منظر معنوی این پیاده روی را می‌توان مجموعه‌ای از دریافت‌ها و احساساتی دانست که ترکیبی است از محیط پیاده روی، خاطرات نقل شده از امام حسین (ع)، انگیزه‌های فردی زائرین و اتفاقات جاری در مسیر پیاده روی در زمان‌های قدیم و در شرایطی که بشر از سیستم حمل و نقل پیشرفته برخوردار نبوده و به راحتی نمی‌توانسته از نقطه‌ای به نقطه دیگر جهان سفر کند، سفر‌های دینی در میان مردم رواج داشته و ایمان دینی و جستجوی معنا نقطه آغاز پیمودن سفر‌های دشوار و سخت در آن دوران محسوب می‌شود.
در دین مبین و نورانی اسلام نیز همچون دیگر ادیان، سفر‌های مذهبی و زیارت امامان معصومین علیهم‌السلام رواج داشته و مسلمانان در مناسبت‌های گوناگون به اماکن مقدسه سفر می‌کنند.
«اربعین» که مصادف است با چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) و شهدای مظلوم کربلا از جمله رویداد‌های مذهبی ویژه در دین اسلام و به‌ویژه شیعه است که نه تنها به عنوان تنها مراسم چهلم امام معصوم و حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام برگزار می‌شود، بلکه به عنوان نشان و نماد ایمان و باور دینی در دین اسلام از قول امام معصوم علیه‌السلام بیان گردیده است.
در این راهپیمایی زائران حسینی مسیرِ نجف به کربلا به طول ۸۰ کیلومتر را پیاده، در مدت سه روز در یک راهپیمایی آمیخته با به جا آوردن سنت دینی، تعمیق روحیه همکاری و همیاری، توسعه روابط دینی و انسانی طی می‌کنند و آمار‌ها حکایت از این دارند که در سال‌های اخیر و با فراهم شدن شرایط نزدیک به بیش از٢٠میلیون نفر در این رویداد مذهبی و گردشگری شرکت می‌کنند.
می‌توان گفت، اربعین حسینی یک گردشگری دینی و از جمله مهم‌ترین گونه‌های گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن به جهت باور‌ها و اعتقادات دینی همواره توسعه‌دهنده گردشگر در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونه‌های گردشگری متفاوت است. به طوری که در سال‌های اخیر افراد با گرایش‌های مختلف نیز به این‌گونه گردشگری علاقه‌مند شده‌اند.
رویداد پیاده روی اربعین از جمله رویداد‌های مهم گردشگری و به مثابه یکی از بزرگترین گردهمایی مسالمت‌آمیز، هدفمند و معناجویانه جهان است که در راستای باور‌ها و اعتقادات دینی صورت می‌گیرد و هرساله با حضور میلیون‌ها نفر از تمام نقاط جهان در عراق به وقوع می‌پیوندد، به طوری‌که میلیون‌ها نفر در چنین رویدادی در مسیر‌های منتهی به مضجع شریف و نورانی و ملجأ و مأوای میلیون‌ها عاشق، دلداده سید الشهداء، سرزمینی که عظیم‌ترین حماسه الهی رخ داده و نیز در شهر نجف اشرف و در جوار بارگاه منور امام علی (ع) گرد هم می‌آیند که در نوع خود کم‌نظیر و بی‌سابقه تلقی شده است.
جاده نجف به کربلا که از دو هفته پیش، مملو از میلیون‌ها گردشگر مذهبی از ایران و اقصی نقاط دنیا شده است همچون سال‌های گذشته، بزرگترین راهپیمایی خود جوش جهان را شاهد خواهد بود. این واقعه مهم، از منظر گردشگری و فرهنگی اهمیت به سزایی دارد و به همین خاطر، بسیاری از فعالان فرهنگی و هنری کشور، خواستار ثبت این حرکت گسترده در فهرست میراث معنوی یونسکو هستند.
باتوجه به اهمیت پیاده روی اربعین حسینی ورابطه عمیق آن با گردشگری مذهبی همچنین با توجه به اینکه سال گذشته همدان بعنوان شهر گردشگری آسیایی معرفی شد و اینکه همدان شاه راه اصلی مسیر کربلا است وسهم همدان ازتاثیرات این رویداد در سال گذشته چه بود یر این اساس با مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان به گفتگو نشستم.
علی مالمیر با اشاره به اینکه معیار‌های بسیاری در جهت توسعه گردشگری بیان می‌شوند، گفت: ازجمله می‌توان به برگزاری رویداد خاص در صنعت گردشگری اشاره کرد، به‌طوری‌که امروزه کشور‌ها در جهان از ایجاد رویداد‌های مختلف و برگزاری فستیوال‌ها برای جذب گردشگر بهره می‌گیرند.
