پوپک اسدی فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: کم خونی و آنمی به کاهش گلبول‌های قرمز خون در بدن گفته می‌شود که این میزان وقتی که نو هموگلوبین زیر ۱۲ در زنان و زیر ۱۳ در مردان باشد، تعریف می‌شود.
او افزود: گلبول‌های قرمز خون مسئول رساندن اکسیژن به بافت‌های مختلف بدن هستند و کمبود آن باعث هایپوکسی و گستره وسیعی از مشکلات می‌شود.
اسدی تصریح کرد: علت کم خونی می‌تواند ناشی از عواملی مانند ۱: خونریزی (از دست دادن خون)، ۲: کمبود آهن در رژیم غذایی (حذف گوشت از غذا یا کودکان شیر خوار که فقط از شیر مادر استفاده می‌کنند)، ۳: وقتی مصرف بیشتر از دریافت باشد مانند دوران بارداری و شیردهی، باشد.
فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم درباره علائم کم خونی گفت: علائم کم خونی خستگی، ضعف، سرگیجه، تپش قلب، اختلال تمرکز، تعریق و در موارد شدید کم خونی باعث تنگی نفس هم خواهد شد.
اسدی درباره اینکه کم خونی در بیماری‌های غدد درون ریز شامل چه مواردی می‌شوند، گفت: هورمون‌های مترشحه از غدد درون ریز نقش مهم و اختصاصی در تولید گلبول‌های قرمز دارند و مکانیسم‌های بسیار زیاد و پیچیده‌ای دارند که هورمون‌های رشد و سیتوکین‌ها باعث تکثیر و تمایز سلول‌های گلبول‌های قرمز خون می‌شوند. وقتی اختلال در سیگنال هورمونی در این روند ایجاد می‌شود باعث آنمی و کم‌خونی خواهد شد.
او افزود: کم خونی در بیمارانی که با مشکل غدد درون ریز مواجه هستند، شامل ۱: بیماران که با مشکلات هیپوفیز هستند به خصوص اگر آسیب در ناحیه هیپوفیز یا جراحی در لوب قدامی هیپوفیز رخ دهد که به علت اختلال تولید در کلیه یا عامل کم خونی به علت مسائل تیروئید می‌تواند، باشد.
فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم اظهار کرد: آنمی از نوع نورموکروم نورموسیت است و در این اختلال کاهش گلبول سفید هم می‌تواند رخ دهد. هورمون رشد باعث تحریک گلبول قرمز شده و ممکن است اثرش به علت واسطه‌گری فاکتور رشد شبه انسولین یک (lGF۱) باشد.
اسدی ادامه داد: دومین بیماری مشکلات هیپوتالاموس است که به علت اثری که در تولید اریتروپویتین (Epo) دارد یا از طریق هیپوفیز، باعث کم خونی در بیماران خواهد شد.
او افزود: بیماری غدد درون دیگری که باعث کم خونی می‌شود، بیماری‌های تیروئید هستند که آنمی می‌تواند از نوع نورموسیتیک، ماکروسیتیک یا میکروسیتیک باشد خصوصا اگر کم کاری تیروئید شدید باشد (میکسدما) یا بعد از جراحی برداشتن کل غده تیروئید (توتال تیروئیدکتومی) است.
اسدی ادامه داد: کمبود هورمون تیروئید باعث کاهش آهن و ویتامین B ۱۲ و اسید فولیک می‌شود که اغلب پس از درمان اصلاح خواهد شد.
فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم ادامه داد: اغلب کم خونی در بیماران تیروئیدی شدید نیست و هموگلوبین به زیر ۸ و ۹ نمی‌رسد مگر کم‌کاری آنقدر شدید باشد که باعث خونریزی شدید ماهیانه در خانم‌ها شود که به دنبال آن فقر آهن و کم خونی شدید ایجاد کند.
اسدی تصریح کرد: کم کاری و پرکاری تیروئید در زمینه بیماری اتوایمیون در هر دو علت، آنتی بادی علیه تیروئید واکنش متقابلی که با if (فاکتور داخلی) و علیه GPC (گاستریک پارشیال سل یا سلول‌های احشایی معده) باعث کم خونی می‌شود؛ بنابراین هم کم کاری و هم پرکاری تیروئید می‌تواند علت کم خونی باشد.
او افزود: بیماری بعدی از بیماری‌های غدد درون ریز که باعث کم خونی می‌شود، اختلال عملکرد یا نارسایی گنادال هاست هورمون‌های جنسی هم اثر روی تولید گلبول‌های قرمز خون دارند و برای همین در کم خونی‌های مقاوم به درمان شاید از هورمون‌های آندروژن استفاده شود، پس از بلوغ، هموگلوبین یک یا دو واحد بالا می‌رود به علت اثر هورمون‌های گنادال روی گلبول‌های قرمز (RBC) است.
فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم ادامه داد: برای همین افراد مسن یا افرادی که با جراحی، بیضه را برداشته اند و یا کم کاری غدد جنسی و گنادی دارند، دچار کم خونی می‌شوند. دز‌های فارماکولوژیک آندروژن باعث تحریک تولید گلبول قرمز (RBC) و افزایش اثر و ترشح اریتروپویتین (EPO) می‌شود.
اسدی گفت: ۲هورمون گیلکوپروتئینی اکتیوین و اینهیبین که مترشحه از گناد‌ها در هر دو جنس زن و مرد هستند هم اثر روی تولید‌های رده گلبول‌های قرمز دارند.
این فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم ادامه داد: هورمون لاکتوژن جفتی انسان و پرولاکتین گوسفندی اثر روی فعالیت اریتروپویتیک (خونسازی) دارند. لاکتوژن جفتی در حاملگی عامل تحریک گلبول قرمز (RBC) است.
اسدی ادامه داد: بیماری دیگری که باعث کم خونی می‌تواند شود بیماری پاراتیروئید است. هورمون PTH که از غده پاراتیروئید ترشح می‌شود باعث سرکوب شدن گلبول‌های قرمز می‌شود، ولی هم کاری و هم پرکاری پاراتیروئید باعث کم خونی از نوع کم خونی بیماری مزمن خواهد شد.
او افزود: بیماری پانکراس (لوزالمعده): پانکراس مولد انسولین است، انسولین و فاکتور رشد شبه انسولین یک (lGF۱) باعث RBC Expanding می‌شود، ولی ممکن است در بیماری‌های پانکراس هم کم خونی وجود داشته باشد و علت آن در زمینه اختلال در اریتروپویتیک باشد، اما در این زمینه مطالعه کافی نیست.
کم خونی به هر علتی که باشد خصوصا در زمینه فقر آهن، باید در این دوران بحران کرونا اصلاح شود؛ چرا که باعث ضعف سیستم ایمنی خواهد شد و امکان ریسک ابتلا بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: بهترین راهکار برای درمان کم خونی در روزهای کرونایی
بیشتر بخوانید: ۲۸ درصد مبتلایان به کرونا سوءتغذیه دارند
بیشتر بخوانید: چه نکاتی در مورد ویروس کرونا کاملا نادرست هستند؟
بیشتر بخوانید: ویروس کرونا هیچ ارتباطی به نحوه غذا خوردن ندارد
بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ اهمیت تغذیه و نقش آن در سلامت ایمنی بدن
انتهای پیام/