باغ‌شهر چند وظيفه مهم در شهر ايفا می کند، نخست از نظر امرار معاش و اقتصاد جامعه است و نقش مهمی در امنيت غذايی جامعه نیز دارد و در طول تاريخ باعث تامين منافع اقتصادی جامعه هست.
اثر زيست محيطی باغ‌شهر در شهرها نقش ديگر اين فضای شهری است که از شدت بادهای نامطلوب جلوگيری می کند و باعث خنک شدن هوا و افزايش رطوبت می شود، آب يارِی باغ‌ها باعث افزايش آب‌های زير زمينی منطقه می گردد و از فرسايش خاک و سيلاب جلوگيری می کند و محل زيست جانوری مانند لک‌لک، جغد، سنجاقک‌ها و پرندگان و چرندگان ديگر را فراهم می سازد که برای چرخه محيط زيست بسيار مفيد هستند.
اين باغ‌شهر‌ها ميراث ملموس و ناملموس بسياری را دارا هستند، در باغ‌شهر‌ها نسل‌های مختلف با هم کار می کردند و باعث ايجاد فضای مناسب برای تعاملات اجتماعی می گردیند و میراث ملموس و ناملموس حفظ می شود و تبادلات فرهنگی ميان طبقات مختلف اجتماعی و نسل‌ها نیز صورت می گیرد و در مجموع باعث توسعه پايدار منطقه می شود و باغ‌شهر سمنان نمونه‌ای از اين ميراث کهن است که همه روزه اين منظر روستایی و يا باغ‌شهر را می بينيم.
سمنان یک سیستم تقسیم آب تاریخی دارد و همین سیستم تقسیم آب سبب ایجاد باغ ها و سازه ای هیدرولوریکی محیط زیستی مانند آسیاب آبی ، یخچال ، آب انبار شده است.
محله های قدیمی سمنان که زمانی باغ های بسیار زیبا بوده اند، اکنون بخشی از این باغ ها به خانه های مسکونی تبدیل شده اند و سازه های هیدرولیکی محیط زیستی با محیط شهری تلفیق شده است و بخش های زیادی هم اصالت خود را حفظ کرده است و به صورت معماری روستایی موجود است.
محمد عموزاده نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه در خصوص تاثیر تنوع زیست محیطی باغ شهر سمنان بر روی سبک زندگی و فرهنگ مردم سمنان گفت: وجود حوض ها، آب انبارها، تنوع درختان متنوع و سازه های آبی و استخر های تاریخی آب باعث شده است مردم با طبیعت از گذشته دور عجین شوند و نیاز مردم به طبیعت گردی و مباحث بصری زیبا شناسی تامین گردد و فرهنگ احترام به طبیعت از کودکی در بین مردم سمنان وجود داشته باشد و وجود اکوسیستم باغ شهر سمنان باعث شده است که فرهنگ کار و فرهنگ یاری گری در شهر از گذشته دور جاری باشد .
گفتنی است، اکنون در فصل سبزیجات مانند نعناع و تره هستیم و خشک کردن نعناع و سبزیجات معطر نوعی فرهنگ یاریگری در این باغ شهر است که با همکاری اعضای خانواده این باغ شهر انجام می گیرد که سبب می شود فرهنگ کار و تعاون از کودکی در میان مردمان این دیار جاری باشد، البته به دلیل کاهش مساحت باغ شهر نسبت به گذشته این فرهنگ کم شده است ولی خوشبختانه همچنان باقی است.
برجم در زبان سمنانی مکانی است که در آن آب به مزارع مختلف تقسیم می شود و چوبی صاف است که محل اندازه گیری سهم آب هر کشاورز است و برجم بعد از آبیاری محل جمع شدن حشرات و گونه های مختلف جانوری است .
مصطفی خوشنویس عضو هیئت علمی تحقیقات جنگل موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور گفت: باغ شهر ها باعث آرامش محیط، تلطیف آب و هوا، کنترل فرسایش بادی و سبب ایجاد زیستگاه های جانوری متنوع می شود .
او افزود: ویژگی های باغ شهرهای سنتی تنوع ژنی است که باعث پایداری اکوسیستم در مقابل تنش ها ی محیط زیستی می شود.
تنوع زیست محیطی در مسائل پایداری هوا و کاهش گازهای گلخانه ای و تنوع گیاهی نقش مهمی دارد و باعث می شود منطقه از بادهای شدید در امان باشد.
سمنان ميراث‌دار درختان و گیاهان بومی مانند انجير، سنجد و کرچک و گياهان دارويی مانند پنيرک و يا گل‌نرگس است که بايد اين کشت بومی گسترش يابد.
کشت باغ های سمنان برمبنای کشاورزی گسترده است و در کشاورزی گسترده کود شیمیایی و آفت‌کش‌ها و هرزکش استفاده نمی گردد و همین موضوع باعث می شود حشرات مفید مانند زنبور عسل و کفش دوزک در این باغ شهر زیاد باشد .
مردم با خرید و استفاده از محصولات ارگانیک باغ‌شهر، کشاورزان را به حفظ گیاهان و درختان ارگانیک تشویق می‌کنند و باعث حفظ زیستگاه جانوری و حشرات مفید مانند زنبور عسل می‌شوند؛ از طرفی یارانه کشاورزی هم باعث تشویق این قشر برای کشت ارگانیک می‌شود و گرده‌افشانی زنبور عسل نیز برای محیط‌زیست ضروری هست.
در سمنان باغ ها باعث پدیدار شدن محیط زیستی زیبا با تنوع زیاد شده است که میراث ملموس و ناملموس فراوانی را به وجود آورده است و این استان می تواند یکی از مقصدهای گردشگری کم شتاب و گردشگری محیط زیستی با وجود باغ های زیبا باشد.
با معرفی باغ شهر محیط زیستی مانند سمنان با وجود درختان و گیاهان بومی فراوان و آسیاب ها و یخچال های قدیمی که کمترین مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه ای را داشته اند گامی مهم در شناخت فرهنگ محیط زیستی تاریخی ایران برداشته می شود.
گزارش از حسین ترحمی
انتهای پیام / م