او ادامه داد: رویداد‌ها در سال‌های اخیر به عنوان یکی از پردرآمدترین و سودآورترین گونه‌های گردشگری به شمار می‌رود که در این زمینه پیاده روی اربعین به عنوان یک رویداد مهم دینی ویک جریان مردم‌محور و برآمده از ایمان و اعتقادات دینی آحاد جامعه در حال انجام است و شیعیان منطقه نقش مهمی در برگزاری این رویداد دارند.
مالمیر در ادامه افزود: از سوی دیگر اعتقاد و باور دینی مردم عراق در نقاط مختلف این کشور در راستای مهمان‌نوازی و استقبال از زائران اربعین حضرت سید الشهدا علیه السلام، خود به یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری دینی کشور عراق در رویداد اربعین تبدیل شده است و این موضوع پذیرش و مشارکت جامعه میزبان از گردشگر است که به عنوان یکی ازمباحث کلیدی در توسعه گردشگری به شمار می‌رود.
مدیر کل میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه پیاده روی اربعین و حضور با شکوه جمع کثیری از مسلمانان از سراسر جهان توانسته مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری دینی به عنوان یک برند گردشگری دینی برای کشور عراق به همراه داشته باشد اظهار داشت: به دلیل گسترش و رواج حجم کثیری از اطلاعات در انواع رسانه‌ها، در سال‌های اخیر افراد غیرمسلمان هم برای حضور در این رویداد دینی حضور پیدا کرده‌اند.
این مسئول با اشاره به اینکه شواهد حاکی از این مطلب است که گردشگری دینی به دلیل وجود انگیزه‌های دینی و اعتقادی رواج و گستره بیشتری در مقایسه با سایر گردشگری در جهان دارد، ابراز داشت: اقدامات و برنامه ریزی‌هایی که در جهت توسعه گردشگری گرفته می‌شود در بازه بلند مدت بسیار نتیجه بخش خواهند بود از این رو می‌توان ایجاد تصویر ذهنی از حضور میلیون‌ها نفر در مسیر پیاده روی اربعین و نیز حضور در بارگاه مطهر حضرت اباعبدالله‌حسین‌علیه‌السلام را به عنوان کلید موفقیت و دروازه ورود به سایر اقدامات توسعه گردشگری در راستای بهره‌مندی معنوی و سیر در افاق و انفس برای رسیدن به سعادت و کمال و تعالی انسانی دانست.
او با بیان اینکه یکی از انواع گردشگری که موجب رونق صنعت گردشگری در کشور و استان می‌شود گردشگری مذهبی است که پیاده روی اربعین می‌تواند به عنوان این نوع گردشگری محسوب شود.
مالمیر با اشاره به اینکه مسلمانان به علت ارتباط نزدیکی که با ائمه معصومین دارند و کشور ما هم با وجود ائمه معصومین ازجمله حضرت امام رضا (ع) شاه چراغ وحضرت معصومه(س) همچنین، اما مزادگان زیادی که در سایر نقاط کشور وجود دارد گزینه خوبی برای گردشگران مذهبی خارجی است.
مدیر کل میراث فرهنگی استان همدان گفت: یکی از نکات بارز استان همدان این است که امام زادگان زیادی را در خود جای داده است، همچنین مهم‌ترین موضوعی که در این مورد وجود دارد مسیر راه کربلا ونجف است که همدان بعنوان شاه راه اصلی این راه قرار گرفته و این خود نکته مثبتی برای گردشگری مذهبی محسوب می‌شود چرا که گردشگران خارجی برای رفتن به کشور عراق باید از مسیر همدان عبور کنند وچه در مسیر ورودی وچه خروجی همدان مسیر اصلی این جاده قرار دارد واین موضوع ظرفیت خوبی را برای گسترش گردشگری مذهبی استان ما فراهم می‌کند.
این مسئول ادامه داد: با اشاره به اینکه می‌توان از پیاده روی اربعین بعنوان یک گردشگری مذهبی یاد کرد ادامه داد: هر ساله به مناسبت اربعین حسینی سیل جمعیت عظیمی از مردم کشور و خارج از برای رسیدن به مقصد شان از همدان عبور می‌کنند و دیدن جاذبه‌های در راه موجب شده که بیشتر اوقات در تابستان بعنوان گردشگر حتی با خانواده‌های خود به همدان بیایند و از جاذبه‌ها و آثار تاریخی استان بازدید کنند و این امر خود در رشد اقتصاد و توسعه گردشگری استان نقش بسزایی ایفا می‌کند.
مالمیر گفت: گردشگری مذهبی علاوه بر ارزش معنوی می‌تواند رونق اقتصادی را نیز توسعه دهد.
