به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، درکلانشهر اراک که قدم می زنم در هرنقطه از این شهر المان هایی (نمادهایی) را می بینم که درون میدان ها یا مکان های خاص نصب شده اند و به فکر فرو می روم که خدایا این نماد چیست ؟ چه مفهومی دارد و چه نسبتی با فرهنگ و آداب و رسوم این شهر یا استان مرکزی دارد.
برای اینکه بدانم نظر دیگران چیست شروع به تحقیق و بررسی کردم ابتدا از مردم شروع کرده و از شهروندان پرسیدم که از المان‌های شهرشان چه می دانند؟
کلیت صحبت‌های مردم نشان می داد که بیشتر آنها از نداشتن یک نماد خاص و ویژه برای کلانشهر اراک ناراحتند و خیلی با المان‌های موجود که شاید به دلیل کم توجهی هنرمندان و مسئولین شهر خوب طراحی نشده بودند، ارتباط برقرار نکرده اند؛ مگر با تعدادی محدود که می توان یکی از آنها را المان میدان دارایی دانست که اکثریت کسانی که با آنها مصاحبه شد به این میدان اشاره کردند.
کارشناسان می گویند به هر آنچه که می‌تواند جنبه تزئینی و ساختمانی داشته باشد اِلمان و یا نماد شهری گویند و اِلمان‌ها به صورت سمبلیک مشخصه‌ای برای شناخت هر شهر در منطقه مورد نظرند که جزو شاخصه‌های شهری محسوب شده، به گونه‌ای که با بردن نام هر منطقه ذهن ناخودآگاه به دنبال شاخصه‌ها و ویژگی‌های خاص آن منطقه می گردد که با توجه به اِلمان ها تصویر سازی کرده است.این خصوصیت به ویژه برای توریست‌ها و کسانی که کمتر به منطقه مورد نظر رفت و آمد می‌کنند اهمیت دارد چرا که در مسیریابی و آدرس دهی صحیح برای پیدا کردن یک منطقه‌ی خاص شهری مشخصه و نماد خاص آن منطقه اهمیت دارد و کارشناسان فرهنگ هم معتقدند که نماد در شناخت هر منطقه اهمیت دارد و چه بسا برگرفته از اتفاق یا تاریخچه‌ای خاص در محل مورد نظر باشد و به نکته‌ای خاص در آن محل اشاره کند.
از اهداف المان‌ها می توان به اطلاع رسانی و معرفی منطقه‌ای خاص به لحاظ تاریخی – جغرافیایی – فرهنگی و ویژگی‌های خاص مردم آن منطقه و یا به اتفاق یا رویداد خاصی در منطقه‌ی مزبور اشاره کرد که همه اینها در برقراری ارتباط بهتر مخاطبین و کسانی که به منطقه مورد نظر رفت و آمد دارند موثر است؛ چه بسا مانند بسیاری از این المان‌ها خود همین نماد پس از مدتی به یک اثر تاریخی و ماندگار تبدیل گردد و آوازه آن در شهر‌های دیگر بپیچد.
اما ویژگی دیگر نمادها ایجاد یک فضای زیبا و هنری در سطح شهر‌هاست که قسمت‌های مختلف شهر‌ها را از حالت یکنواختی و تکراری شدن خارج می کند و به هر بخش از شهر یک هویت و ویژگی خاص می بخشد، در کالبد شهر روح زندگی می دمد و مهمتر از همه اینها به محیط‌های شهری مقیاس زیستی و انسانی می دهد، در فضایی که با هنر نمادها عجین شده انسان راحت‌تر نفس می کشد چرا که هنر در خون هر انسان است و ناخودآگاه جذب عظمت و زیبایی می شود.
برای اطلاع از نظر دقیق کارشناسی به سراغ استاد مظاهر آذرپی یکی از هنرمندان شهر و مسئول انجمن هنرهای تجسمی استان مرکزی رفتم تا دقیق‌تر به موضوع بپردازم.
مظاهر آذرپی در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، در خصوص وضعیت المان‌های شهری و خاصه المان هایی که در ایام عید نوروز ساخته شده و هنوز برپا هستند،گفت: قطعا زمانی که شهری عنوان کلانشهر به خود می گیرد و بلوارها، ساختمان ها، مغازه‌ها و تمامی اجزای شهر تعریف کلانشهر پیدا می کند؛ آشفتگی‌های بصیری در شهر ایجاد می شود که در شهر اراک این موضوع به وفور دیده می شود و طبیعی است که سازمانی مانند" سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری" به دنبال تلطیف فضای شهری به خصوص کلانشهر اراک باشد که جنبه صنعتی دارد و المان‌های موقت و یا دائم در همین راستا ساخته و نصب می شوند.
