آثار تاریخی به جای مانده در آن از باشکوه‌ترین مجموعه‌های تاریخ ایران و جهان است. مجموعه تخت جمشید به وسعتی حدود ۱۳۵۰۰۰ متر مربع از سنگ ساخته شده است. در میان سنگ‌ها از هیچ گونه ملاتی استفاده نشده، اما در بعضی نقاط، سنگ‌ها را با بست‌های آهنی به نام دم چلچله‌ای به هم اتصال داده‌اند و از چفت‌هایی سربی استفاده کرده‌اند.
مجموعه تخت جمشید شامل هفت کاخ (تالار)، نقوش برجسته، پلکان‌ها، ستون‌ها و دو آرامگاه سنگی است. بیش از سه هزار نقش برجسته در ساختمان‌ها و مقبره‌های تخت جمشید وجود دارد که به طرز خارق‌العاده‌ای هماهنگ هستند.
سال‌هاست که به همت پژوهشگران اقدامات مرمتی بر روی این مجموعه بی‌نظیر تاریخی در حال انجام است. براساس انعقاد یک تفاهم‌نامه سه جانبه میان موسسه مرمتگران بدون مرز، پایگاه تخت جمشید و پژوهشگاه میراث فرهنگی مرمت و حفاظت از این بنای تاریخی امسال در ۲ فصل انجام شد.
فصل نخست این تفاهم‌نامه از نیمه فصل بهار به مدت ۴۰ روز آغاز شد و تا پایان خردادماه ادامه داشت و فصل دوم نیز از نیمه مهرماه تا پایان آبان ماه ادامه داشت.
حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به اینکه پایان آبان ماه فصل دوم مرمت نیز به اتمام رسید، از نتایج این ۲ فصل مرمت و حفاظت مرمتگران بدون مرز در تخت جمشید سخن گفت.
به گفته او، این تفاهم‌نامه ۵ ساله است و تاکنون ۲ سال از آن گذشته که سال نخست به بازدیدها، ارزیابی‌ها، انتقال مواد حفاظتی به کشور و مطالعات حفاظتی گذشته و امسال بیشتر جنبه عملیاتی داشته است.
برای فصل اول و دوم این تفاهم‌نامه مرمت و حفاظت از دروازه شرقی کاخ شورا و ایوان جنوبی کاخ تچر در نظر گرفته شده بود که فدایی درباره نتایج این ۲ فصل می‌گوید: در ۲ فصل همکاری با موسسه مرمتگران بدون مرز ایتالیا حفاظت و مرمت ۲ مکان منتخب شده کامل شد.
کاخ تچر، کاخ اختصاصی داریوش و از نخستین کاخ‌هایی که بر روی صفه تخت جمشید برآوردند. این بنا در یکی از کتیبه‌های منقور بر آن تچر خوانده شده است و در کتیبه‌ای دیگر از همان بنا هدیش و امروز به کاخ داریوش و یا تچر معروف است.
کلمه تچر در زبان فارسی مانده و به صورت تجر و یا طرز در آمده است و آن را خانه زمستانی معنی کرده‌اند، ولی هیچ دلیلی که برساند این بنا سرای زمستانی داریوش بوده است، در دست نیست. سنگ‌های این کاخ، خاکستری و بسیار پاک‌تراش است و به همین جهت در این اواخر آن را تالار آینه هم می‌خواندند.
در مرکز کوشک شاهی تخت‌جمشید، کاخ کوچکی قرار دارد که توسط سه درگاه و چند راهرو به کاخ‌های دیگر راه می‌یابد و از این جهت آن را «کاخ مرکزی» و یا «سه دری» می‌خوانند که آن را دروازه شاهان نیز گفته‌اند، چون بر پلکان‌های آن، نجبای کشور را نقش کرده‌اند که به وضعی دوستانه و غیر رسمی، برای دیدار فرمانروا می‌روند و نیز به سبب نوع استفاده و موقعیت کاخگاهی آن را «تالار شورا» نیز نامیده‌اند.
پیش‌تر بنای این کاخ را به داریوش بزرگ نسبت می‌دادند، اما دلایلی در درست داریم که ساخت کامل آن توسط اردشیر یکم صورت گرفته بوده است.
ساختمان کاخ طرحی تقریبا چهار گوش دارد، در میان بنا تالار مرکزی مربع شکلی واقع است که سقفش بر چهار ستون بزرگ استوار بوده و در دیوار شرقی این تالار، درگاه ورودی و اصلی تعبیه شده بوده و پادشاه از اینجا به درون می‌آمده است.
به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تکمیل حفاظت به این معنا که مستندنگاری قبل؛ در حین کار و بعد از مرمت انجام شد همچنین لایه‌های آسیب‌رسان به صورت کامل پاکسازی شد که این لایه‌ها برخی بیولوژیک و برخی رسوباتی بودند که در سطح نقوش را پوشش داده بودند.
براساس گفته‌های فدایی این دو محل همچنان دچار آسیب‌های ساختاری شده و سنگ‌ها حالت لایه لایه شده بود که پس از مرمت سطوح به ساختار مناسبی رسید و مشکلات این دو محل برطرف شد.
فدایی معتقد است که این دو مکان اکنون چهره مناسبی پیدا کرده و فضا برای بازدید مساعد شده است، اما برای حفاظت بیشتر از این دو مکان همچنان سقف‌های حفاظتی بر بالای آن قرار داده شده که سبک هستند تا زمانی که بتوان پوشش دائمی‌تری برای آن در نظر گرفت.
او درباره ادامه همکاری‌ها در این مجموعه تاریخی بی‌نظیر می‌گوید: تلاش بر این است که در سال‌های بعد نقاط دیگری در تخت جمشید انتخاب و بحث‌های حفاظتی به دیگر نقاط نیز تعمیم یابد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از برگزاری یک نشست با حضور اعضای تفاهم‌نامه در بهار سال آینده خبر می‌دهد که در آن نتایج این ۲ فصل و بازخورد‌ها در آن ارائه می‌شود و بازدیدها برای انتخاب مکان‌های دیگر انجام می‌گیرد.
به گفته فدایی پس از تبادل نظر برای انتخاب مکان‌های بعدی نقاطی را برای فصل‌های دیگر تفاهم‌نامه انتخاب می‌شود. وی همچنین از جنبه آموزشی این ۲ فصل برای مرمتگران و کارشناسان ایرانی سخن گفت.
به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید این مرمت‌ها به صورت مشترک انجام شد و بسیاری از کارشناسان ایرانی در کنار ایتالیا‌یی‌ها در کار مرمت و حفاظت از تخت جمشید بودند و روش‌ها، ابزار‌ها و فنون جدید مرمتی را هم تجربه کردند و هم آموزش دیدند.
منبع: تسنیم
انتهای پیام/