با رئیس ستاد مردمی خدمتگزاران اربعین استان همدان هم صحبت شدم.
سید رضا موسوی با اشاره به اینکه تاکنون بیش از ۲ میلیون زائر از مسیر همدان عبور و در موکب‌ها وایستگاه‌های صلواتی خدمات رسانی شده اند که از این تعداد ۱۰ هزار نفر از زائران خارجی بوده اند، افزود: روزانه بیش از ۱۰۰ هزار پرس غذا تهیه و در سه وعده غذایی از زائران پذیرایی می‌شود.
او ادامه داد: پارسال ۷۵ ایستگاه صلواتی به زائران خدمت رسانی کردند که امسال ۸۰ ایستگاه این خدمات رسانی را انجام می‌دهند.
موسوی بیان کرد: پیاده روی اربعین، نوعی گردشگری مذهبی است که ملیت‌های مختلف جهان در آن حضور دارند و هر سال نیز پرشور‌تر از سال‌های گذشته برگزار می‌شود، گفت: خدمات ارتباطی، اطلاعاتی، پزشکی، فرهنگی، هنری و رفاهی بین المللی که سال به سال به این رویداد افزوده می‌شود، اهمیت آن را بازگو می‌کند.
او ادامه داد: بزرگترین پیاده روی جهان که چند سالی است بین نجف و کربلا روی می‌دهد و مخاطبان میلیونی را از سراسر جهان به عراق می‌کشاند، به اوج خود نزدیک می‌شود.
موسوی اظهار داشت: این رویداد خود جوش توسط صد‌ها هزار زائر ایرانی، عراقی و عاشقان حسینی از کشور‌های مختلف اسلامی برگزار می‌شود و حیرت رسانه‌های جهان را در پی داشته است.
او بیان کرد: حضور میلیونی زائران که شمار زیادی از آن‌ها با پای پیاده و بعضاً بدون کفش، ده‌ها کیلومتر را از مرز‌های عراق به سمت کربلا طی می‌کنند و همه با عشق و شور، این مسیر را با سختی هایش طی می‌نمایند، برای ناظران بین المللی نکات زیادی در بر دارد.
رئیس ستاد مردمی خدمتگزاران اربعین استان همدان با اشاره به اینکه همدان مدال افتخار خدمات رسانی به زائران حسینی را به خود اختصاص داده است، ابراز داشت: همدان می‌تواند بعنوات قبط گردشگری محسوب معرفی شود.
موسوی اضافه کرد: اگر از جنبه‌های گردشگری به این رویداد نگاه کنیم، درخواهیم یافت که این پیاده روی، یک موقعیت و رویداد فرصت آفرین است و باید زمینه‌های بی نظیر این اتفاق بزرگ مذهبی و تفریحی را بررسی کرد و از پتانسیل‌های فوق العاده آن استفاده نمود.
او گفت: در طول مسیر، غذا و نوشیدنی به طور رایگان میان مردم توزیع می‌شود. حتی افرادی که برداشت‌های مذهبی نداشته و به زبان کشور مقصد (عربی) مسلط نیستند نیز در این گردهمایی بزرگ حاضر شده و برای برگزاری شایسته آن همکاری می‌کنند.
رئیس ستاد اربعین در ادامه با اشاره به اینکه همه این موارد، بخشی از ظرفیت‌های فوق العاده و جذاب راهپیمایی بزرگ اربعین به شمار می‌روند، افزود:ما ایرانی ها، به عنوان پایه گذار این حرکت خود جوش مردمی و بزرگ مذهبی، باید برای ثبت این برند، از هیچ تلاشی فروگذار نباشیم.
کلام آخر؛ دراین رویداد بزرگ معنوی تعامل فرهنگی، ارتباطی، احساسی بین اقوام، کشور‌ها وملیت‌ها رخ می‌دهد و این اتفاق یک ظرفیت بزرگ و یک الگو فکری دارد که هر روز به عمق و عظمت آن افزوده می‌شود. باید گفت می‌توان از همین حالا، اقدامات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز را در دستور کار قرار دهیم تا فایده‌های مادی و معنوی بیشتری از این رویداد بزرگ، برای کشورمان بخصوص استان همدان حاصل شود. راهپیمایی اربعین یک رویداد بسیار بزرگ است که هرسال برعظمت آن افزوده می‌شود وبه نظرمن این رویداد بزرگ با حوزه گردشگری مرتبط است، اگر پیاده روی اربعین حسینی (ع) را از لحاظ گردشگری و فعالیت جمعی نگاه کنیم، من آن را یک حادثه بی نظیر معرفی می‌کنم که درجهان اتفاق می‌افتد.
انتهای پیام/ج
گزارش از زهرا جعفرپور ایروانی