به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، سرزمین فارس به جهت توانمندی‌های بالقوه خویش در برگیرنده گنجینه‌هایی است که هریک به فراخور کارکرد خویش از اهمیت قابل توجهی برخوردار هستند در این میان شهر شیراز آنقدر جاذبه‌های تاریخی و ارزشمند دارد که می توان آن را شهر موزه‌ها نامید این شهر با پیشینه غنی تاریخی که دارد موزه‌های بسیاری را در زمینه‌های مختلف فرهنگی تاریخی، اقلیمی در خود جای داده است.
از نظر ارزش و اهمیت موزه‌ها، موزه پارس شیراز مقام اول رادارد محمد مهدی نجفی سرپرست اداره امور موزه‌های استان ضمن بیان این مطلب گفت: این موزه نخستین موزه شهرستان‌های کشور هست که در ۱۶ آذر سال ۱۳۱۶ همزمان با موزه ملی ایران به بهره برداری رسیده است و از لحاظ دارا بودن آثار نسخ خطی موزه پارس از غنی‌ترین موزه‌های جهان محسوب می شود.
آثار بزرگی، چون قرآن هفده منی، سی پاره قرآن‌های استاد پیر یحیی جمال الصوفی؛ ادعیه به خط احمد نیریزی از آثار موجود در این موزه است.
صدیقه اوجی مدیر موزه پارس شیراز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، گفت: این بنا یکی از بنا‌های شاخص دوره زندیه است، وی افزود به این نوع بنا‌ها عمارت کلاه فرنگی یا ۴ فصل می گویند.عمارت‌هایی که ۴ اتاق و ۴ تا شاه نشین دارد و به این ۴ اتاق بین شاه نشین‌ها اتاق‌های گوشواره می گویند.
هر کدام از شاه نشین‌ها در یک فصل مورد استفاده قرار می گرفته است. در زمان حیات کریم خان زند از این مکان به عنوان محلی برای برگزاری اعیاد پذیرایی از سفرا و مهمانان خارجی استفاده می شده است. کریم خان زند وصیت میکند بعد از فوتش در این مکان دفن بشود و در شاه نشین ضلع شرقی به خاک سپرده شود، ولی ۱۳ سال پس از فوت کریم خان زند به دستور آغا محمد خان به دلیل کینه‌ای که به خاندان زندیه داشت دستور نبش قبر کریم خان را میدهد و جسد را در می‌آورند و به زیر پلکان کاخ گلستان منتقل می کنند که به نوعی هر روز با عبور از روی پلکان به جسد کریم خان زند بی احترامی شود، تا زمان رضا شاه پهلوی اول دوباره از آنجا نبش قبر می شود و مقدار کمی از استخوان‌ها که باقی مانده به موزه پارس برگردانده می شود و دفن می شود.
این بنا یک بنای شاخص دوره زندیه است سقف گنبدی شکل که داخل آن کاملا مقرنس کاری شده و روی مقرنس تماما نقوش گل و مرغ است خاص دوره زندیه کار شده است، هنر دوره زندیه هنر نقاشی روی گچ است که در این بنا تمام تزئینات نقاشی روی گچ کار شده است.
ما در موزه پارس ۴ شاه نشین داریم که در هرکدام از شاه نشین‌ها یکسری از آثار بر اساس جنس آن‌ها نگه داری می شود، به طور مثال در یک شاه نشین نسخ خطی، یک شاه نشین آثار لاکی دوره صفویه، یکی از شاه نشین‌ها آثار فلزی و یکی از شاه نشین‌ها آثار سفالی است، ولی بر اساس قدمت اگر بخواهیم تقسیم کنیم در این موزه ۳ دوره اثراز دوران‌های پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی نگهداری می شود.
یکی از اشیا جالب در این موزه قرآن ۱۷ منی است که در دو جلد است و یک جلد آن در ویترین به نمایش گذاشته شد قرآنی که در زیر دروازه قرآن شیراز نگهداری می شده است، و مردم اعتقاد داشتند زمانی که از زیر آن رد میشدند قرآن محافظ آن ها است، و این قرآن مربوط به قرن ۹ هجری قمری دوره تیموری و به خط محقق با قلم و مرکب سیاه نگاشته شده است.
حمیدرضا ستاری مدیر مجموعه باغ ارم، ۲۵ سال است که در باغ گیاه شناسی ارم فعالیت می کند و در حال حاضر مسئول باغ ارم است، وی یکی از جاذبه‌های باغ ارم را موزه گوهر سنگ‌های تزیینی معرفی می کند.
ستاری در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، گفت: در این موزه انواع متنوعی از سنگ‌ها که به صورت گوهر از آن استفاده می شود به فرم‌های طبیعی تراش داده می شود و بسیاری از گردشگران باغ ارم را به سمت خود جذب می کند.
