به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ، آبگرفتگی در سطح شهر اهواز در فصل پاییز و زمستان به یک معضل دائمی تبدیل شده و ظاهراً هیچ گوشی ناله‌های مردم و رسانه‌های خوزستان را شنوا نیست.
در این بین مشکلات شهرستان کارون و خاصه شهر کوت عبداله آنقدر وسیع است که پرونده آن روی میز ریاست دستگاه قضائی کشور رفته و بیان آثار و تبعات سرریز فاضلاب در خانه‌های مردم باید طی یک گزارش مستقل انجام شود.
گویی سریال تکراری مشکلات اهواز خیال پخش قسمت پایان را ندارد و هر روز فصل‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود؛ هیچ روزی نیست که مردم اهواز سر راحت را بر بالین گذاشته باشند.
بعد از بحران‌های گرد و خاک، سیلاب و آتش سوزی این بار نوبت به سرازیر شدن فاضلاب به خیابان‌های اهواز و غرق شدن خانه و کاشانه مردم این شهر در فاضلاب بود که زندگی را به کام مردم اهواز تلخ کند.
متأسفانه فرسودگی شبکه فاضلاب اهواز و نبود شبکه جمع آوری آب‌های سطحی دست به دست هم داده‌اند تا با هر بارندگی خیابان‌های اهواز را به استخر تبدیل کنند، اما این بار اوضاع وخیم‌تر شده و فاضلاب از خیابان‌ها به خانه‌های مردم کوچ کرده است.
هر روز قسمت‌های جدیدی از سریال تلخ فاضلاب و درماندگی مردم رونمایی می‌شود و دیگر حتی عذرخواهی و پاسکاری هم برای سرپوش گذاشتن بر مشکلات فاضلاب افاقه نمی‌کند و مدیران آبفا و شهردار نمی‌توانند با وعده و بهانه‌های مختلف از جمله اخذ بودجه برای خود زمان بخرند.
مدیریت بحران استانداری خوزستان روز دوشنبه را برای همه مقاطع تحصیلی مدارس به دلیل پیش بینی بارندگی شدید در ۱۴ شهرستان و روز سه شنبه را برای همه ادارات، مقاطع تحصیلی مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل مشکلات ناشی از آبگرفتگی در ۱۳ شهرستان و روز چهارشنبه را نیز در دو شهرستان اهواز و کارون تعطیل اعلام کرد.
روز دوشنبه شاید جمعاً ۶ ساعت هم بارندگی نداشتیم، ولی همین یک بارندگی کافی بود تا در اهواز شاهد شهرآشوبی از نشست زمین و آتش سوزی تا پس زدگی فاضلاب در خانه‌های شهر باشیم.
بامداد سه شنبه، اما از گوشه به گوشه مناطق اهواز صدای ناله مردمی به گوش می‌رسید که در نقاط مختلف شهر از باغ شیخ و ادهم گرفته تا کیانشهر تمام زندگی خود را غرق در فاضلاب می‌دیدند؛ ماجرا، اما به پس زدگی فاضلاب ختم نمی‌شود.
مرگ چهار بیمار بستری شده در قسمت مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام که ابتدا علت وقوع آن را به قطع برق و سپس به وارد مدار نشدن دیزل ژنراتور در زمان مقرر و در نهایت آن را به فیوز معیوب بیمارستان نسبت دادند، تلخ‌ترین خبر ممکن این روز‌های خوزستان بود.
حمل و نقل در شهر فلج شد، ماشین‌ها امکان تردد نداشتند و خودرو‌های شخصی بسیاری نیز در آب خاموش و با کمک هلال احمر و آتش نشانی از آب گرفتگی‌های سطح شهر خارج شدند.
دانش آموزان از نابودی کتاب‌های خود اشک حسرت ریختند و زنان در خانه‌هایشان مویه کنان از سوختن وسایل خانگی خود گلایه می‌کردند.
