او ادامه داد: یک گروه از عوامل دفع آفات که به علت اثربخشی زیاد، قیمت ارزان و آسانی دسترسی، به عنوان جونده کش و فومیگانت (تدخینی) در برخی از کشور‌های جهان و از جمله ایران استفاده می‌شوند، فسفید‌های فلزی نظیر فسفید‌های آلومینیوم، روی، کلسیم و منیزیم است که به عنوان عوامل آفت‌کش، به اشکال مختلف نظیر قرص، پلت، پودر، بلانکت و طعمه تهیه می‌شوند.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو بوشهر بیان کرد: بر اثر تماس این ترکیبات با رطوبت موجود در هوا، محصولات کشاورزی، آب و یا اسید معده (در صورت مصرف خوراکی)، گاز فسفین آزاد می‌شود.
محبی گفت: این گاز حتی در غلظت‌های بسیار پایین کشنده است و به همین علت فسفید آلومینیوم به عنوان یک فومیگانت (تدخینی) برای کنترل حشرات و آفات انباری محصولاتی، چون برنج و غلات در سوله‌ها استفاده می‌شود.
او گفت: فسفید آلومینیوم از خطرناک‌ترین سموم دفع آفات است که در ایران به نام قرص برنج شناخته می‌شود و با رنگ‌های خاکستری تیره، سفید قهوه‌ای و یا به شکل کریستال‌های زردرنگ و با نام‌های تجاری مختلف به عنوان آفت‌کش حشره‌کش و جونده کش استفاده می‌شود.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو بوشهر عنوان کرد: به دلیل نبود مدیریت استفاده از آلومینیوم فسفید، از چند سال قبل آمار به نسبت بالای مسمومیت‌های ناشی از استفاده از آن، در کشور گزارش‌شده است. این امر سبب شد اقداماتی برای ممنوعیت در واردات آن و محدودیت در فروش در سازمان‌های مسئول انجام گیرد.
محبی گفت: از سال ۱۳۸۴ مقرر شد که فسفید آلومینیوم به شکل قرص از فهرست سموم کشاورزی مجاز حذف و هرگونه واردات، توزیع و فروش آن ممنوع شود و هرگونه کاربرد کشاورزی این سم تنها به صورت محدود و در سایر فرمولاسیون‌ها و تحت نظارت نهاد‌های ذیصلاح و فقط پس از اخذ مجوز‌های لازم صورت گیرد.
او افزود: آسیب ناشی از مسمومیت با قرص برنج می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد و به هیچ‌وجه با آفت زدن مواد غذایی در منازل و حتی موارد بسیار بزرگ‌تر قابل‌مقایسه نیست در صورتی که در موارد صنعتی راه‌حل‌های بسیار مناسب‌تری وجود دارد.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو بوشهر ادامه داد: توصیه می‌شود برای پیشگیری از آفت‌زدگی غلات و حبوبات در منزل، از سیر و مقداری نمک استفاده شود.
محبی گفت: نوع دیگری از فرآورده برای مصارف خانگی با نام قرص برنج با منشأ گیاهی وجود دارد که ماده سمی فسفید آلومینیوم ندارد و حاوی عصاره سیر، تالک و نمک طعام است و برای انسان بی‌خطر محسوب می‌شود.
او بیان کرد: عقل سلیم حکم می‌کند که حتی از تهیه قرص برنج با منشأ گیاهی هم به دلیل احتمال اشتباه در انتخاب آن صرف‌نظر شود.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو بوشهر توصیه کرد: هنگام کمک به فرد آسیب‌دیده موارد ایمنی رعایت شود و فرد مسموم، خانواده‌ها و یا سایر همراهان مسمومین، هرگونه اطلاعات در مورد نحوه مسمومیت را به نیروهای درمانی ارائه کنند.
محبی گفت: به علت تمایل استفاده از قرص برنج در حوزه کشاورزی و انبارداری و حتی استفاده‌های خانگی و نیمه‌صنعتی، همچنان موارد قاچاق و فروش غیرقانونی این قرص، در بازار سیاه گزارش می‌شود و باید قوانین و مجازات سخت‌گیرانه‌تری برای جلوگیری از عرضه آن وضع و اجرا شود.
او در خصوص راه‌های انتقال مسمومیت با قرص برنج گفت: راه اصلی ایجاد مسمومیت، بیشتر از طریق مصرف دهانی و تنفسی است. شدت مسمومیت با آلومینیوم فسفید در هر دو مسیر مصرف گوارشی و تنفسی بالاست و فسفین تولیدشده به راحتی از دستگاه گوارش و ریه جذب می‌شود.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی بوشهر افزود: پیامد اصلی کشنده فسفید آلومینیوم به طور معمول اختلال در شبکه قلبی و عروقی از طریق اثر مستقیم گاز فسفین بر میوکارد (لایه میانی قلب) و ایجاد آریتمی (ضربان غیرطبیعی قلب) است و مسمومیت با این سم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اولیه با درصد بالای مرگ همراه است.
محبی بابیان اینکه تاکنون سازوکار دقیق بروز آثار سمی فسفید آلومینیوم در انسان شناخته‌نشده است، گفت: پادزهر اختصاصی در درمان مسمومیت حاد با آن وجود ندارد، درنتیجه کنترل فرد مسموم بر اساس درمان حمایتی صورت می‌گیرد.
او عنوان کرد: مهم‌ترین امر، تشخیص سریع مسمومیت بر اساس یافته‌های بالینی، گرفتن شرح‌حال از مسموم یا اطرافیان و یا بر اساس شواهد است.
مدیر آزمایشگاه کنترل مواد غذایی معاونت غذا و دارو بوشهر گفت: نگهداری این ترکیب در شرایط نامناسب و مکان با رطوبت بالا با افزایش احتمال آزادسازی گاز مهلک فسفین می‌تواند برای انسان مهلک باشد.
محبی با تاکید بر خودداری از نگهداری این سم در منزل، بیان کرد: مواردی از بروز مسمومیت‌های اتفاقی در کودکان و بزرگسالان وجود دارد که بر اثر استنشاق فسفین منتشر شده از قرص برنج که در منزل مسکونی نگهداری شده بوده رخ داده و بر همین اساس، باید از نگهداری این فرآورده در منزل جدا خودداری شود.
انتهای پیام/ک