وی افزود: بسیاری از سنگ‌ها خاصیت و اثرات روانی مثبت از لحاظ آرامش بخشی یا شادی آور بودن دارند، و هر سنگی را به ماه تولد خاصی نسبت می دهند، همچنین استفاده‌های تزئینی مختلفی برای این سنگ‌ها پیش بینی شده است که به اشکال مختلف دستبند، گردن بند، تزئینات و یا قاب‌های زینتی از این‌ها استفاده می شود که بسیار جذاب است.
همچنین میرزایی مدیر موزه سنگ و گوهر دریای نور که ۶ سال است در این محل کار می کند در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، می گوید: موزه سنگ جز کلکسیون‌های شخصی نادر صنعانی هست، که وی سنگ‌های را که در مسافرت‌های شخصی اش به هر جای دنیا داشته است جمع آوری کرده است و به این موزه آورده است.
مدیر موزه سنگ و گوهر دریای نور افزود: سنگ‌ها اکثرا تزئینی هستند مثل آمیتیست که جزئی از گوهر‌های باارزش هست و از هر کدام بهترین و با کیفیت‌ترین را جمع آوری و در موزه گذاشتند.
محمد مهدی نجفی سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، گفت: ما ۲۸ موزه در سطح استان فارس داریم که بخشی از این‌ها کاملا دولتی هستند و بخشی مشارکتی یعنی دولتی، خصوصی و بخشی هم کاملا خصوصی هستند.
وی افزود: در چند سال اخیر به صورت جدی موزه‌ها توسعه پیدا کرده است که بعضی از موزه‌ها عمومی، مثل موزه پارس شیراز و بعضی تخصصی هستند مثل مجموعه‌ای که در گرمابه حمام وکیل فراهم شده و فرهنگ استحمام در آن به نمایش گذاشته شده است.
محمد مهدی نجفی گفت: موزه تخصصی سنگ هفت تنان یکی از منحصربه فردترین موزه‌های سنگ کشور است که یک مجموعه از آثار ادوار مختلف تاریخی، از دوران هخامنشیان، ساسانیان، اشکانیان و یکسری آثار از دوران‌های مختلف اسلامی درعمارت هفت تنان گردآوری وبه نمایش گذاشته شده است.
سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس افزود: اقلام کتیبه‌های اسلامی، همچون خط نسخ، کوفی و ثلث می توان در عمارت هفت تنان بر روی کتیبه‌ها یاسنگ قبر‌های دوره اسلامی ببینیم، محمد مهدی نجفی گفت: این مجموعه‌ای که در عمارت هفت تنان گردآوری شده است یک چرخه‌ی تاریخی و اسلامی را به ما معرفی می کند.
وی افزود: بعضی از موزه‌ها مثل موزه تخصصی خط و کتابت، آثار نقاشی هنرمندان شهیر شیرازی از جمله بهار شیرازی، حجاب شیرازی، وصال شیرازی که به تازگی به بهره برداری رسیده است و نزدیک به یکسال و نیم است فعالیت میکند در محل مجموعه مرکز اسناد و کتابخانه ملی شیراز گردآوری و در معرض دید عموم قرار گرفته است.
محمد مهدی نجفی گفت: مجموعه ساختمان خبر جنوب که توسط آقای واحدی پور جمع آوری شده است و یک دوره اطلاعات مربوط به مطبوعات بین الملل، بخشی به صورت سخت افزاری و بخشی به صورت نرم افزاری در آنجا فراهم شده که میتوان از نزدیک اطلاعات مورد نیاز از آن مرکز را دریافت کنیم.
سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس ادامه داد: بخشی از موزه‌ها مثل باغ موزه مشاهیر واقع درضلع جنوبی آرامگاه حافظیه یا مرکز سعدی شناسی در ضلع شمالی آرامگاه سعدی در حال ساخت و ساز و توسعه هستند که بخشی از ساخت و ساز این‌ها به بخش خصوصی واگذر شده است است وپیشرفت چشمگیری داشته است و بزودی شاهد بهره برداری این دو فضای بزرگ موزه‌ای و فرهنگی هستیم.
محمد مهدی نجفی گفت: موزه آب واقع شده در ضلع شرقی ارگ کریم خانی از اواخر اسفند ماه بازگشایی میشود این موزه از نظر ساختار بنا، آب انبار وکیل واقعا شگفت انگیز است.
وی افزود: ماکت‌هایی منحصربه فرد از سازه‌های آبی و نحوه آبرسانی در مناطق مختلف استان فارس ساخته شده و در این موزه به نمایش گذاشته می شود.
سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس گفت: موزه آب در زمان راه اندازی دو جایزه بین المللی و یک جایزه ملی از نظر طراحی دریافت کرده است.
