به گزارش حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، جدیدترین کتابی که این روز‌ها با موضوع «داعش» روانه بازار نشر شده، یک ویژگی خاص دارد و آن اقدام ناشر در تقدیم آن به ساحت شهید سردار حاج قاسم سلیمانی است.
کتاب «مجموعه مقالات پیرامون ماهیت، ابعاد و آینده داعش» که در واپسین روز‌های بهار امسال و توسط انتشارات اسلامی در ۵۴٠ صفحه چاپ و منتشر شده، محصول تلاش پژوهشی چهره‌های دانشگاهی کشور با نظارت محمدباقر خرمشاد، استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی است که به همت محسن اسلامی، استادیار دانشگاه تربیت مدرس تدوین شده است.
مقالات این کتاب به قلم اساتیدی از دانشگاه‌های علامه طباطبایی، تربیت مدرس، تهران، اصفهان، دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، پیام نور، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه است که در سه بخش جمع‌آوری شده است.
در بخش اول که به «چیستی و چرایی داعش» می‌پردازد، مقاله‌ای با عنوان «چرایی شکل گیری داعش» به قلم محمدباقر خرمشاد و قادر آشنا به دنبال تبیین عوامل تاریخی، اندیشه‌ای، ایدئولوژیک، منطقه‌ای و بین‌المللی و به ویژه عوامل داخلی عراق در پیدایش داعش است.
مقاله دوم با عنوان «از فقه الخلافه به فقه المصلحه چرخش تئوری و پراکسیس سیاست نزد مسلمانان از خود به دیگری» را شامل می‌شود که توسط مرتضی بحرانی به نگارش درآمده و بر این باور است که مسلمانان اکنون بر حسب مصلحت به مفاهیم جدید، چون دموکراسی، حقوق بشر، لیبرالسیم و سوسیالیسم و ... روی آورده و از بسیاری از مفاهیم خودی دست کشیده‌اند.
مقاله سوم به قلم عباسعلی رهبر و سید قاسم شاه ابراهیمی و با عنوان «بررسی ساختار ایدئولوژیک –عملیاتی داعش. مطالعه شماره اول تا هفتم مجله دابق» به نگارش درآمده و در صدد است به بررسی مؤلفه‌های سازنده ایدئولوژی داعش با تأکید بر متن مجلات دابق بپردازد.
اهمیت بررسی مؤلفه‌های سازنده این ایدئولوژی به دلیل پی بردن به جایگاه و اهمیت موضوعات نزد داعش است که امکان اولویت‌بندی و پردازش موضوعات را از منظر داعش فراهم می‌کند.
مقاله چهارم با عنوان «قداست و خشونت در اندیشه سیاسی خوارج» توسط سید محسن دوازده‌امامی، حمید نساج و سید امیرمسعود شهرام‌نیا نگارش یافته و با رهیافت تاریخی به ظهور و تکوین خوارج و شاخصه‌های فکری و سیاسی این گروه پرداخته است.
آنچه در این نوشتار به تفصیل آمده، بررسی پدیده سبک‌سری دینی (خوارج) از ظهور آنان تا فرقه‌ها و نحله‌ها، انگاره‌ها و عقاید تا اقدامات آنان است.
اما در بخش دوم کتاب که به بررسی «ابعاد پدیده داعش» اختصاص دارد، مقاله نخست نوشته عبدالامیر نبوی و مریم دری با عنوان «هویت و پدیده استخدام مبارزان خارجی» است و تلاش دارد تا دلایل موفقیت داعش در استخدام مبارزان خارجی‌اش را روشن کند.
نویسندگان در این زمینه به بررسی راهبرد‌های داعش در استخدام مبارزان، تأثیر متغیر بحران هویت، محرومیت نسبی و فرآیند‌های جامعه‌شناختی این مسئله می‌پردازند.
به نظر می‌رسد بحران هویت، مهم‌ترین عامل جذب مبارزان خارجی است و داعش با بهره‌گیری از این نقطه ضعف، سعی می‌کند ایدئولوژی‌اش را در قلب و ذهن این افراد آسیب‌پذیر جای دهد.
مقاله دوم این بخش با عنوان «جنگ رسانه‌ای: عرصه‌ای برای قدرت نمایی هوشمندی سیاه داعش» تألیف سید محمد طباطبایی و آذین صحابی است.
