وی با بیان اینکه با گسترش فناوری ها و ارتباطات توجه به حکمرانی اهمیت بیشتری پیدا کرده، افزود: باید به این موضوع توجه کرد که تحولات عصر ما تغییراتی را در موضوع حکمرانی به وجود آورده است که از جمله آنها می‌توان به بالارفتن آگاهی مردم نسبت به موضوعات حکومت و کشور اشاره کرد.
رئیس مجلس ادامه داد: افزایش آگاهی مردم نسبت به ساختار حکمرانی کشور باعث شده است که دیگر عموم مردم ساختارهای سنتی را قبول نداشته باشند.
لاریجانی با بیان اینکه تغییر برق آسای حوزه ارتباطات و همچنین در هم تنیدگی مسائل اداره کشور سبب شده تا حکومت ها نتوانند به صورت یکجانبه مسائل را حل کنند، عنوان کرد: دستورات از بالا به پایین که در سده‌های گذشته متداول بود، امروز دیگر کارایی ندارد و لزوم تحول در مدل‌های حکمرانی را بیشتر کرده است.
او با اشاره به شاخص‌های حکمرانی مطلوب اعلام شده از سوی بانک جهانی، گفت: حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی و عدم خشونت، اثربخشی دولت، کیفیت تنظیم‌گری، حاکمیت قانون و کنترل فساد ۶ شاخص حکمرانی مطلوب از نظر بانک جهانی است.
رئیس مجلس با بیان اینکه ما در اندازه‌گیری این شاخص‌ها طی ۱۵ سال گذشته یعنی از ۲۰۰۴ که اندازه گیری کرده‌اند فرود و فراز داشته‌ایم، اظهار داشت: معمولا هم امتیاز ما بالاتر از ۵۰ نیست؛ البته باید توجه شود که این متوسط نمرات است و ما در بخشی از آن ها پیشرفت کرده ایم. این نکته را نیز باید توجه داشت که برخی از تعاریف این شاخص ها مورد قبول ما نیست و به طور کلی نباید خیلی به آن تکیه کرد.
لاریجانی با تاکید بر اینکه در بررسی‌ها باید مسایلی که پیش روی‌کشور ما گذاشتند مانند جنگ یا تحریم را هم در نظر گرفت، گفت: در یک نگاه کلی، هیچکدام از دولت‌های بعد از انقلاب اینطور نبود که قصد خدمت نداشته باشند، بلکه همه می‌خواستند خدمت کنند و هرکدام هم بخشی از کار را جلو بردند.
او افزود: به طور مثال در زمان جنگ تا حدودی سیاست سوسیالیستی به دلیل جنگ و فضای حاکم اجرا شد.
رئیس مجلس ادامه داد: در دوره سازندگی به فکر آبادانی کشور بودند و یا در دوره توسعه سیاسی نیز اقداماتی در بهبود برخی شاخص ها انجام گرفت. در دوره ای نیز عدالت مدنظر دولت بود و در مقطعی بهبود مناسبات بین المللی مورد هدف دولت قرار گرفت.
لاریجانی گفت: با بررسی این روند متوجه می شویم که هر دولت بخشی از شاخص های حکمرانی خوب را اجرا کرده که البته اجرای آن نواقصی نیز داشت.
او با بیان اینکه اشکال ما در نظریه پردازی است، گفت: برای رسیدن به بحث حکمرانی مطلوب باید به آثار گذشتگان و حکما بازگردیم و آرای آنان را مطالعه کنیم. در اکثر آرای متفکران ما که در زمینه فلسفه حکومت سخن گفته‌اند محور عدالت مورد اهمیت بوده است. البته باید در تعریف عدالت از منظر آنان با مفهموم غربی تامل شود. مثل فارابی ازجمله حکمایی است که عدالت را محور تفکرات خود قرار می دهد.
لاریجانی بیان کرد: در حکمرانی خوب از منظر اسلامی باید فلسفه حکمرانی مطلوب را تعریف کرده و بعداً مقتضیات آن را درک کنیم. سنت حکمای ما در این بود که در مواجهه با آرای اندیشمندان به خصوص غربی، آن را در چارچوب تفکر اسلامی تعریف می‌کردند که این روش در آثار علمای شیعه بیشتر نمود پیدا می کند.
رئیس مجلس با اشاره به تعدد آرا در غرب در خصوص عدالت، اظهار داشت: در غرب نسبت به مسئله عدالت معرکه آراء وجود دارد، متفکران غربی نظیر ارسطو اجمالا نظراتی نسبت به آن داده‌اند، در نظر غربیها عدالت بهتر وقتی در جامعه رخ می‌دهد که لذت و خوشی بیشتری باشد، برخی نظریه‌پردازان غربی نظیر هگل و فروید معتقد به بازار آزاد هستند وعقیده دارند که عدالت از این طریق برقرار می‌شود.
او با تاکید بر اینکه باید به فهم فلسفه حکمرانی براساس فلسفه اسلامی برسیم اظهار داشت: سنت درونی علمای ما این بود که همیشه در مواجهه با افکار دیگر آنها را در افکار اسلامی حذف می‌کردند و بنده نیز معتقدم که عقلانیت در حکمرانی اسلامی وجود دارد.
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین مقصود عدالت در حکمرانی اسلامی را کاهش دهنده فاصله طبقاتی دانست و گفت: باید حکمرانی اسلامی به موضوع فطتر توجه وتمرکز کند این موضوع نباید در حکمرانی اسلامی نادیدده گرفته شود، تا زمانی که به موضوع فطرت توجه نکنیم نمی‌توانیم اصولی برای حکمرانی اسلامی تعریف کنیم.، تا زمانی که مسئله فطرت را برای خودمان حل نکنیم، نمی‌توانیم تئوری مطلوب برای حکمرانی تعریف کنیم.
او ادامه داد: در توسعه سیاسی رقابت باید ایجاد شود تا استعداها فعلیت یابند، علت اینکه عدالت در مدینه فاضله محور قرار گرفته بود، توجه به توسعه سیاسی و رقابت در آن است.
لاریجانی با تاکید بر اینکه سیستم آموزش کشور باید جنبه ابداعی داشته باشد و به آن توجه کند، گفت: رشد فرهنگی باید در جامعه باید به یک امر مداوم باشد که این امر زمینه حکمرانی مطلوب اسلامی است.
وی تاکید کرد: انسان کامل در وجوه اسلامی، انسانی است که همه استعدادهای او بالفعل شده باشد، از این طریق عدالت ایجاد می‌شود، اگر در بین حکمای ما عدالت مطرح است این عدالت به معنی رشد استعدادهای ابتکاری جامعه است که زمینه بروز خلاقیت را فراهم می‌کند، این حکمرانی اسلامی است و باید چنین شرایطی فراهم شود.
رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: آزادی در رقابت سیاسی، اقتصادی و فکری در حکمرانی مطلوب اسلامی باید وجود داشته باشد، رقابت اقتصادی و سیاسی دستوری نیست. در حکومتهای سوسیالیتسی نمی‌گذارند که افراد با هم مسابقه دهند تا استعدادهایشان شکوفا شود، انحصار در حکمرانی معضل رقابت است، همه باید بتوانند در بستر مساوی با هم رقابت کنند تا تداوم قدرت و ثروت ایجاد شود، مشارکت و توسعه سیاسی امری نیست که به حکومت اسلامی وصله بزنیم، میدان رقابت سیاسی باید وجود داشته باشد تا استعدادها به صورت متوازن شکوفا شود.
انتهای پیام/