در گفت‌وگوی یک مداح اهل بیت (ع) با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
جعفر عرب نژاد مداح اهل بیت (ع) از حال و هوای مداحی در جبهه‌ها و وضعیت فعلی هیئات سخن گفت.
به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در ایامی که گوشه وکنار شهر در عزای سیدالشهدا (ع) مشکی پوش شده است، نوا‌هایی جانسوز هم به گوش می‌رسد که حزن محرم را بر جان و دل شیعیان می‌نشاند.
در همین ایام با جعفر عرب نژاد، مداح اهل بیت و جانباز هشت سال دفاع مقدس به گفتگو پرداختیم که متن آن را در زیر می‌خوانید:
جناب عرب نژاد درباره شروع مداحی صحبت کنید.
۱۴ ساله بودم که شناسنامه ام را دستکاری کردم تا بتوانم به جبهه بروم. عاشق هیات و امام حسین (ع) بودم و این علاقه هم به دلیل وجود مادرم که سادات طباطبایی است و پدری که از زمان تولدم او را در خدمت مسجد و هیات دیده ام در من به وجود آمده بود. پدرم در مسجد دارالشهدای تهران در منطقه ۱۷ که ۴۰۰۰ هزار شهید دارد، میان دار یا به قول آذری‌ها دسته باشی بود. او مرا از سن ۵ سالگی با فضای مسجد و قرآن آشنا کرد. استادی داشتیم که از او قرآن یاد می‌گرفتیم و کم کم با مسجد و فضای عزاداری مانوس شدیم.
باید به دنبال مداح‌هایی که در جبهه با شهدا مانوس بودند بگردیم
چه شد که به جبهه رفتید؟
از دوران نوجوانی با بسیج همراه شدم و در نهایت در سال ۶۶ به جبهه رفتم. آن زمان پدرم و برادر بزرگترم هم جبهه بودند. من هم که با حضور در برنامه‌های بسیج روح و روانم با روح حضرت امام راحل و نفس گیرای ایشان گره خورده بود براساس تکلیف به باختران رفتم. در عقبه لشکر ۲۷ که شهرک آناهیتا نام داشت ما را تقسیم کردند و در نهایت به گردان حبیب بن مظاهر ملحق شدیم.
در جبهه مداحی می‌کردید؟
بله زیارت عاشورا و.. میخواندم. حال و هوای جبهه در ماه محرم یا ایام فاطمیه به یادماندنی و بی نظیر بود، آنجا دسته راه می‌انداختیم. من میاندار هیات بودم و در ادامه راه براساس علاقه ذاکر هم شدم. لازم است الان به دنبال مداح‌هایی که در جبهه با شهدا مانوس بودند بگردیم، زیرا گمان می‌کنم کمی از آنها غافل شده ایم.
نظرتان درباره سبک‌های امروزه مداحی چیست؟
سبک و نوآوری خوب است، اما به شرطی که دل خودت هم با آن سبک آتش بگیرد در آنصورت بر روی مستمع هم اثر می‌گذارد. فکر می‌کنید چرا مداحی‌های جبهه تاثیر گذار بود؟ زیرا از جان و با سوز می‌خواندند در نتیجه اول از همه بر روی خودشان تاثیر می‌گذاشت. سبک، شعر، عزاداری و در کل هرکاری که برای امام حسین (ع) انجام دهیم و دل خودمان بسوزد همان کار در جامعه تاثیر خواهد داشت.
در کدام عملیات جانباز شدید؟
دوم مرداد شصت و هفتاد بود، منافقین از سمت اسلام آباد غرب هجوم آورده بودند و لشکر عراق هم از سمت جنوب می‌آمد. گردان حبیب بن مظاهر و چند گردان دیگر وظیفه داشتند که جلوی حمله دشمن را بگیرند. از آنجایی که این عملیات در آستانه عید غدیر اتفاق افتاد آن را عملیات غدیر نامیدند. ما دیگر آب بدنمان رفته بود، لباس هایمان خشک و مانند چوب شده بود به طوری که وقتی به لباس دست می‌زدیم صدا میداد. سرم خوراکی به ما میداند که آب بدنمان را تامین کند. دوستی داشتیم که نامش مسعود عالی فکر بود، دیدم حالش خوب نیست، علت را پرسیدم گفت خوش به حال کسی که فردا شهید می‌شود. گفتم مگر فردا چه روزیست؟ گفت فردا روز عرفه است. در آن روز جان دادن دوستم را دیدم، خودم هم شیمیایی شدم و موج مرا گرفت.
آیا این مشکلات اختلالی در مداحی هایتان ایجاد می‌کند؟
قبلا که جوان بودم خیلی تاثیر نداشت، اما چند سالی است که مشکلاتی در صدا و... برایم ایجاد می‌شود. اما همه این دشواری‌ها را به راحتی تحمل می‌کنیم، زیرا معتقدیم حال که قرار است جان دهیم بهتر است در راه امام حسین (ع) باشد.
از جبهه رفتنم پشیمان نیستم
اگر به گذشته برگردید باز هم به جبهه می‌روید؟
بله؛ ما تکلیفمان را انجام دادیم. به هیچ وجه از جبهه رفتن و جانباز شدنم پشیمان نیستم.
حس و حالتان نسبت به دوستانی که شهید شدند چیست؟
خوشحال هستم که شهید شدند. من همیشه در هیات‌ها دعا می‌کنم که خدایا اول ما را عاقبت به خیر و سپس و در راه امام حسین (ع) شهید کن. از رفتن دوستانم حسرت میخورم. آنها پیش رفقا و اربابمان رفته اند.
