شهری که بی سواد ندارد/۱۴۰۰، سال ریشه کن شدن بی سوادی در مشهد

 به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، اهمیت مبارزه با بی سوادی بر کسی پوشیده نیست و کم و بیش تمام کشور‌های جهان و به خصوص جوامع در حال توسعه، از دیرباز به اهمیّت این امر پی برده اند. جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به اهمیتی که برای امور آموزشی و فرهنگی قائل است، برنامه‌های گسترده‌ای را برای مبارزه با بی سوادی به انجام رسانده که تشکیل نهضت سوادآموزی و فعالیت‌ها و موفقیت‌های آن در صحنه‌های بین المللی، شاهدی گویا بر این ادعاست. تلاش گسترده و همگانی مردم و مسئولان، به ویژه دست اندرکاران این نهاد بزرگ، پدید آمدن ایرانِ باسواد و با فرهنگ را فراهم می‌سازد.

یکی دیگر از برنامه‌هایی که اخیراً برای مبارزه با بی سوادی در ایران و به تبع آن در مشهد شکل گرفته، پیوستن به شبکه جهانی شهر‌های یادگیرنده (GNLC) است.

 

مشهد، مرکز خراسان رضوی و یکی از قطب‌های اصلی مذهبی کشور و با وجود داشتن تاریخچه‌ی کهن و برخورداری از کتابخانه‌ها و مراکز متعدد فرهنگی نباید ازنعمت سواد بی بهره باشد، هر چند ظهور ده‌ها شخصیت تراز اول علمی از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسی، خواجه نظام الملک توسی، جابر ابن حیان، شیخ توسی، ملک الشعرای بهار، مهدی اخوان ثالث،  علی شریعتی و سایر علما در این شهر نشان دهنده‌ی تاریخ کهن و فرهنگ و ظرفیت‌های بالای آن است. از اسفند سال ۱۳۹۷ مسئولین متوجه شبکه‌ای تحت عنوان شبکه جهانی شهر‌های یادگیرنده شدند و درخواست عضویت دادند و پس از پذیرش، عضو این شبکه شدند.

 

شبکه جهانی شهر‌های یادگیرنده (GNLC) از سال ۲۰۱۳ توسط مؤسسه UIL در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO) مدیریت می‌شود که مقر اصلی شبکه درهامبورگ و یونسکو در پاریس است، از سال ۲۰۱۵ به عضوگیری پرداخت و تا پایان ۲۰۱۸, ۲۰۵ شهر به عضویت آن درآمدند و در تیر ۲۰۱۹, تعداد ۳۸ شهر دیگر نیز از جمله شانگ‌های چین، مون پولیه فرانسه، دوبلین ایرلند، گلاسکوی ایرلندشمالی، پالرموی ایتالیا، تاشکند ازبکستان، هامبورگ آلمان به این شبکه پیوستند.

در ایران قبل از ۲۰۱۹, شهر‌های بهبهان، اراک، شیراز و کاشان عضو این شبکه شدند و بعد از ۲۰۱۹ مشهد، یزد و هشتگرد به این شبکه پیوستند.

UIL به دنبال ۹ هدف است، ارتقای یادگیری فراگیر و مادام العمر، افزایش سطح آگاهی شهروندان از طریق توانمدی سازی فردی و اجتماعی، احیای یادگیری در خانواده‌ها و محله ها، تسهیل یادگیری برای محل کار، گسترش استفاده از فناوری‌های نوین در یادگیری، ارتقای کیفیت یادگیری، پرورش فرهنگ یادگیری، ایجاد مشارکت بین سازمان‌ها و شهروندان شهر‌های عضو و توسعه اقتصادی و فرهنگی شهر‌های عضو و حرکت در مسیر توسعه پایدار از جمله این اهداف هستند.

 

طبق آمار سال ۱۳۹۵ حدود ۲۹ هزار نفر از شهروندان مشهد بی سواد هستند که سازمان‌های مختلف از جمله اداره آموزش و پرورش، مدیریت شهری، اداره کار، سازمان سواد آموزی و سازمان عشایر در جهت رفع بی سوادی آنان با یکدیگر همکاری می‌نمایند.

