چند سالی است که بحران آب بر سر سفره‌های زیرزمینی سایه انداخته است و مردم و کشاورزان برای تأمین آب مورد نیاز استفاده خود و باغات، بهترین راه حل را حفر چاه می‌دانند. آمار دقیقی وجود ندارد؛ کسی نمی‌داند دقیقاً چند حلقه چاه غیرمجاز در اقصی نقاط کشور حفر شده و شیره جان زمین‌های رو به خشک شدن را می‌مکد.
کاهش بارش، مدیریت نکردن مصرف آب در بخش کشاورزی، رعایت نکردن سهمیه برداشت آب توسط برخی کشاورزان و استفاده از روش‌های سنتی آبیاری، افزایش مصرف آب توسط صنایع و مردم سبب شده تا بخش قابل توجهی از منابع آبی در سراسر کشور خشک شود و سطح سفره‌های زیرزمینی به شدت پایین بیاید، این مسأله سبب شده تا حفره‌های تهی از منابع آبی در اثر وارد آمدن فشار طبقات فوقانی زمین فرو بریزد و پدیده فرونشست زمین در بسیاری از مناطق اتفاق بیفتد.
به اعتقاد کارشناسان کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی و افزایش تعداد چاه‌های غیرمجاز به یک بحران تبدیل شده است، به طوری که ادامه بی‌توجهی به جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرمجاز سبب کاهش ذخایر آبی و فرونشست زمین در دشت مهیار شهرضا شده است.
طبق قانونی که مصوب شد، استفاده از منابع آب زیرزمینی از طریق حفر هر نوع چاه، قنات و توسعه چشمه در هر منطقه از کشور باید با اجازه و موافقت وزارت نیرو انجام شود و این وزارتخانه با توجه به خصوصیات زمین‌شناسی و وضعیت سفره آب زیرزمینی منطقه و مقررات پیش‌بینی شده در این زمینه، نسبت به صدور پروانه حفر و بهره‌برداری، اقدام می‌کند.
فرونشست ۱۷ دشت در سطح استان اصفهان
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان چندی پیش در جلسه مدیریت بحران شهرضا از فرونشست ۱۷ دشت در سطح استان اصفهان خبر داد و اعلام کرد که مطالعات خطرپذیری و نقشه پهنه‌بندی فرونشست زمین تهیه شده و دستگاه‌ها باید بر اساس آن پیشگیری کنند و برداشت‌های زیرزمینی کنترل شود.
شهرضا نیز مانند خیلی از شهرستان‌ها و استان‌های کشور بیش از یک دهه است با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند با این حال تلاش‌هایی برای نجات آب در این شهرستان انجام شده که در کم رنگ کردن معضلات این حوزه موثر واقع شده‌اند.
از جمله این تلاش‌ها می‌توان به انسداد چاه‌های غیرمجاز در کنار نصب کنتور بر چاه‌های مجاز، اصلاح الگوی کشت به همراه اجرای سیستم‌های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی و کاهش کشت محصولات پرآب بر اشاره کرد.
از آنجا که شاهد تشدید بیابانی شدن اراضی شرقی شهرضا در کنار فرونشست دشت مهیار به دلیل خشکسالی و بهره‌برداری بیش از اندازه از منابع آبی بوده‌ایم، نیاز است تا این اقدامات به ویژه انسداد چاه‌های غیرمجاز تشدید شود و با سرعت و وسعت بیشتری تداوم داشته باشد.
ثبت ۴۰۰ حلقه چاه غیرمجاز فعال و غیرفعال در شهرضا
محسن رفیعی در گفتگو با خبرنگار فارس در شهرضا با اشاره به چاه‌های غیرمجاز در شهرضا و روستا‌های آن اظهار داشت: ۴۰۰ حلقه چاه غیرمجاز فعال و غیرفعال ثبت شده که در سال‌های ۹۶ تا ۹۸ هر سال حدود ۱۰۰ حلقه چاه به صورت توافقی و احکام قضایی پر و مسدود شده است.