حال و هوا و فضای هیات‌های امروزی با گذشته چه تفاوت‌هایی دارد؟
آن زمان حال و هوا عشق بازی بود، کسی دنبال مسائل دنیایی نبود. همه با حال خاص و با تقوایشان حرف می‌زدند. در صورتی که امروزه این تقوا کمرنگ شده است. ملاک اول دستگاه امام حسین (ع) فقط تقواست. اگر خادم ارباب تقوا داشته باشد خود سیدالشهدا (ع) عزت میدهد و دست خادمش را بالا می‌گیرد.
شهرت خوب است، اما محبوبیت مهمتر است. ممکن است مداحی مشهور باشد، اما همزمان بداخلاق هم باشد. در اینصورت همه می‌گویند فلانی شهرت دارد، اما محبوبیت ندارد. ذاکر امام حسین (ع) باید بوی ایشان را بدهد، باید توصیه‌های آن امام بزرگوار را عملی کند. مگر ارباب ما چه کاری میکرد که محبوب شد؟ او زن و بچه اش را فدای اسلام کرد؛ بنابراین باید از این بزرگان الگو بگیریم.
خیلی ها در دستگاه امام حسین(ع) دنبال تعلقات دنیایی بودند
به نظر شما دلیل اینکه عده‌ای از مداحان صاحب نفس شدند چیست؟
دلیلش تقواست. آنها با خدا معامله کردند. اگر کاری انجام دادند فقط به خاطر امام حسین (ع) بوده و به فکر دیده شدن نبودند. آیا خلوت‌هایی که مداحان صاحب نفس با خدا و امام حسین (ع) داشتند ما هم داریم؟ البته هنوز بچه‌های جنگ با آن تقوا و حال و هوا در جامعه نفس می‌کشند. اما امام خمینی (ره) فرمودند که «نگذارید پیشکسوتان عرصه جهاد و شهادت در روزمرگی خود به مشقت بیفتند.» پس اگر این حال و هوا کمرنگ شده به خاطر دنیا و مشقت زندگی است؛
و در مقابل، چرا عده‌ای از مداحان ماندگار نمی‌شوند؟
به نظرم به این خاطر است که به خودمان نمی‌رسیم. تقوا را که در دکان‌ها نمی‌فروشند بلکه باید آن را در خودمان پرورش دهیم. تقوا از نماز اول وقت، مردم داری و... حاصل می‌شود. در تقوا باید با خدا معامله کنی. خیلی‌ها در دستگاه سیدالشهدا (ع) بودند، اما دیگر نیستند، زیرا دنبال چیز‌های دیگر بودند و در عالم دنیایی سیر می‌کردند. اگر کسی با خدا معامله نکند و اهل بیت (ع) را نبیند توفیق خدمت از او سلب می‌شود.
به نظر شما هیئات باید سیاسی باشند یا خیر؟
باید ببینیم منظور چه سیاستی است؛ اگر هدف جناح بازی است خیر؛ زیرا هیات امام حسین (ع) اهل جناح و گروه نیست. سیاست هیات باید سیاست الهی و همان مسیری باشد که امام خمینی و رهبر معظم فرموده اند. اگر ما بخواهیم دنبال فلان حاج آقا و... بیفتیم اشتباه است. هرکسی که در راه امام حسین (ع) قدم برمیدارد و می‌خواهد ظلم ستیزی کند سیاست درست دارد. امام حسین (ع) هم دنبال همین سیاست بودند که علیه یزید قیام کردند.
آیا مداحان باید برای مداحی هزینه بگیرند یا خیر؟
نباید هیات محل کاسبی باشد، انشالله ذاکرانی نداریم که بخاطر امام حسین (ع) پول بگیرند. اگر مجلسی خواست صله بدهد مشکلی ندارد، اما اگر نداد هم مداح باید به تکلیفش عمل کند. خواننده‌ای که فکر می‌کند باید در هیات معامله کند در اشتباه است. او باید با امام حسین (ع) معامله کند.
به نظر شما چه عواملی برخی از مداحان را پرتوقع کرده است؟
مستمعین عزیزی که پولدار هستند فقط باید برای امام حسین (ع) خرج کنند و توقع ذاکران را بالا نبرند. همه این مستمعین خوب و بزرگوار هستند، اما بعضا ممکن است از روی عشق به گونه‌ای رفتار کنند که نتیجه عکس دهد و به جایی برسیم که مردم بگویند مداحان که فلان می‌کنند خوب نیستند. ذاکران باید حواسشان را جمع کنند. کمااینکه من برخی از مداحان را می‌بینم که صله شان را باز نمی‌کنند و مستقیم در هیات خرج می‌کنند.
منظور از آگاهی‌هایی که باید در هیات‌ها وجود داشته باشد چیست؟
دشمن از وجود شیعه ترس دارد، دشمن نمی‌خواهد تفکر شیعه پابگیرد، زیرا تفکر شیعه تفکر انتظار است. در ماه محرم فضا به گونه‌ای می‌شود که همه دنبال امام حسین (ع) هستند. هزاران سال دشمنان خواستند این نور را خاموش کنند، اما نتوانستند، زیرا نور امام حسین (ع) خاموش شدنی نیست. ما باید حواسمان جمع باشد که با رفتار و گفتارمان گزک دست دشمن ندهیم. آنچه بزرگان در آداب عزاداری گفته اند را به جا بیاوریم و بصیرت داشته باشیم. اگر بصیرت در هیات‌ها نباشد دشمن نفوذ می‌کند. هیات‌ها نباید حکومتی باشند، اما باید تابع باشند. دشمن می‌خواهد عزاداری‌ها را بزند، زیرا هیات روشنگری و آگاه سازی می‌کند.
انتهای پیام/