در میان سر سبزی جنگل‌های گیلان، کوه زباله ۹۰ متری سراوان، یکی از مهمترین چالش‌های زیست‌محیطی گیلان و به‌ویژه رشت است که سال‌هاست استان را درگیر خود کرده است.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت، گیلان، استان شمالی که بخاطر جنگل‌های هیرکانی و سرسبز، آب و هوای پاک، طبیعت زیبا، جاذبه‌های تاریخی، سواحل و تالاب‌ها، نه تنها در کشور، بلکه در جهان هم شهرت دارد و تقریبا در همه فواصل سال پذیرای هزاران گردشگر از داخل و خارج از کشور است.
اما پشت این سرسبزی و جاذبه‌های طبیعی و گردشگری، مشکل زباله سراوان تبدیل به یک معضل شده و در میان سرسبزی جنگل‌های گیلان، کوه زباله ۹۰ متری سراوان، سرسبزی این منطقه را با تهدید روبرو کرده است.
اراضی جنگلی که سال‌ها مامن زباله است
علیرضا حاجی پور، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت،گفت: بیش از ۱۶ هکتار از اراضی جنگلی منطقه سراوان رشت سال‌ها است که مامنی برای زباله‌های استان شده است.
او با بیان اینکه کوه زباله در این مرکز دفن، بین ۶۰ تا ۹۰ متر رسیده است، افزود: با ورود روزانه زباله به این مرکز، به طور متوسط سالانه بین ۳۰/۵ تا ۳۰/۶ لیتر بر ثانیه شیرابه تولید و وارد سفره‌های زیر زمینی می‌شود.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت گفت: تولید این شیرابه ها، باعث آلوده کردن سفره‌های زیر زمینی، آلوده کردن محیط زیست و تغذیه دام و طیور، آلوده سازی رودخانه ها، تالاب انزلی و دریای خزر، آلوده ساختن مزارع برنج و باغ‌های میوه، ایجاد بیماری‌های پوستی در مناطق مجاور می‌شود.
احداث تصفیه خانه شیرابه در سراوان دور از محل خطر رانش
علیرضا حاجی پور، از احداث تصفیه خانه شیرابه در دفنگاه زباله سراوان خبر داد و گفت: پس از بحران رانش زباله و عدم امکان احداث تصفیه خانه در محل در نظر گرفته شده قبلی، زمینی در شمال غربی دفنگاه و پایین دست محل قبلی تصفیه خانه با هماهنگی اداره کل بازرسی استان برای احداث تصفیه خانه مورد موافقت قرار گرفته است.
او با بیان اینکه این زمین دور از محل خطر رانش قرار دارد، افزود: پس از اخذ مجوز‌های لازم، تاسیسات مربوط به اندازه گیری کمی و کیفی شیرابه و همچنین حوزه آرامش شیرابه احداث خواهد شد.
رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت گفت: مرحله اول تصفیه خانه برای دبی نیم لیتر بر ثانیه در کارخانه کود آلی گیلان ساخته می‌شود و پس از صدور مجوز‌های زیست محیطی، تاسیسات مربوطه به تصفیه خانه در منطقه لندفیل سراوان منتقل خواهد شد.
علیرضا حاجی پور، با بیان اینکه بر اساس قرارداد زمین مورد نیاز برای ساخت تصفیه خانه هزارو ۲۰۰ متر مربع است، افزود: شرکت لوله‌های بتنی ۳هزار متر مربع زمین برای دبی ۳ لیتر بر ثانیه درخواست کرده است و مقدار زمین درخواستی برای توسعه تصفیه خانه برای حداکثر دبی مورد نیاز ۵ هزار متر مربع است.
او، تخصیص زمین شناسایی شده را نیازمند همراهی همه دستگاه‌های مربوطه دانست و گفت: این پروژه حیاتی تعامل و همراهی همه دستگاه‌های مرتبط را می‌طلبد تا مجوز‌های لازم در اسرع وقت صادر شود.
ساخت زباله سوز پس از تخصیص اعتبار
رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، درباره پیگیری قرارداد ساخت نیروگاه زباله سوز گفت: با توجه به مفاد قرارداد، باید ۲۵ درصد از کل قرارداد به شرکت مربوطه پرداخت شود و به همین دلیل شهرداری و سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت پیگیری‌های لازم را در خصوص تخصیص اعتبارات دولتی و همچنین مذاکرات با سایر دستگاه‌های مربوطه را انجام داده اند.
علیرضا حاجی پور، با بیان اینکه تاکنون ۲۵ درصد اعتبار تخصیص نیافته است، افزود: با توجه به معضل سراوان توانستیم پیمانکار را برای احداث زباله سوز مجاب کنیم و پیمانکار با وجود اینکه تنها حدود ۱۷ درصد اعتبار را دریافت کرد، هم اکنون مشغول ساخت این دستگاه در سوله‌ای در تهران است.