سه تیرک چراغ برق در منطقه چهارصد دستگاه روی خودرو‌ها سقوط کرده و خانه‌هایی در حصیرآباد دچار ریزش شدند؛ برخی افراد هم از سوی هلال احمر به ارودگاه‌های اسکان اضطراری منتقل شدند.
شهروندان هرچه از دوشنبه فاصله می‌گرفتند، اما عمق فاجعه بیشتر نمایان می‌شد، سه شنبه در خیابان نادری نبش ادهم فرونشست بزرگ زمین ظهور کرد و چهارشنبه هم خانه‌ای حد فاصل باغ شیخ و ادهم دچار حریق سنگین شد که مردم در شعله‌های آتش با مرگ دست و پنجه نرم کردند و آتش نشانان نیز به جنگ با آتش و آب رفتند.
ساختمانی پنج طبقه در مرکز اداری شهر اهواز یعنی منطقه امانیه نیز دچار فرونشست زمین شده و ساکنان آن از تأخیر ۶ ساعته در اعزام نیرو‌های عملیاتی شرکت برق به محل زندگی خود گلایه می‌کنند؛ نیرو‌های آتش نشانی، اما چهار دقیقه بعد از تماس رسیده و با وجود تخلیه ۶ ساعته آب به وسیله کف کش هنوز یک و نیم متر از ارتفاع آبگرفتگی در ساختمان باقی مانده بود.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان اظهار می‌کند: طراحی سیستم فاضلاب هر شهر بر اساس مطالعات، میزان تولید فاضلاب شامل فاضلاب خانگی و غیرخانگی محاسبه و بعد طراحی می‌شود.
اکبر حسنی پور ادامه می‌دهد: به صورت طبیعی هر سیستم و شبکه فاضلابی پس از مدتی سرویس دهی دچار فرسودگی و رسوبات در آن جمع و دچار شکستگی می‌شود، در نتیجه این شبکه فاضلاب باید مداوم بروزرسانی، تعمیر و نگهداری شود.
او با بیان اینکه فاضلاب شهری اهواز دو مشکل دارد، تصریح کرد: مشکل اصلی این است که نگهداری آن ضعیف بوده و به همین خاطر نمی‌تواند به اندازه ظرفیت اسمی هم فاضلاب را تخلیه کند.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان با بیان اینکه یکی از عوامل نگهداری شبکه فاضلاب لایروبی آن است و باید از این طریق رسوبات را جمع کند، گفت: عدم نگهداری صحیح فاضلاب منجر به شکست و نشت خطوط و در نهایت نشست زمین می‌شود.
حسنی پور می‌گوید: با پس زدن فاضلاب حتی برخی گودبرداری‌ها نیز نشست می‌کند، چون دیواره‌ها تحمل بار و فشار وارد شده از سمت آن حجم از آب را ندارد.
او با اشاره به رشد بی رویه جمعیت اضافه می‌کند: در هر منطقه شهری یک طرح شهرداری داریم که بر اساس آن ترافیک و امکانات شهری تقسیم بندی می‌شود؛ بنابراین افزایش جمعیت به تبع افزایش تولید فاضلاب دارد و نشان می‌دهد که طراحی و گسترش شهری متناسب با رشد جمعیت شهری نبوده است.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان عنوان می‌کند: شاید خاک برداری و فعالیت‌های مترو به صورت موضعی باعث تخریب فاضلاب شود که می‌توان آن را اصلاح کرد؛ اما اظهارنظر در مورد اینکه مترو در اهواز باشد یا نه نیاز به مطالعات دقیق ترافیکی شهر دارد.
حسن پور با اشاره به اهداف طراحی شبکه فاضلاب یادآور می‌شود: فاضلاب دو منظوره طراحی می‌شود، یکی برای مصرف خانگی و دیگری هم برای دفع آب‌های سطحی است.
