رسم یزدی‌ها در یلدا / وقتی سبک ایرانی به رنگ اسلامی می‌گراید

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، وقتی یلدا از راه می‌رسد با دورهمی‌های خودمانی سردی هوا احساس نمی‌شود و اگر بخواهیم دورهمی‌های چند دهه قبل را تصور کنیم خانه‌های مادربزرگ و پدربزرگ‌ها مملو از هشت یا ۱۰ و بیشتر فرزند دختر و پسر بود که همه هم زود به خانه بخت رفته بودند و هرکدام هم چهار یا پنج بچه داشتند و همین بچه‌ها هم فرزندانی داشتند.

شاید خانه‌های قدیمی که اکنون در یزد به یادگار مانده است به خاطر همین جمعیت‌های زیاد و دورهمی‌هایی بود که سالی چند بار در مناسبت‌های مختلف تکرار می‌شد.

حالا خانه‌های کوچک امروزی و پدربزرگ‌های امروزی و جوان‌تر با فرزند کمتر را تصور کنید که وقتی در شب یلدا گرد هم می‌آیند به عدد انگشتان دو دست هم نمی‌رسند.

یلدا از سنت‌های چند هزارساله در ایران به شمار می‌رود که هنوز به یادگار مانده است و به خاطر ورود اسلام رنگ و بوی اسلامی به خود گرفته است و بهتر است هرروز بر رونق آن با سبک زندگی اسلامی افزوده شود.

یلدا یک واژه سریانی به معنای میلاد است و از چهار قرن بعد از میلاد مسیح، شب یلدا به‌عنوان روز تولد مهر بین مسیحیان رواج یافته است، اما در ایران، یلدا به معنای خورشید است و برگزاری مراسم‌های ویژه آن سابقه چند هزارساله دارد.

شاید یلدا را از آن‌جهت جشن می‌گرفتند که کاروبار کشاورزان تعطیل می‌شد و پس از شش ماه کار و تلاش و میوه‌چینی و کاشتن دوباره گندم و جو برای فصل بعد سرشان خلوت می‌شد تا دورهم جمع شوند و خوراکی‌هایی که برای گذران فصل بی میوه آن روزگار تدارک دیده بودند و هرکس به فراخور کشت و کاری و باغی که داشت و یا مبادلات پایاپای در منزل بزرگ فامیل که همان پدربزرگ و مادربزرگ بود گرد هم جمع می‌شدند. یا در صورت فوت پدربزرگ و مادربزرگ در منزل خان‌عمو یا خان‌دایی این جشن برپا می‌شد و در بسیاری مناطق این شب‌نشینی‌ها تا پایان فصل سرما به‌صورت تجمعات کوچک‌تر خانوادگی ادامه می‌یافت.

ولی الآن دیگر زمستان برای اهالی این شهر طولانی نیست و دیگر شغل‌ها کشاورزی و یا دامداری نیست و انواع مشاغل به آن افزوده‌شده است و فضای مجازی هم به یلدا پیوسته است و در برخی خانواده‌ها تنها به تبریک در فضای مجازی انجامیده است و عکس پروفایل‌ها همه یلدایی می‌شود.

در ادامه این گزارش چند مورد از سنت‌های کهن شب یلدا را که می‌تواند رسم و رسوم اسلامی در آن پررنگ‌تر شود می‌آورم:

احترام به بزرگ خانواده

این رسم گرچه از دیرباز در رسوم یلدا اجراشده است و کماکان هم ادامه دارد؛ در سبک اسلامی، قرآن وسیره اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هم به آن سفارش بسیاری شده است پس بهتر است به‌جای احوالپرسی در فضای مجازی کمی دست از کار بکشیم و به دیدار بزرگان خانواده و حتی بزرگ محله و یا به دیدار خانواده شهدا هم برویم و بر محتوای این شب بیفزاییم.

سفره یلدایی

این روز‌ها سفره‌های یلدایی در سراسر استان یزد با ترمه تزئین می‌شود که گواهی بر رونق تولید این حرفه هزارساله در این دیار دارد.