او هدف از ساخت دستگاه‌ها در سوله‌ای در تهران، را وجود بارش باران و رطوبت نسبی هوای استان اعلام کرد و گفت: با توجه اینکه زمان تخصیص اعتبارات مشخص نیست، تصمیم بر آن شد که ساخت دستگاه‌ها برای جلوگیری از زنگ زدگی در سوله‌ای در تهران انجام شود.
دستگاه زباله سوز با ارز نیمایی خریداری می‌شود
رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، به کندی ساخت دستگاه زباله سوز اشاره کرد و گفت: قرارداد خرید دستگاه زباله سوز قبل از افزایش ارز بوده و نوسانت قیمت ارز موجب کندی این پروژه زیست محیطی شده است.
علیرضا حاجی پور افزود: ارز حوزه محیط زیست به صورت نیمایی است، افزود: هزینه خرید و ساخت دستگاه زباله سور ۴۰ میلیون دلار است که ۶۰ درصد تامین اعتبار بر عهده ما و مابقی بر عهده شرکت پیمانکار است.
خرید دستگاه‌های سمپاش و افزایش سمپاشی‌های روزانه
رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، در ادامه در تشریح بخشی از اقدامات سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت پس از بحران رانش زباله در سراوان از خرید دستگاه‌های سمپاش جدید برای مرکز دفن زباله سراوان خبرداد و گفت: در حال حاضر سمپاشی توسط شش دستگاه انجام می‌شود.
بهسازی جاده دسترسی به سایت سراوان
علیرضا حاجی پور، رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، همچنین از بهسازی جاده دسترسی سایت سراوان خبرداد و افزود: قرارداد عملیات زیرسازی و آسفالت مسیر دسترسی به سایت دفن زباله سراوان با سازمان عمران و بازآفرینی فضای شهری منعقد شده و اقدامات لازم از سوی سازمان عمران انجام شده است.
ضرورت شن ریزی روزانه و تعامل بیشتر دستگاه‌های مربوطه
رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، با تاکید بر ضرورت شن ریزی روزانه به منظور رعایت اصول بهداشتی گفت: در حال حاضر به طور میانگین روزانه ۴۰ سرویس شن به دفنگاه منتقل می‌شود.
کارخانه کمپوست، کمک حال رنجور سراوان
علیرضا حاجی پور، رئیس سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت، با اشاره به اینکه برای کاهش انباشت زباله در سراوان از ظرفیت کامل کمپوست در رشت استفاده می‌شود، گفت: ظرفیت تبدیل زباله در این کارخانه به ۵۰۰ تن در روز می‌رسد و همچنین عملیات ساخت ۲ سوله در این مجموعه نیز آغاز شده است.
او، تفکیک زباله از مبدا، تفکیک مقصد در مرکز دفن، را از مهمترین برنامه‌های سازمان مدیریت پسماند‌های شهرداری رشت اعلام کر و افزود: روزانه بین ۵۰۰ تا ۵۵۰ تن زباله در رشت تولید می‌شود.
برای حل مشکلات زباله سراوان دستگاه زباله کوب خریداری شده است
ناصر حاج محمدی شهردار رشت گفت: تلاش‌های شهرداری و حمایت‌های دولت در زمینه رفع مشکل زباله‌های سراوان منجر به خریداری یک دستگاه زباله کوب، شده است.
او در خصوص عملکرد این دستگاه افزود: این ماشین می‌تواند حجم زباله‌ها را تا یک سوم کاهش دهد بنابراین با استفاده از آن می‌توان در فضای انباشت زباله بیش از دو برابر صرفه جویی کرد.
شهردار رشت همچنین قیمت این دستگاه را با هزینه‌های حمل و ترخیص بیش از ۷ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: با راه اندازی این دستگاه رشت دومین شهر کشور است که از زباله کوب استفاده می‌کند.
حاج محمدی در خصوص روند ساخت تصفیه خانه شیرابه زباله‌های سراوان، افزود: هم اکنون تجهیزات تصفیه خانه خریداری شده و در محل احداث قرار گرفته است که با نصب و بهره برداری از این سیستم شیرابه زباله‌ها پس از تصفیه به رودخانه می‌ریزند و منشأ اصلی آلودگی‌های دو رودخانه رشت از بین می‌رود.
او تصریح کرد: برای جلوگیری از تکثیر حشرات موذی سم پاشی‌های مستمر و پایش‌های لازم نیز در حال اجرا است.
حیات بشر به محیط زیست وابسته است
عظیم احدی فر، مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت، گفت: اصول بهداشت و بهسازی محیط، در هر شهر ایجاب می‌کند که زباله‌ها در حداقل زمان از منازل و محیط زندگی انسان دور شده و در اسرع وقت دفع شود، پیدایش این ایده (دفع بهداشتی زباله در محیط زیست) در قرن نوزدهم میلادی به مشابه یک دستورالعمل بهداشتی، شهروندان را به رعایت آن ملزوم می‌ساخت.