او با اشاره به اینکه دفع فاضلاب و آب‌های سطحی در شبکه فاضلاب جدای از هم نیست، بیان می‌کند: در اهواز و خیابان‌های آن سیستم دفع آب‌های سطحی نمی‌بینیم، چون زمان طراحی شبکه فاضلاب برای هر دو بخش مذکور کار انجام شده است.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان تشریح می‌کند: آب‌های سطحی معمولاً رسوب ندارند، اما فاضلاب رسوب دارد؛ اگر هفت ماه سال بارندگی نداریم میزان فاضلاب کم است و بخشی از آن به کف سیستم رسوب می‌کند.
حسنی پور می‌افزاید: اگر میزان بارندگی کم باشد، رسوب فاضلاب شسته و از بین می‌رود، ولی اگر حجم بارندگی زیاد باشد آن وقت فاضلاب پس می‌زند و وارد خانه‌های شهروندان می‌شود.
او می‌گوید: از نظر بهداشتی تفکیک فرآیند دفع آب‌های سطحی از فاضلاب خیلی خوب می‌شود، چون وقتی آب پس بزند مشخصاً آب باران و پاک است و دیگر فاضلاب پس نمی‌زند؛ اگر آب وارد خانه شود فرق دارد با زمانی که فاضلاب وارد خانه شود، زیرا ورود فاضلاب موجب بیماری و مشکلات بسیاری می‌شود.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان تصریح می‌کند: غیر از کانال دفع فاضلاب فعلی هیچ سیستمی نداریم؛ بنابراین با بروز این مشکلات می‌توان گفت که یا ابعاد این کانال‌ها ضعیف است و یا آنطور که باید سرویس نمی‌دهند.
حسنی پور اضافه می‌کند: شهرداری می‌گوید کانال‌های فاضلاب را لایروبی کرده، اما حقیقتاً این کار درست و حسابی انجام نشده، چون اگر لایروبی شود، این مشکلات پیش نمی‌آیند.
او با اشاره به اینکه جداسازی شبکه فاضلاب و دفع آب‌های سطحی طرح خوبی هست، ولی توان مالی کشور در این حد نیست، چون بین هفت تا هشت هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، می‌گوید: وقتی در منطقه کیانپارس اینقدر به رودخانه کارون نزدیک هستیم و مشکل پس زدگی مشاهده شده پس یا شیب کانال فاضلاب و طراحی آن مناسب نیست و یا اینکه ابعاد آن کم است.
عضو هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان خوزستان در واکنش به اینکه مشکل آب‌های سطحی به خاطر شیب موجود در شهر اهواز تشدید شده است، اظهار می‌کند: شیب زمین نداریم، اما می‌توانیم کانال‌های فاضلاب را شیب بدهیم؛ مثلاً عمق مسیر اصلی فاضلاب را یک متر و در نزدیکی رودخانه به سه متر برسانیم.
حسنی در پایان با اشاره به کارآمد بودن ایستگاه پمپاژ در جلوگیری از پس زدگی فاضلاب یادآور می‌شود: برای انتقال میزان آب به محل دلخواه باید آب سرعت داشته باشد که به شیب کف فاضلاب بستگی دارد؛ یعنی اول مسیر انتقال تا آخر آن باید پنج متر اختلاف سطح باشد، اما اگر جوابگوی تخلیه نبود، با سیستم پمپاژ فاضلاب را به سطح بالاتر پمپاژ و منتقل می‌کند؛ در این روش آشغال گیر هم دارد و خودش هم یک نوع تصفیه است.
معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز اظهار می‌کند: اگر در شهر اهواز سطح متوسط بارندگی سالانه بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ میلیمتر باشد، طی روز‌های اخیر یک دوم متوسط بارندگی سالانه این شهر را در یک روز شاهد بودیم.
حمیدرضا کشفی ادامه می‌دهد: اهواز سیستم جمع آوری آب‌های سطحی ندارد و شبکه فاضلاب توان دفع این حجم از بارندگی را ندارد؛ هم شهرداری و هم آبفا هر دو در کنار یکدیگر برای رفع این مشکل وظیفه دارند.