مسئول انجمن هنرهای تجسمی استان مرکزی افزود: مبلمان شهری که شامل تابلو‌های اعلامات و نیمکت‌ها و ... است باید با یک دید کلی به آنها داشته باشیم تا یک هماهنگی کلی داشته باشد، آشفتگی بصری به ناهماهنگی‌های تصویری در سطح شهر گفته می شود به طور مثال به هماهنگی رنگ، پوست درخت و برگ های درخت‌هایی که در خیابان‌های اصلی کاشته شده است و اینکه زیبایی خلق می کند یا خیر توجه نشده است.
وی اضافه کرد: خوشبختانه چند سالی است در اراک سازمان زیباسازی شهرداری تاسیس شده است که با تغییرات شکل گرفته تبدیل به سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک شد و عزم و اراده‌ای برای ساماندهی به زیبایی شهر شکل گرفت، این اندیشه بسیار خوب است، اما به شرطی که جامه عمل بپوشد.
مسئول انجمن هنرهای تجسمی استان مرکزی اظهار کرد: در سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک با هنرمندان به طور مداوم مشورت و کارشناسی می شود، اما هیچگاه در خصوص طرح‌های المان‌های نوروزی عملیاتی نشد، در اسفند ماه سال ۹۷ جلساتی برای المان‌های نوروزی برگزار شد که تعدادی از طرح‌ها بعد از بررسی تصویب شد، اما هیچ کدام از آثار نصب شده آثار مصوب نبودند.
به طور خاص‌تر از استاد آذرپی در خصوص المان‌ها پرسیدم و اولین المان که مورد بررسی قرار گرفت همین المانی است که تصویرش را در پایین میبینید که رو به روی پل باقی زاده نصب شده بود.
آذرپی در خصوص این المان گفت:یک آثار هنری را باید از بُعد عام فهم و هنری بررسی کرد که برای المان‌ها این بررسی خیلی جایگاهی ندارد، زیرا در بیشتر المان‌ها شهری باید مردم ارتباط با آن برقرار کنند. المان‌ها باید رئالیستی‌تر و سابقه بصری داشته باشند. در این المان شخصیت ها کارتونی هستند و روی یک چیزی تاکید دارد که به من گفتند سلام و احوالپرسی را می رساند که من همچین چیزی را از آن دریافت نمی کنم. رنگ‌ها مخاطب را جذب می کند، اما در نهایت آورده‌ای برای مخاطب ندارد و به اضافه اینکه کلاه و لباس آنها هیچ ربطی به فرهنگ ایران و اراک ندارد.
مسئول انجمن هنرهای تجسمی استان مرکزی در مورد این المان بیان کرد:این المان نیز کارتونیزه است و نشانی از سالمندان و توجه کردن به آنها را دارد، اما متاسفانه کار پخته و حرفه‌ای نیست.
وی در خصوص المان‌های نوروز هم اظهار نظرکرد و گفت: این المان‌ها دو بعدی است و از یک طرف فقط یک خط به نظر می‌آید و جدا از اینکه یک سرقت هنری محسوب می‌شود، دو بعدی‌ها برای فضای شهری جایگاهی ندارند. البته از نظر شادی رنگ‌ها و شخصیت طرح‌های زیبایی است.
آذرپی نکته‌ای را در مورد المان‌ها متذکر شد که تنها زیبایی مد نظر نیست و المان‌ها باید بُعد فرهنگی داشته باشد و باعث ارتقای سطح دانش عامه شود؛ در همین راستا در مورد المان ابتدای خیابان پانزده خرداد اراک گفت: این المان از نظر آموزشی خوب است و مردم را با مفاهیمی همچون نت‌های موسیقی آشنا می کند ترکیب بندی به نسبت خوبی دارد، اما برخی شخصیت ها را آن وسط متوجه نمیشوم و به شدت ناهماهنگ است و همچنین دو بُعدی بودن اثر از دیگر ایراد هایست که می توان نام برد.
وی برای المان نصب شده در میدان ولیعصر در کلام اول گفت: من تعجب می کنم با توجه به اینکه ما استاد‌های بسیار بزرگی در زمینه تایپوگرافی در اراک داریم چرا همچین اثری استفاده شده و نقاط بالای آنها قابل درک نیست و من که درس هنر را خوانده ام معنایش را نمیفهم چه اینکه قرار باشد عامه با آن ارتباط برقرار کنند.