محمد مهدی نجفی افزود: موزه آب دارای دو محور است محور اول، معرفی آب انبار به عنوان یک منبع تغذیه عمومی و تامین آب شرب شهری، این موزه اختصاصا به معرفی شیوه استفاده، نحوه ذخیره کردن آب در زمستان برای فصل‌های گرمتر سال توسط مردم و تغذیه کردن آب شرب شهری پرداخته است.
سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس افزود: عظمت شکوه بنا، ستون‌ها و سازه طاقی که ایجاد کردند و بدنه‌ی بنا این‌ها همه از شگفتی‌های بنایی است که با وجود اینکه ۲۵۰ سال و حدود ۵ میلیون متر مکعب آب در آن نگهداری میشده است هیچ گونه تغییری از نظر ساختار نداشته است.
در محور دوم ما سازه‌های آبی را به مقیاس یک هزارم به صورت ماکت ساخته ایم و به معرض دید عموم گذاشته ایم و سختی تامین آب چگونگی ذخیره آب، بهره برداری و شیوه‌های آبرسانی در منطقه جنوب شرق کشور که آب انبار فراوانی در آن مناطق وجود دارد از طریق این سازه‌های ماکتی به نمایش گذاشته شده است.
محمد مهدی نجفی گفت: موزه تخصصی سنگ هفت تنان از نظر ارزش و اعتبار سومین موزه محسوب میشود و موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی، موزه فرهنگ فارس در مرکز اسناد و کتابخانه ملی، موزه نارنجستان قوام، موزه تخصصی مسکوکات تاریخی واقع در باغ دلگشا که مجموعه بسیار منحصر به فردی از سکه‌های ضرب شهر شیراز و استان فارس از دوران هخامنشیان تا اواخر عهد قاجار که توسط بخش خصوصی و مشارکت شهرداری در آن مجموعه نگهداری می شود.
وی گفت: باغ موزه عفیف آباد از لحاظ ارزش و اعتبار یک موزه نظامی محسوب میشود که در آن انواع و اقسام سلاح‌های نظامی از دوره صفویه تا آخر پهلوی اول را به نمایش گذاشتند و همچنین از لحاظ زیبایی و فضای فرح بخش باغ عفیف آباد هم از نظر آثار موزه غنی محسوب می شود.
همچنین موزه باغ جهان نما که در آن تعدادی از مدالیون و سایر آثار مثل نسخه‌های خطی، مسکوکات با مشارکت شهرداری شیراز و توسط بخش خصوصی راه اندازی شده و در معرض دید عموم است.
محمد مهدی نجفی افزود: موزه دلنشین و تخصصی گرمابه در حمام وکیل که بسیار مورد توجه توریست‌های داخلی و خارجی قرار گرفته است درسه بخش فعالیت میکند: بخش معرفی مشاغل قدیم مثل دروغه چی، حمال، خان، درویش و قلندر بخش شیوه استحمام و اتفاقاتی که در حمام می‌افتاده است حتی اتفاقات سیاسی مثل سرگوشی آب دادن به طور مثال بزرگ شهر که به حمام میرفته صحبتی میکرده در آنجا استراق سمع میشده و در جامعه پخش می شده است مسائل روزمره‌ای که در کنار استحمام اتفاق می‌افتاده مثلا کشیدن دندان، اصلاح صورت و سر نیز به نمایش گذاشته شده است.
سرپرست اداره امور موزه‌های استان فارس گفت: بخش دیگر مربوط به فرهنگ حنابندان شهر شیراز است که این مراسم یک شب قبل از مراسم عروسی انجام می شده است و حمام را قرق می کردند و برای عروس حنا می بستند تا برای شب عروسی آماه شود.
فاز‌های دیگر گرمابه وکیل نیز به شیوه استحمام اقلیت‌های مذهبی و بیماری‌های خاص مثل جذام، همچنین قسمت گاو چاه و نحوه تامین آب حمام می پرداخته است که در حال حاضر این سه فاز به علت توقف بودجه فعلا مسکوت مانده است که به محض تزریق بودجه آن را راه اندازی می شود.
خانه‌های تاریخی مانند خانه منطقی نژاد، خانه صالحی و خانه سعادت که خود بنا و ساختمان معرف هنرهای اسلامی است و انواع اسلیمی‌ها، منبت‌ها، معرق، آئینه کاری به شیوه‌های مختلف در آن‌ها به کار رفته است و این خانه‌ها به تنهایی یک موزه محسوب می شوند.
شهر شیراز به عنوان یک شهر موزه شناخته می شود که از ادوار مختلف تاریخی آثار موجود در شهر شیراز در ایام نوروز میزبان مهمانان نوروزی از سراسر کشور است.
انتهای پیام/چ