به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه ،شهرستان چالدران یک از شهرستان‌های استان آذر بایجان غربی است که از شمال و شمال غربی به شهرستان ماکو، از غرب به کشور ترکیه، از جنوب و جنوب شرقی به شهرستان خوی و از شرق به شهرستان‌های شوط و قره ضیاء الدین محدود می‌شود. شهرستان چالدران یکی از مرتفع‌ترین شهرستان‌های کشور است که ارتفاع آن از سطح دریا ۱٥۰۰ الی ۳٥۰۰ متر می‌باشد. آب و هوای آن در زمستان‌ها سرد و در تابستان معتدل است. نام سابق شهرستان از دو واژه ترکی وعربی (قره +عینی) تشکیل شده است که بعد به (سیه چشمه) تغییر یافت. اما پس از انقلاب اسلامی به لحاظ واقعیه‌ی جنگ بین ایران و عثمانی‌ها در دوم رجب ۹۲۰ ه. ق. به دلیل اهمیت جنگ چالدران به شهرستان چالدران تغییر نام یافت.
با توجه به شرایط طبیعی و اقلیمی منطقه، بیش از ۴۰ نوع پوشش گیاهی در منطقه وجود دارد که در دو دسته تحت عنوان درختان و گیاهان قرار می‌گیرند. بعضی از گیاهان خوراکی، علوفه‌ای و برخی خاصیت درمانی دارند.
شرایط اقلیمی و طبیعی منطقه و بارندگی‌های فصلی، منابع آب فراوانی را در منطقه وجود آورده است که از جمله میتوان به رودخانه دره درمانی، سعدل چایی، آغ چای بدولی، امامقلی چایی، قیزلار چایی، آغ چای قره ضیاءالدین، قره سو، شرلو چایی، آواجیق چایی، اینچه چایی، احمد درسی، قازلی چای، اشاره کرد؛ همچنین چشمه‌های معروف به کانی اممد، کانی سیبی، قره سو، عباس قلی، قره سی پارا، قره سو، دره ارخی، قره بولاغ، چق، پیستان، مغل اوسی، حاجی حسن بولاغی، قره جادرا، معلم بولاغی، اتو بولاغی، ظاهار، بمال بولاغی، معروف گل، خان کندی، گوتیک بولاغی، تقی کندی، قره بولاغ، زینه، کند سویی، شیخ کانی، خاتون بولاغی، مسجدلو، قره سو، ایستی سو، ساری مساخلی، شور بولاغ، اشاقی یاماش، گوزه لر، بالدیر قانلی، قالا بولاغی، قلی دیزجی، موسی گوزه سی، چشمه بند، کند گوزه سی، شیرین بولاغ، بابا احمد، باش بولاغ، شوش، داش کسن از دیگر منابع آبی منطقه چالدران هستند.
در شهرستان شوط جاذبه‌ها و اماکن تاریخی و طبیعی گوناگونی وجود دارد که می‌تواند مقصد گردشگران در تمام فصول سال باشد.
سپهرفر معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در گفت وگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه ،گفت: مقبره سید صدرالدین که در حد فاصل روستای گل اشاقی و سعدل واقع شده، بنا به گفته‌های بنای اولیه آن به صورت گنبد کوچکی بوده که در طول زمان بر اثر عوامل طبیعی فرو ریخته و با خاک یکسان گردیده است. در کنار مقبره چشمه‌ای بوده که برای مردم محلی، هم جنبه تبرک داشته و هم به عنوان خاصیت‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. مقبره سید صدرالدین از قدیم الایام محل زیارت مردم محلی بود؛ لذا به منظور سرو سامان به محل مخروبه، یکی از اهال محل به نام مرحوم حسینقلی سهرابی (نگهبان سابق مقبره) با استفاده از مصالح موجود در محیط (سنگ، گل و چوب) بنایی به شکل گرد و با سقف مسطح بر روی پی بنای قبلی احداث می‌کند. در دهه ۱۳۷۰ ه. ش. پس از مطالعات باستان شناختی توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان به پاس احترم شهدای جنگ چالدران، بنایی با گنبد شش ضلعی و با الگو گیری از قبر شش گوش حضرت سید الشهدا و نیز الگویی از فرم و پلان اولیه احداث گردید.
وی افزود: این بنا در میان یک حیاط بزرگ قرار گرفته و ورودی آن در جبهه شرقی می‌باشد. ایوان مرتفع آن توسط طاق‌های جناقی شکل تزئین شده و در قسمت بالای ایوان محلی برای نصب کتیبه که مربوط به استادکار و زمان بازسازی بنا است، تعبیه گردیده است.
سپهرفر یادآور شد: مقبره متعلق به سید صدرالدین صفوی، وزیر اعظم شاه اسماعیل صفوی است که در جنگ چالدران با رشادت‌های فراوان با همراهی ۲۷هزار نفر سربازان رشید اسلام در این محل به شهادت رسید.