عزیزی فوکال پوینت شهر یادگیرنده مشهد با اشاره به عضویت دوساله و قابل تمدید در این شبکه در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، می‌گوید: مرداد امسال لایحه‌ای تصویب شد که طبق آن شهرداری هر سال ۳ میلیارد تومان به مدت دوسال برای این منظور در نظر گرفته که مجری آن آموزش و پرورش  است.

---

او تصریح می‌کند: این لایحه به دست شورا رسید و تفاهم نامه‌ای سه جانبه در بیست و هشتم شهریور با حضور شورای شهر و اداره آموزش و پرورش و معاون سواد آموزی امضا شد که تا سال ۱۴۰۰ عملیاتی خواهد شد.

 

گویا سازمان سواد آموزی ۲۹ میلیارد ریال بودجه برای آموزش افراد در نظر گرفته و شهرداری و شورای شهر ۶ میلیارد تومان در این دوسال به صورت مشوق به مهارت آموزان اعطا می‌کنند.

مصطفی اسدی معاون کل و رئیس سازمان سواد آموزی خراسان رضوی از ضرورت اقناع بی سوادان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، می‌گوید: با توجه به اینکه بسیار‌ی از افراد بی سواد ترجیح می‌دهند وقتشان را صرف برخی امور دیگر نمایند لذا بحث‌های اقناعی و اینکه مهارت آموزان پس از انجام مراحل جذب، خودشان به مراکز مراجعه نمایند زمان زیادی را می‌طلبد.

او تصریح می‌کند: ستادی تشکیل دادیم که در این ستاد معین گردید که هر خانم یا آقای بی سوادی که در این مراکز با سواد گردد و در امتحان قبول شود, ۱۷۵ هزار تومان از طرف شهرداری و ۱۵۰ هزارتومان از طرف سازمان سواد آموزی به عنوان هدیه دریافت کند (جمعاً ۳۲۵ هزار تومان) , به عبارتی افراد بی سواد نه تنها به صورت رایگان سواد می‌آموزند بلکه هدیه هم دریافت می‌کنند که این امر می‌تواند مشوقی برای حضور آنان در کلاس ها باشد.

معاون کل و رئیس سازمان سواد آموزی استان در رابطه با طرح وقف سواد می‌گوید: در این طرح خیرین می‌توانند به صورت داوطلبانه به افراد بی سواد، سواد بیاموزند و یا کمک‌های نقدی خود را در جهت سواد آموزی به شهرداری بپردازند و از برکات معنوی آن بهره‌مند گردند.

اسدی با اشاره به سن سوادآموزان می‌افزاید: بی سوادان ۱۰ تا ۵۰ سال گروه هدف ما هستند، اما افراد خارج از این طیف هم می‌توانند از امکانات آموزشی استفاده نمایند لذا محدودیت سنی وجود ندارد و پیش بینی می‌شود حداقل ۷۰ درصد افراد بی سواد مهارت خواندن و نوشتن و حساب کردن را کسب نمایند.

 

همانطور که می‌دانیم، اینکه ما صرفاً خواندن و نوشتن را نوعی یادگیری بخوانیم اشتباه محض است، زیرا که این یادگیری باید به کاری آید تا فرد یادگیرنده بتواند از آن برای شروع یک کسب و کار خلاقانه استفاده نماید و توانایی اقتصادی افراد را افزایش دهد و به قول آقای قرائتی علم باید مفید باشد. یعنی یک چیزی یاد بگیریم که اگر ندانیم، یک جایی خراب شود و حالا که دانستیم، یک جایی آباد شود. هر اطلاعاتی علم نیست، مثلاً بگوییم: بوعلی سینا چند کیلو است، این علم است؟ آجر‌های سی و سه پل اصفهان از خود اصفهان است یا از نجف آباد؟ این علم است؟ کوه هیمالیا چند متر است؟ رودخانه‌های فلان، اسم شهر‌های فلان، اسم پایتخت‌های فلان، این‌ها اطلاعات است یعنی اگر بدانیم هیچ جا آباد نمی‌شود و آموزش و پرورش ما پر از این حرف‌هاست. حرف‌هایی یاد بچه‌ها می‌دهیم که دانستن آن هیچ فایده‌ای ندارد و ندانستن آن هیچ ضرری ندارد. علم باید علم مفید باشد.