جالب بود زمانی که المان اسم اراک را نشان استاد دادم اول متوجه نشد که چه نوشته شده و از من پرسید این نوشته چیست؟ توضیح که دادم گفت: این مثلا نماد اراک است ؟ از دور "اراک" شبیه "لاک" و حرف " ک " مانند "ی " خوانده می شود. جنبه دو بُعدی باز هم در این طرح وجود دارد. اما شهرداری چند وقتی است که دست به کار‌های خوبی هم زده؛ سرود اراک از اقدامات خوبی است که در اراک شکل گرفت و یا اینکه یک لوگوی اسم اراک داشته باشیم، اما نه این لوگو و محل نصب این شکل آثار بسیار مهم است و این کار برای نصب روی دیوار شاید خوب باشد.
این المان اول ورودی اراک از سمت تهران و پشت ترمینال مسافربری نصب شده است.
مسئول انجمن هنرهای تجسمی استان مرکزی در انتها تاکید کرد:برای داشتن المانی که نماد شهر باشد نیاز به زمان است، اما برای ساخت چنین المانی که قابلیت این را داشته باشد که نماد شهر باشد باید تمام شهروندان، هنرمندان و مسئولین شهر یکدل شده و برای این منظور فراخوانی از سوی شهرداری شکل بگیرد و طرح با کارشناسی انتخاب شود.
رضا آباقری سرپرست معاونت سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، در خصوص المان‌ها گفت: تعداد المان‌ها در شهر اراک بسیار زیاد است که با سازه‌های مختلف ساخته شده و بیشتر سلیقه‌ای بوده، اما با روی کار آمدن شهردار جدید در تلاشیم تا به همراه کارشناسان خود، هنرمندان و استاتید دانشگاه کارگروهی تشکیل شود تا دیگر شاهد اشتباهات نباشیم.
آباقری در خصوص المان‌های نوروزی هم بیان کرد: زمان و هزینه‌ی ساخت برای المان‌ها بسیار محدود بود و از سوی سرپرست شهرداری موظف بودیم تا برای نوروز تعداد ۴۷ طرح را عملیاتی کنیم، کمبود بودجه و گرانی طرح‌های هنرمندان نیز دست ما را از اجرای طرح‌هایی که مصوب شده بود خالی کرد، اما من به شخصه تنها طرح‌هایی را کار می کنم که در شهرداری به تصویب رسیده باشند.
وی در خصوص اولین المان هایی که استاد آذر پی به تفصیل کارشناسی کردند اظهار کرد:این المان ها ناقص است و قرار بود هفت سین را هم به همراه داشته باشند، اما بر اثر جا به جایی آسیب دیدند و حتی از نظر جا نمایی قرار نبود که در میدان رودکی نصب شود. اما مابقی مشکلات آنها را قبول داریم.
سرپرست معاونت سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک به طور کلی متذکر شد:مخالف المانی هستم که صرفا مختص شهر اراک باشد و چه ایرادی دارد در مورد فرهنگ و کشورمان هم نمادی در شهر وجود داشته باشد؟
مهاجرانی کارشناس سیما، منظر و فضای سبز شهرداری اراک هم در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اراک، در مورد المانی که یک فیگور بین دو نت موسیقی قرار دارد، گفت:المان کودک و موسیقی به علت کافی نبودن زمان برای تحویل و نیز دیر رسیدن مواد اولیه حدود ۷۰ درصد طرح محقق شد.این را هم بگویم که اگر ما پیچی کم می آوردیم باید حداقل ۴ امضا جمع می کردیم تا آن پیچ خریداری شود و وقت برای این کارها بسیار کم بود.
وی در مورد نوشته‌های "نوروز" و "اراک" هم گفت: بیشتر این طرح‌ها نظر شخصی مسئول قبلی معاونت سیما، منظر و فضای سبز است و حتی برای جانمایی هم مشکلات دیگری اتفاق افتاد که بیشتر نظرات شخصی اعمال شد.
لازم به یادآوریست که هنر می تواند روح خشن و صنعتی کلانشهر اراک را صیقل داده و زیباتر کند و المان‌ها تنها بهانه ایست برای هزاران طرح شهری که با کم توجهی و کم اقبالی مواجه شده اند.
استان مرکزی با داشتن یک چهارم از ۴هزارو۵۰۰ مفاخر کل کشور، دارای ذخیره‌ی غنی از فرهنگ و اصالت است که می توان با توجه بیشتر مردم و مسئولین بیش از پیش این استان و کلانشهر اراک را به دنیا شناساند.
گزارش از امیر بیاتی
انتهای پیام/ی