او یادآور می‌شود: زمانی که بارش باران نداریم به این میزان فعلی شاهد مشکلات پس زدگی فاضلاب نیستیم؛ بنابراین در شرایط بدون بارندگی می‌توان به مرور مشکلات حوزه فاضلاب را رفع کرد.
معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به وسعت ۲۱ هزار هکتاری و جمعیت یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفری شهر اهواز می‌گوید: اهواز دو هزار و ۳۰۰ کیلومتر شبکه جمع آوری و خطوط اصلی فاضلاب دارد که ۴۰ درصد آن سنتی (یعنی فرسوده، با قدمت بالا و لوله‌های بتنی) است.
کشفی اضافه می‌کند: از این میزان شبکه جمع آوری و خطوط اصلی فاضلاب بالای هزار کیلومتر باید ترمیم شود، چون بخشی از آن کلکتور‌های اصلی به دلیل سیل به شدت آسیب دید.
او عنوان می‌کند: وقتی سیستم جمع آوری و دفع آب‌های سطحی نباشد، قطعاً شبکه فاضلاب به تنهایی توانایی دفع این میزان از بارندگی را آن هم در یک روز ندارد؛ در اکثر نقاط کشور سیستم دفع آب‌های سطحی وجود دارد و به عنوان پروژه‌های بزرگ که توسط شهرداری‌ها انجام شده است.
معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به اینکه شبکه فاضلاب اهواز به صورت مجزا از دفع آب‌های سطحی طراحی شده می‌گوید: قطعاً تصفیه خانه امکان تصفیه این حجم از آب را ندارد و سیستم فاضلاب فقط کار دفع فاضلاب را انجام می‌دهد؛ البته در شهر اهواز بخشی از مشکلات به ریزشی شدن کلکتور‌های اصلی شبکه فاضلاب هم برمی گردد.
کشفی خبر می‌دهد: از سال گذشته ۲۰۰ میلیارد تومان پروژه برای نقاط اضطراری شبکه (آن دسته از خطوطی که مشکل ریزش دارند) تعریف شده که در حال انجام هستند.
او یادآور می‌شود: قطر لوله فاضلاب بزرگ و از جنس بتن است؛ وقتی این لوله‌ها دچار فرسودگی یا آسیب ناشی از سیلاب شوند، ریزش می‌کنند و به تبع جمع آوری فاضلاب در پایین دست را امکان پذیر نمی‌کند، چون نقطه را کور می‌کند.
معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به اینکه برای حل مشکلات فاضلاب اهواز در این شرکت برنامه ریزی شده است، ادامه می‌دهد: اما با توجه به نیاز حجم بالای اعتبار تاکنون به دلیل محدودیت منابع مالی که در سنوات داشتیم نتوانستیم نقاط اضطراری، شبکه و پمپاژ‌های اصلی را تعمیر کنیم.
کشفی عنوان می‌کند: با پیگیری دولت تلاش می‌کنیم که کار ترمیم شبکه‌های اصلی را انجام دهیم؛ البته هم اکنون نیز همکاران در شهر اهواز مشغول انجام این کار هستند.
او با اعلام خبر اعزام نیرو‌های آبفا از استان‌های مختلف به اهواز می‌گوید: امکان جمع آوری حجم آورد آب بارندگی شدید چند روز گذشته با سیستم فعلی وجود نداشت و قطعاً شهرداری باید نسبت به اجرای طرح شبکه دفع آب‌های سطحی اقدام کند.
معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در پایان تأکید می‌کند: حتی اگر شبکه فاضلاب اهواز مدرن شود، ولی طرح شبکه جمع آوری آب‌های سطحی اجرا نشود، اتفاق چند روز اخیر در اهواز دوباره قابل تکرار است.
رئیس دانشگاه مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز نیز اظهار می‌کند: مشکل فاضلاب اهواز از سال‌ها قبل در این شهر بروز پیدا کرده، اما اگر این شهر سیستم جمع آوری و دفع آب‌های سطحی داشت، دیگر این همه مشکلات آن هم پس زدگی فاضلاب در خانه‌های مردم را شاهد نبودیم.