در دعا‌ها می‌گویند: «و علماً نافعاً» علم باید نافع باشد یا مشکل جامعه را حل کند، یک رشدی درونش باشد. رشد اخلاقی باشد، رشد سیاسی باشد، رشد اقتصادی باشد، رشد بدنی باشد. پیغمبر هر روز در نمازش یا بعد از نمازش می‌گفت: «أَعُوذُ بِکَ مِنْ عِلْمٍ لا یَنْفَعُ» (مصباح ‏المتهجد، ص ۷۵) پناه می‌برم از علم بی فایده، بعد همین افراد غرور هم دارند که من دیپلم هستم، لیسانس هستم، فوق لیسانس هستم.

یک راهکار برای جلوگیری از علم بی فایده ترویج کسب و کار‌های نوین است که بدین منظور سازمان باز آفرینی کلاس‌هایی را در جهت افزایش قدرت اقتصادی افراد برگزار می‌کند.

بتول گندمی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه فناوری اطلاعات و منابع انسانی در رابطه با برگزاری این دوره‌ها در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، می‌گوید: تابستان امسال سازمان بازآفرینی دوره‌ای را برای دختران دوم دبیرستان در منطقه ۶ شهرداری برگزار کرد، جمعی از دختران دعوت شدند و افراد متخصص در حوزه کسب و کار‌های نوین، مهارت‌های لازم را به این افراد آموزش دادند.

او تصریح می‌کند: لذا دختران ما آموختند، از علمی که یاد گرفتند چگونه برای کسب درآمد استفاده نمایند و در روز آخر مهارت آموزان پیشنهاداتی دادند و شتاب دهنده‌هایی به منظور حمایت‌های مالی در جهت عملیاتی کردن ایده هایشان وارد عمل شدند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه فناوری اطلاعات و منابع انسانی می‌گوید: همچنین دوره‌ی جدیدی در منطقه ۲ مشهد در مهر ماه با رویکرد دختران و پسران جوان دوره دوم متوسطه برگزار خواهد شد که همه‌ی این اقدامات در جهت شهر یادگیرنده انجام می‌گردد.

اگر بخواهیم سطح بلوغ یک جامعه را بسنجیم، باید وضعیت سواد آموزی و جایگاه دانش در آن جامعه را مورد بررسی قرار دهیم، چرا که آمار بالای باسوادی در یک جامعه نشان دهنده اهمیت عقلانیت و تفکر در میان مردمان آن است.

همانطور که حضرت امام  خمینی(س) علم آموزی را عبادت و از حوائج ضروری و اولیه زندگی افراد می‌شمارند. آن بزرگوار همچنین، مردم را به قیام عمومی برای ریشه کن کردن مشکل بی سوادی، که آن را در کشوری همچون ایران مایه شرم می‌داند، فرا می‌خواند. ایشان در پیامی که در هفتم دی ماه سال ۱۳۵۸ صادر کردند، فرمودند: «مایه بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می‏کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامه دراز مدت، فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم.» (صحیفه امام، ج‏۱۱، ص: ۴۴۶)

سواد آموزی به توفیق فرمان امام خمینی (س) از یک حرکت محدود فرهنگی، به نهضتی فراگیر تبدیل شد و از آن پس در شمار مقدس‌ترین آرمان‌های انقلاب اسلامی در آمد.

مشهد از دیرباز، به عنوان شهری دانشور شناخته شده که سابقه دیرینه‌ای در برخورداری از فضا‌های آموزشی داشته است. عضویت مشهد در شبکه جهانی شهر‌های یادگیرنده یونسکو، می‌تواند اهرمی برای معرفی هرچه بیشتر و بهتر آن و توانمدی‌های این شهر باشد.

مشهد، شهر یادگیرنده به عنوان بزرگترین کلانشهر مذهبی خاورمیانه، دارای فرهنگی ایرانی اسلامی ست که این اتفاق مهم در فضای کنونی بین المللی، می‌تواند سکوی خوبی برای شناساندن فرهنگ غنی و ظرفیت بزرگ علمی- آموزشی آن محسوب شود و امیدواریم شاهد موفقیت‌های هرچه بیشتر این شهر، بارگاه معنوی امام هشتم (ع) باشیم.

انتهای پیام//م. پ