سفره در فرهنگ اسلامی جایگاه مهمی دارد که خوراکی‌های آن باید از حلال باشد. بهتر است سفره‌ها را با قرائت دعای سفره و یا خواندن قرآن‌های دسته‌جمعی رنگ و رو ببخشیم و برای رونق سفره فقرا هم دعا کنیم و آنانی که وسعت مالی خوبی دارند در این شب بیش از گذشته انفاق نمایند.

سعی کنیم سفره‌ها را با توجه به وضعیت اقتصادی فعلی و گرانی کمی ارزان‌تر از قبل برگزار کنیم تا مبادا دلی بلرزد و همسایه‌ای شب گرسنه مانده باشد و خشنودی خدا را هم مدنظر داشته باشیم.

این روز‌ها همه می‌دانند که خوراکی‌های سنتی سفره یلدا ازجمله هندوانه، انار، آجیل و ... چیست و اگر پولی برای خرید آن باشد پررنگ خواهد بود و بهتر است به پررنگ شدن محتوای فرهنگی آن بیندیشیم.

سفره یلدای شهدایی و مهدوی

چند سالی است که با پررنگ شدن سبک زندگی اسلامی و سفارش رهبر معظم انقلاب به این موضوع، برخی افراد سفره‌های یلدایی خود را در زیارتگاه‌ها، کنار تربت شهیدان برپا می‌کنند و عموم مردم را هم به این مهمانی دعوت می‌کنند تا لحظاتی را در کنار شهدا به سحر برسانند تا شهدا را از یاد نبرند که شادی یلداهایشان از جان‌فشانی آنان بوده است.

برخی هم خوراکی‌های یلدایی خود را در مساجد و امامزادگان و یا به درب خانه فقرا می‌برند تا تنها به شادی خانواده خود فکر نکرده باشند و کمی مسئولیت اجتماعی خود را هم انجام داده باشند.

سفره «یلدای مهدوی» هم در گوشه و کنار بیشتر در جمع‌های اجتماعی و مراکز فرهنگی و علمی به چشم می‌خورد که جای بسی تحسین دارد و در کنار دورهمی‌ها منتظران ظهور دعای فرج زمزمه می‌شود که بهتر است در سفره‌های خانوادگی هم این دعا زمزمه شود.

سفره یلدا در مدارس و خوابگاه‌های دانشجویی

چند سالی است که شب یلدا فرصتی برای شادی بین جمع‌های دانش‌آموزی و دانشجویی به شمار می‌رود و بیشتر باهدف پاسداشت این رسم دیرین برپا می‌شود، ولی متأسفانه در برخی موارد به‌افراط می‌گراید و از هدف اصلی که برپایی این سفره برای دانش‌آموزانی که توانایی برپایی این سفره را در منزل ندارند؛ دور می‌شود. گرچه امسال روابط عمومی آموزش‌وپرورش در پیامی از مدارس خواست تا اجباری برای این جشن به خانواده‌ها تحمیل نشود.

بازار داغ فضای مجازی و شب یلدا

چند سالی است که با گسترش شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشتن عکس‌های سفره‌های یلدایی و حتی انواع خوراکی‌ها به رقابتی بین کاربران تبدیل‌شده است و گذشته از این موضوع، بازاریابان و تولیدکنندگان هم به تولید انواع تزئینات شب یلدا از انواع البسه کودک و بزرگ‌سال گرفته تا انواع تزئینات یلدایی با تم انار و هندوانه و حتی خوراکی‌هایی مثل کیک و ژله انار روی آوردند تا کاربران را به خرید بیشتر در فضای مجازی تشویق کنند.

به کاربرانی که مایل‌اند شب‌های یلدایی خود را به اشتراک بگذارند توصیه می‌کنم که آن داستان‌های کهن که گهگاه در خانواده‌ها از زبان بزرگان گفته می‌شود و یا عکسی از دورهمی‌ها و یا تصاویری که به فرهنگ اسلامی و حتی فرهنگ اصیل یزدی خودمان نزدیک‌تر است به اشتراک بگذارند تا سهمی بزرگ در فرهنگ‌سازی داشته باشند.

به‌جای رقابت در خوردن و نمایش انواع خوراکی‌ها کمی به سمت تصاویر دورهمی‌های بزرگ‌تر و داستان‌هایی که می‌تواند رنگ اسلامی به خود بگیرد پیش برویم.

منبع:فارس

انتهای پیام/