مهدی قمشی بیان می‌کند: شبکه فاضلاب به تنهایی ظرفیت دفع و جمع آوری این حجم از بارندگی را ندارد و قطعاً فرونشست‌های فعلی در سطح شهر اهواز که فاصله زیادی از رودخانه دارند، به کارکرد غلط شبکه فاضلاب برمی گردد.
او ادامه می‌دهد: در برخی فرونشست‌ها که سریع خود را نشان می‌دهد شاید خطر زیادی نداشته باشد، ولی برخی مواقع که دیر نمایان می‌شوند ممکن است صدماتی را ماننده حادثه منطقه پردیس به دنبال داشته باشد.
توپ تقصیر در حال پاسکاری بین آبفا و شهرداری
رئیس دانشگاه مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز عنوان می‌کند: معمولاً بعد از سیلاب مردم منتظر این اتفاقات هستند، ولی این روز‌ها مشکل آب گرفتگی در سطح شهر اهواز به دلیل نبود سیستم جمع آوری آب‌های سطحی است؛ شاید شهرداری و آبفا اهواز هر کدام دیگری را مقصر اعلام می‌کند، ولی دفع فاضلاب وظیفه آبفا و در مقابل جمع آوری و دفع آب‌های سطحی وظیفه شهرداری است.
قمشی با اشاره به تعلل در اجرای شبکه مجزای دفع آب‌های سطحی طی سال‌های گذشته و نیاز به اعتبار سنگین برای آن در حال حاضر اضافه می‌کند: انجام پروژه‌ای در این زمینه نیازمند حمایت ملی و خصوصاً همکاری دولت با شهرداری است تا مردم دیگر شاهد معضل پس زدگی فاضلاب نباشند.
او حل مشکل این روز‌های اهواز را منوط به اجرای شبکه جمع آوری و دفع آب‌های سطحی و پایان دادن به دعوای بین آبفا و شهرداری دانسته و می‌گوید: شهرداری باید شبکه جمع آوری و دفع آب‌های سطحی را در اهواز اجرا کند، چون با ایجاد روان آب سطحی به یکباره حجم بسیاری از آب را وارد سیستم فاضلاب می‌کند که این سیستم هم آن را به تصفیه خانه منتقل می‌کند و قطعاً تصفیه خانه پاسخگوی تصفیه این حجم از آب و فاضلاب با هم نیست؛ در نهایت اگر شبکه جمع آوری و دفع آب‌های سطحی اجرا نشود باید آب و فاضلاب همزمان وارد رودخانه شود که این کار هم بازی با بهداشت و سلامت شهروندان است.
کارشناس حوزه آب خوزستان آبگرفتگی‌های روز‌های اخیر را ناشی از بارندگی در پایین دست سد و در دشت می‌داند و می‌گوید: این آب گرفتگی‌ها اصلاً سیل نیست، چون سیل تعریف خاص خودش را دارد؛ همه باید تغییر اقلیم را بپذیرند و متناسب با آن برنامه ریزی‌های لازم را داشته باشند، چون در غیر این صورت باز هم شاهد بروز این مشکلات باشیم.
حمیدرضا خدابخشی ادامه می‌دهد: در حال حاضر میزان دفع آب‌های سطحی و پذیرش باران در اهواز تنها ۲۰ میلیمتر است، ولی میزان بارندگی چند روز قبل در آبادان ۱۱۳ میلیمتر و در اهواز ۷۰ میلیمتر بود.
او با اشاره به اینکه شبکه فاضلاب شهری جوابگوی دفع فاضلاب و این حجم از آب به صورت همزمان نیست، می‌گوید: این بارش‌های بیش از حد انتظار ناشی از تغییر اقلیم است و باید برای مواجه شدن با آن زیرساخت‌های لازم را فراهم کرد.