وی تصریح کرد: میر سید شریف الدین علی صدر قاضی عسگر شیرازی ملقب به سید صدرالدین از امراء شاه اسماعیل صفوی است که در آن جنگ به همراه امیرعبدالباقی و دیگر شهیدان به شهادت رسید و مقبره وی از آن زمان مورد تکریم و احترام اهالی چالدران و مناطق اطراف آن است، اکنون این محل زیارتگاهی است برای مردم منطقه، اما حضور در چنین مکانی می‌تواند یادآور دلاوری‌های مردان ایرانی و شهدای جنگ چالدران و توسعه گردشگری مذهبی را در منطقه شامل شود.
سپهر فر اظهار داشت: با وجود این مردم محلی برای زیارت و طلب حاجات خود چند رکعتی در محل نماز می‌خوانند و نوار پارچه‌های سبزی بر نرده‌های داخلی می‌بندند و شمع روشن می‌کنند و به راز و نیاز با خدای خود می‌پردازند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی ادامه داد: قره کلیسا یا کلیسا تادئوس مقدس در شمال شرق دشت میانکوهی چالدران واقع شده است؛ این بنای باشکوه در دره‌ی مجاور روستای قره کلیسا قرار دارد و علت نامگذاری قره کلیسا به لحاظ استفاده سنگ‌های سیاه آذرین در ساخت بخش قدیمی کلیسا می‌باشد.
وی افزود: تاریخ ساخت این کلیسا بنا به روایت مورخ خورناتسی مورخ مشهور ارامنه به اوایل دوره مسیحیت برمی گردد که بر روی آرامگاه تادئوس مقدس (از مبشرین دین مسیحیت) ساخته شده است.
سپهرفر گفت: حجاری اتاقک مانندی به فاصله حدود یک کیلومتر در غرب روستای سعدل در دره‌ای به نام (آق دره)، در جنوب جاده خاکیرود خانه سعدل قرار دارد که مشابه کلیسای (گورملی دره سی) در ترکیه است. دوره تاریخی آن قرون وسطایی است که تاریخی بودن آن پذیرای عده‌ی زیادی از گردشگران محلی و غیر بومی است.
وی اضافه کرد: ورودی دخمه از سمت غرب بوده و دید کلی آن نیز به همان سمت می‌باشد. ورودی دخمه از سمت غرب بوده و دید کلی آن نیز به همان سمت می‌باشد. در قسمت بیرونی و در دیواره شمال غربی آن، طاقچه‌هایی نیز تعبیه شده است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی عنوان کرد: اثر فرهنگی – تاریخی گور دخمه دلیک داش، اتاقکی دستکند است که در دل صخره‌ای آهکی و در میان روستای دلیک داش قرار دارد؛ دهانه دخمه کوچک و تقریبا مربع شکل اضلاع ۷۰ سانتی متر می‌باشد.
وی بیان کرد: فضای داخل دخمه تقریبا بزرگ با پلان مکعب- مستطیل با ابعاد ۲۰۲/٥ متر و ارتفاع ۱/٥ مترمربع است و برای ورود به داخل آن لاجرم باید از نردبان یا پلکان استفاده کرد. دخمه فوق به عنوان آرامگاه (گور) مورد استفاده بوده و در آن اجساد مردگان را قرار می‌دادند. برخی از باستان شناسان آن را به دوره مانایی نسبت می‌دهند.
قئرخ ایاخ یا (چهل پله)
سپهرفر تاکید کرد: در پنج کیلومتری غرب سیه چشمه و در دامنه غربی تپه‌ای چسپیده به روستایی به نام قرخ بلاغ، اثری واقع گردیده که به (قئرخ ایاخ) (چهل پله) معروف است. این اثر تاریخی که به هزاره اول ق. م؛ و دوره اورارتو‌ها نسبت داده می‌شود، در بخشی از تاریخ منطقه و در دوران معاصر و جنگ جهانی اول مکان دفاعی اهالی بوده است.
در دشت نسبتا هموار و مرتفع آواجیق ودر دو کیلومتری شرق روستای صوفعلی کندی، بنایی تاریخی قرار گرفته که به نام (صوفعلی گمرکی) هم شناخته می‌شود.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در این مورد می‌گوید: این بنا با پلان مستطیل شکل، دارای یک حیاط مرکزی بوده که در پیرامون آن اتاق‌هایی ساخته شده است. تنها ورودی بنا در ضلع شرقی قرار گرفته و در گوشه‌های شمالی و جنوبی باروی غربی آن دو برج مدور تعبیه شده است. این بنا که با مصلح بوم آورد (سنگ) ساخته شده مربوط به دوره قاجاریه می‌باشد و با توجه به اسناد و مدارک موجود، در زمان خود کاربرد اداری- گمرکی داشته استکه در سال‌های اخیر با شماره ۳۰٥۸٤ در فهرست آثار ملی ثبت گردید.
این زاغه طبیعی به طول ۱۲ متر و عرض متغیر دو تا پنج متر و با ارتفاع سه تا ٦ مترمربع در یک کیلو متری روستای شهر آباد از توابع دهستان (به به جیک) واقع شده است.