نویسندگان فرضیه‌ای را در این مقاله به آزمون گذاشته‌اند و چنین تبیین می‌کنند که داعش با بهره‌گیری از رسانه به‌عنوان ابزار مؤثر «جنگ نرم»، مصادیق وحشت‌آور و بسیار غیرانسانی «قدرت سخت» خود را در اذهان مخاطبان نهادینه کرد و درعین‌حال با به‌رخ کشیدن خلافت اسلامی و اجرای نمایشی و عوام‌فریبانه احکام شریعت از سوی عوامل خود، «قدرت هوشمند» سیاهی را به نمایش گذاشت.
مقاله سوم این بخش با عنوان «حضور داعش در افغانستان و پیامد‌های آن بر جمهوری اسلامی ایران» توسط محسن اسلامی و بهروز ایاز به نگارش درآمده و به دنبال پاسخ به این قبیل سؤالات است که علت حضور داعش در افغانستان چیست و این حضور، چه پیامد‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟
این مقاله همچنین به دنبال کشف تأثیرات شکل گیری داعش در تعاملات همسایگی ایران است.
مقاله چهارم با عنوان «تأثیر ظهور داعش و سازوکار‌های جنگ نیابتی بر موازنه قدرت و امنیت منطقه‌ای» به قلم ابراهیم متقی است.
نویسنده با طرح پرسشی با این مضمون که ظهور داعش و فرآیند جنگ‌های نیابتی منطقه‌ای چه تأثیری بر موازنه قدرت و امنیت منطقه‌ای ایران در غرب آسیا گذاشته تأکید دارد که نقش‌یابی داعش، تابعی از ضرورت‌های ائتلاف ضد ایرانی توسط کشور‌های جهان عرب در همکاری با ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
بخش نهایی کتاب نیز با عنوان «آینده داعش» شامل چهار مقاله و نخستین آنها به قلم محمد رضا دهشیری با عنوان «راهکار‌های فرهنگی مقابله با تروریسم تکفیری داعش» است.
نویسنده معتقد است با شکست داعش در موصل و تلعفر به نظر می‌رسد که قدرت عملی داعش در عراق و شام به پایان رسیده و باید برای مقابله تمام عیار با این گروه تروریستی رویکرد قدرت هوشمند را برگزید.
مقاله دوم را در بخش نهایی کتاب با عنوان «پیامد‌های ژئوپلیتیکی و مهاجرتی دولت اسلامی عراق و شام در منطقه خاورمیانه» حسن خانی به نگارش در آورده و بر آن است به پیامد‌های برآمدن و زوال گروهک نوسلفی-تکفیری داعش در دو عرصه ژئوپلیتیکی و مهاجرتی مناطق تحت سیطره بپردازد.
مقاله سوم با عنوان «تغییر وضعیت داعش از خلافت حقیقی به خلافت مجازی؛ پابرجایی در اعتقادات تکفیری، انتقال عمده فعالیت‌ها به شبکه‌های اجتماعی» توسط محمدباقر خرمشاد و علی‌رضا کلهر به نگارش درآمده است.
آنها در پی پاسخ به این سوال هستند که آیا داعش با از دست دادن عناصر اصلی دولت به طور کامل نابود شده و یا همچنان برپایه عناصر بنیادی‌تر خود مانند اعتقاد سلفی – تکفیری و در بستر رسانه‌ای فضای مجازی قابلیت تداوم دارد؟
مقاله چهارم این بخش از کتاب نیز با عنوان «سناریو‌های آینده داعش» توسط سید علی نجات به نگارش درآمده و پرسش اصل آن این است که آیا شکست نظامی و فیزیکی داعش به معنای پایان حیات آن است؟
مؤلف بر این باور است که با شکست کامل فیزیکی و نظامی داعش این سازمان تروریستی به صورت کامل نابود نخواهد شد و سناریو‌های متعددی برای آینده آن محتمل است.
گفتنی است ناشر این کتاب درباره تقدیم آن به ساحت شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی آورده است: این اثر به جهت رشادت‌های آن فرمانده مجاهد در مبارزه با داعش و تقویت مقاومت اسلامی تقدیم شده است.
علاقمندان جهت تهیه این کتاب می‌توانند به پایگاه اینترنتی دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به نشانی www.en-eslami.ir مراجعه کنند.
انتهای پیام/