کارشناس حوزه آب خوزستان با اشاره به فرسوده بودن شبکه فاضلاب شهری اهواز اضافه می‌کند: شبکه فاضلاب شهری اهواز ۳۰ نقطه فوق بحرانی و نیازمند به ترمیم دارد که با هر بارندگی شکستگی‌های این شبکه بیشتر می‌شود.
خدابخشی در پایان یادآور می‌شود: اهواز شبکه دفع آب‌های سطحی ندارد؛ بنابراین شهرداری و وزارت کشور باید با تخصیص اعتبار لازم کار را برای احداث این شبکه در شهر اهواز آغاز کنند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خوزستان اظهار می‌کند: طی بارندگی‌های شدید روز‌های اخیر و آبگرفتگی‌های پیش آمده یک هزار و ۵۶۰ خانوار را در سطح استان پوشش و حدود یک هزار و ۲۲۸ کیلوگرم نایلون پوششی میان مردم توزیع شد.
علی خدادادی در ادامه خبر می‌دهد: عملیات امدادرسانی در شهر‌های شوشتر، آغاجاری، شادگان، دشت آزادگان، هفتکل و باغملک به اتمام رسیده است.
او با اشاره به ایجاد ظرفیت اردوگاهی اسکان اضطراری در شهر‌های اهواز، آبادان و کارون بیان می‌کند: سالن‌های ورزشی به تجهیزات مختلفی از جمله چادر، پتو و موکت تجهیز و اقلام زیستی و غذایی نیز میان افراد توزیع شده است.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خوزستان ادامه می‌دهد: در برخی مناطق صعب العبور که شرایط برپایی اردوگاهی وجود ندارد، چادر و تجهیزات اسکان میان مردم توزیع می‌شود.
خدادادی با اعلام این خبر که فقط در شهر اهواز بالغ بر ۱۳۷ خودرو رهاسازی از آبگرفتگی‌ها رها شده می‌گوید: ۱۳۰ بسته غذایی ۷۲ ساعته در میان افراد خسارت دیده از آبگرفتگی و پس زدگی فاضلاب توزیع شده است.
او در پایان با اعلام خبر برپایی ۳ اردوگاه اسکان اضطراری در اهواز یادآور می‌شود: نزدیک به ۲۰۰ نفر از مردم مناطقی مثل حصیرآباد، فرهنگ شهر، بهارستان، شهرک الهه و باغ شیخ که دچار آبگرفتگی و پس زدگی فاضلاب هستند در این اردوگاه‌ها اسکان داده شدند.
در شهری که اکثر مردم آن زخم جنگ بر پاره‌های پیکر خود دارند، با وجود فولاد، نفت، حفاری، نیشکر و صنایع بزرگ دیگر بروز چنین مشکلی که سال هاست مثل خاری در چشم مردم اهواز مانده باعث تأسف است.
انگار باید کار به جای باریک بکشد تا متولیان امر از خواب غفلت بیدار شوند، حال آنکه خواب غفلت هزینه‌های جبران ناپذیری دارد؛ با وجود این همه صنایع بزرگ آیا حل مشکل فاضلاب آنقدر سخت است؟
باران برای دیگر مردم باعث شادی و خوشحالی می‌شود، اما در اهواز بی کفایتی‌ها تا جایی تداوم دارد که مردم به جای شکرانه باران نسبت به نفرین مسئولان اقدام می‌کنند؛ مدیرانی را که برای بازدید از مناطق می‌روند، «هو می‌کشند» و با حالتی تمسخرآمیز آنهار را سرافراز در مدیریت می‌دانند.
قطع به یقین بدون ورود مسئولان ملی نمی‌توانیم شاهد حل مشکل فاضلاب در اهواز باشیم، چون اجرای شبکه دفع و جمع آوری آب‌های سطحی به اعتباری هنگفت نیاز دارد و اگر مدیری استانی دلسوز این مردم بود، طی سه دهه اخیر باید این مشکل حل شده و مردم اهواز نیز مانند دیگر نقاط کشور از بارش رحمت الهی خوشحال می‌شدند.
منبع: مهر
انتهای پیام/ب