او افزود: اهمیت دفع بهداشتی زباله‌ها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آن‌ها به خوبی شناخته شود، زباله‌ها نه فقط باعث تولید بیماری، تعفّن و زشتی مناظر می‌شود، بلکه می‌توانند به وسیله آلوده کردن خاک، آب و هوا خسارات فراوانی را به بار آورند.
اگر یک مرکز دفن زباله در همین لحظه تعطیل شود، اثرات سوء و مخرب آن تا ۲۰ سال ادامه دارد
عظیم احدی فر، مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: شیرابه‌های زباله به ۳ شکل وارد سفره‌های زیر زمینی می‌شود، بخشی از آن روان آبهای ناشی از بارنگی است، بخشی از آن شیرابه تولیدی بلافاصله بعد از تخلیه است و روش سوم نیز شیرابه فرآیند بیهوازی۲۰ ساله است.
او، با بیان اینکه در یک بازه زمانی ۲۰ ساله و ناشی از تخمیر دوباره زباله و شیرابه وارد سفر‌های زیر زمینی می‌شود، افزود: اگر یک مرکز دفن زباله را همین لحظه تعطیل کنند تا ۲۰ سال اثرات مخرب آن محیط زیست را تهدید می‌کند.
نوع شیرابه‌ها به صورت دقیق مشخص نیست
عظیم احدی فر، مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان با بیان اینکه شیرابه‌ها گاهی قهوه ای و گاهی به رنگ سیاه است، افزود: از آلاینده‌های عفونی بیمارستانی تا آلاینده‌های فلزات سنگین ممکن است وارد این مرکز شود،
اوافزود: ورود انواع مواد آلی به خاک، هوا و سفره‌های زیر زمینی نه تنها محیط زیست را با خطر مواجه کرده بلکه جان مردم نیز در خطر است.
اصلاح یک متر مکعب خاک ۲۰ هزار دلار ارزش دارد
عظیم احدی فر، مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: میزان خطر آلودگی خاک کمتر از دیگر آلودگی‌ها نیست، اما از آنجایی که این آلودگی ملموس نیست کمتر به آن توجه شده است.
او، با بیان اینکه خاک یکی از منابع ارزشمند طبیعت است که حدود ۹۶ درصد غذای مورد نیاز انسان از آن تامین می‌شود، افزود: در نبود خاک سالم حیات نیز روی کره زمین امکان‌پذیر نخواهد بود، بنابراین مدیریت صحیح برای داشتن خاکی سالم لازمه بقای انسان است.
مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان افزود: به دلیل حرکت آبهای زیر زمینی، شیرابه با آب حل می‌شود و در لایه‌های زمین پراکنده می‌شود که این آلودگی سال‌ها ماندگار است و برای اصلاح یک متر مکعب از این خاک آلوده ۲۰ هزار دلار اعتبار نیاز است.
باران اسیدی یکی از خطرات زیست محیطی ناشی از انباشت زباله
عظیم احدی فر، مدیر امور نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: وجود گاز‌های متان، ازت و گوگردی در مرکز دفن زباله، که عمدتا برای دستگاه تنفس، مغز و چشم مضرر است، همچنین می‌تواند تبدیل به باران‌های اسیدی نیز شود.
سراوان تنها یکی از مراکز بد دفن زباله نیست
او با بیان اینکه سراوان تنها یکی از مراکز بد دفن زباله است، گفت: مرکز دفن زباله سراوان با وجود اینکه یک فاجعه زیست محیطی است، اما ۲۶ مرکز دفن زباله استان نیز حال خوشی ندارند و نیازمند توجه جدی و هرچه بیشتر مسئولان امر است.
او افزود: در حال حاضر مراکز دفن زباله، گیسوم تالش، رودسر، لنگرود، لوندویل آستارا که می‌بایست مامنی برای حیوانات باشد تبدیل به مرکز دفن شده، رودبار که شیرابه ناشی از زباله وارد رودخانه می‌شود، لاهیجان که ارتفاع ۱۰ متری زباله در این منطقه به ۳ روستا مشرف است.
جنگل سراوان در دهه ۶۰ تا به امروز تنها چند ماه قرار بود به عنوان مقصد دفن زباله باشد، اما با گذشت سال‌های متمادی چاله زباله به کوهی بلند از زباله تبدیل شده است، در حال حاضر دنبال مقصر نمی‌گردیم، اما این معضل زیست محیطی، تاب تحمل را از مردم گیلان گرفته و مردم منتظر اقدام جهادی برای حل این مشکل زیست محیطی هستند.
انتهای پیام/م.ع
گزارش از مریم عباسی زاده