اجرایی و حمایت‌های صندوق بیمه کشاورزی در بخش منابع طبیعی و آبخیزداری، طرح "بیمه منابع طبیعی و زراعت چوب" در راستای اطمینان از تولید و حمایت از زارعین صنوبر در این استان اجرا می‌شود.
او افزود: مجریان طرح‌های جنگل‌کاری اقتصادی یک تا سه سال در قالب ماده سه قانون حفاظت و بهره‌وری جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و مجریان طرح‌های صنوبرکاری که قلمستان آن‌ها کمتر از سه سال سن دارد، می‌توانند مزارع و طرح‌های جنگل‌کاری خود را بیمه کنند.
امینی با بیان اینکه در این طرح حدود ۶۵ درصد از حق بیمه را دولت به صورت یارانه پرداخت می‌کند، خاطرنشان کرد: مجریان می‌توانند با مراجعه به ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری در شهرستان‌های تابعه و ارائه طرح خود از مزایای این طرح بهره‌مند شوند.
پیمان یوسفی آذری مدیرکل دفتر امور منابع جنگلی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: میزان مورد نیاز کشور به چوب ۱۴ میلیون مترمکعب است که تولید آن پنج میلیون مترمکعب است و کشور به ۱۱ میلیون مترمکعب دیگر نیاز دارد و این نشان از ایجاد اشتغال فراوان و توسعه صنعت چوب و زارعت چوب در ایران در بخش صنوبر است.
او، میزان عملکرد زراعت چوب صنوبر در ایران را سه برابر عملکرد کشت گندم در سطح دانست و افزود: زراعت چوب تجارت بسیار منعفت داری است و صادرات آن نیز بسیار اقتصادی و پربازده است.
یوسفی آذری اضافه کرد: مسئولان صنایع تبدیل چوب از جمله نئوپان، چوب کبریت و کاغذ چوب صنوبر را بهترین نوع چوب اعلام کردند و کاغذ تولیدی از چوب صنوبر را بسیار سفید‌تر از کاغذ‌های تولیدی از چوب‌های دیگر عنوان کرده اند.
اهمیت جنگل‌ها در چرخه حیات بر کسی پوشیده نیست، اما نیاز صنایع به چوب نیز موضوعی انکارناپذیر است. واقعیت این است که اره قاچاقچیان چوب، شاهرگ زندگی درختان را نشانه گرفته و گسترش زراعت چوب با تأمین نیاز صنایع این حوزه می‌تواند از فعالیت سوداگران جنگل بکاهد.
باید بدانیم اگر جنگل نباشد هوایی نیست، آبی نیست، خاکی نیست و در نهایت زندگی نیست.
در این عرصه اندیشیدن به تمهیدات مناسب برای حمایت از کشاورزان چوب کار و ارتقای آموزش در این حوزه و ترغیب مردم به ورود در عرصه زراعت چوب با توجه به پتانسیل‌های موجود در استان، مسیر شایسته‌ای است که باید بیش از همیشه موردتوجه متولیان امر قرار گیرد.