مدیر اداره امور منابع آب شهرضا با بیان این‌که در راستای حفظ منابع آب زیرزمینی و کنترل تبعات اُفت سطح آب زیرزمینی اجرای طرح تعادل بخشی در دستور کار وزارت نیرو و به طبع آن شرکت آب منطقه‌ای اصفهان و اداره منابع آب شهرستان شهرضا قرار دارد، افزود: از جمله پروژه‌های این طرح می‌توان به پر و مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز، جلوگیری از اضافه برداشت از چاه‌های دارای پروانه و اصلاح و تعدیل پروانه‌های بهره‌برداری اشاره کرد.
وی با بیان این‌که در راستای اجرای طرح تعادل‌بخشی در سال ۹۸ حدود ۷۰ حلقه چاه غیرمجاز را مسدود کرده‌ایم، تصریح کرد: به همین تعداد چاه غیرمجاز جدید در سال ۹۸ شناسایی شده است.
رفیعی با تأکید بر این‌که برخورد با تمامی چاه‌های غیرمجاز در حال انجام و پرونده همه آن‌ها در جریان است، گفت: از جمله عواقب اُفت سطح آب زیرزمینی می‌توان به خشک و متروکه شدن تعداد زیادی از چاه‌ها و قنوات و فرونشست زمین اشاره کرد.
بحران در کمین دشت مهیار
مدیر اداره امور منابع آب شهرضا با بیان این‌که فرونشست زمین در دشت مهیار به دلیل برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی آب و اُفت سطح آب زیرزمینی بوده است، بیان کرد: با توجه به ابعاد آن در بسیاری از محافل علمی به عنوان یکی از مهم‌ترین مثال‌های فرونشست در کشور و حتی دنیا مطرح می‌شود.
وی با بیان این‌که توقف فرونشست زمین که به عنوان زلزله خاموش از آن یاد می‌شود به جز کنترل برداشت منابع آب زیرزمینی راه علاج دیگری ندارد، تصریح کرد: با توجه به ادامه برداشت چاه‌ها در منطقه مهیار باید منتظر افزایش میزان نشست در این منطقه و افزایش عوارض سطحی آن از جمله شکاف‌های سطحی ایجاد شده باشیم.
رفیعی با اشاره به این‌که نصب کنتور هوشمند یکی از پروژه‌های طرح تعادل بخشی است و صدور هر گونه مجوز برای چاه‌های مجاز منوط به نصب کنتور هوشمند از طرف بهره‌بردار است، خاطرنشان کرد: چاه‌هایی که دارای تخلف مانند منصوبات غیرمجاز و اضافه برداشت باشند، با پیگیری از مراجع قضایی ملزم به نصب کنتور هوشمند می‌شوند.
مدیر اداره امور منابع آب شهرضا ادامه داد: یکی از موانع نصب کنتور هوشمند تحمیل هزینه بر بهره‌برداران بوده که شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با عقد تفاهم لازم با شرکت‌های فروشنده کنتور تسهیلات بانکی را برای خرید اقساطی کنتور فراهم کرده است.
وی تصریح کرد: به طور قطع تعداد زیادی چاه غیر مجاز در محدوده شهرستان شهرضا وجود دارد که با توجه به وسعت شهرستان، کمبود پرسنل و امکانات لازم در اداره منابع آب و حفر چاه‌ها در باغات و سایر اراضی محصور، شناسایی این چاه‌ها را با مشکل مواجه کرده است، بنابراین همکاری مردم و کشاورزان در معرفی محل اینگونه چاه‌ها می‌تواند سهم زیادی در شناسایی و برخورد با متخلفان منابع آب را داشته باشد.
رفیعی با اشاره به این‌که سامانه تلفنی ۳۸۴۸ و شماره تلفن ۵۳۲۲۹۰۰۷ در راستای حفاظت از منابع آب راه‌اندازی شده و آماده دریافت گزارش مردمی است، تصریح کرد: حفر، لایروبی و کف‌شکنی غیرمجاز چاه، بهره‌برداری از چاه فاقد پروانه، برداشت از پساب فاضلاب شهری، تصرف و ساخت و ساز غیرمجاز در حریم و بستر رودخانه و ساخت، نگهداری، حمل و تردد انواع دستگاه‌های حفاری غیرمجاز از جمله تخلفات است.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/