سپهرفر اضافه کرد: مسیر دسترسی به آن راه خاکی بوده و ورودی آن از غرب به شکل (هرم مثلثی) است. فضای بیرونی و دامنه غربی آن دارای محوطه‌ای تاریخی و فرهنگی غنی است که دارای آثار و سفالینه‌های مربوط به ادوار مختلف بوده و نشان دهنده‌ی سکونت‌های بشر در دوران قبل است.
روستا‌ها به عنوان مکان‌هایی که کمتر دچار شتاب زدگی شهری شده و به دور از تکنولوژی‌های جدید بوده اند، اکنون مکان‌های مناسبی برای گردشگری هستند. برای مثال روستای جغال یکی از مکان‌های کمتر دستخورده می‌باشد که منطقه‌ای دیدنی و مناسب برای گردشگران می‌باشد.
این روستا که در ۱۵ کیلومتری شمال غربی جاده چالدران- شوط واقع شده، دارای بافتی سنتی بوده و مردمانش به شغل دامداری و کشاورزی مشغول هستند. باور عمومی بر این است که کشتی نوح (ع) پس از فرونشست سیل و طوفان، نشسته و اولین خطوط تصویری از وی بر صخره‌ای نیز حک شده است.
اثر طبیعی و شگفت انگیز (قرمز لیخ) در شرق روستای بدولی از توابع دهستان آواجیق واقع گردیده است. این اثر شامل دو صخره‌ی بزرگ عمودی و نسبتا بلند می‌باشد که در دو سمت یک دره عمیق ایجاد شده و دارای چین و شکن‌های عمودی و بسیار زیبا است که چشمان هر بیننده‌ای را به خود ذخیره می‌کند. اثر فوق از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری منطقه به شمار می‌رود.
مجموعه درمانی ایستی سو در فاصله پنج کیلومتری جنوب غربی شهر سیه چشمه و در روستای آبگرم واقع شده است. این مکان با داشتن چشمه‌های آبگرم طبیعی در نقاط مختلف بالادست، گاهی دمای برخی از آن‌ها به ٨۰ درجه سانتی گراد می‌رسد. این آبگرم به لحاظ دارا بودن املاح فراوان، خاصیت‌های گوناگون درمانی ازجمله درمان بیماری‌های پوستی و رماتیسی دارد و همه ساله در ایام گرم سال هزاران نفر از مردم منطقه و استان‌های همجوار برای بهره مندی از مزایای طبی آن به این مکان مراجعه می‌کنند.
(شرشر) یا (شرشرا) هم معنی و مترادف شلاله در زبان ترکی آذربایجانی و معادل آبشار در زبان فارسی است. این آبشار زیبا که در فاصله‌ی دو کیلومتری جنوب غربی روستای عرب دیزجی آواجیق واقع شده است، دارای آب دائمی بوده و به لحاظ وجود آب و هوای لطیف و معتدل و همچنین فضا‌های سرسبز، بکر و مناظر طبیعی دل انگیز همواره پذیرای دوست داران طبیعت و فرار از غوغای شهری می‌باشد.
آبشار قیزیل سوری (کهلیک شلاله سی) در حد فاصل روستای قیزیل سوری و صفو، در منتهی الیه جنوبی مراتع روستای قیزیل سوری آبشاری قرار گرفته که به (کهلیک شلاله سی) (آبشار کبک) معروف است. این آبشار که در فاصله یک کیلومتری جنوب روستای یاد شده قرار دارد به لحاظ وجود مناظر سرسبز و دره‌های سنگی آن، طبیعت زیبایی را برای حضور گردشگران به وجود آورده است.
سپهرفر در این مورد نیز گفت: سد بارون که حاصل آب‌های جاری مسیل‌های شهرستان چالدران می‌باشد، در دهانه ورودی دره‌ای به نام (زنگ مار) ایجاد شده و حدود ۸۰۰ هکتار مساحت دارد. وجود کلیسای کوچک (زور زور) با قدمتی در حدود ۱۳ سال پیش نیز در کنار آن و آب و هوای معتدل منطقه، چهره‌ی ویژه‌ای به این محل داده است.
وی افزود: این محل که اکنون پس از احداث سد بارون برای نجات بخشی آن جا به جا شده و حدود ٦۰۰ متر دورتر از تاج سد در بالا دست تجدید بنا گردید، در ایام گذشته محل مناسک و اجرای مراسم مذهبی ارامنه بوده است. این کلیسا که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده، نجات بخشی آن در زمره توجهات میراث ملی و جهانی بوده است.
وی یادآور شد: سواحل و کناره‌های سد در جبهه شمالی روستا‌های (امامقلی سفلی و ریحانلوی پائین) که از توابع چالدران است جهت استراحت گردشگران و نشستن کنار آب، ماهیگیری و صرف غذا، منظره‌ای بی بدیل ایجاد کرده است. در بالا دست و دامنه‌های ارتفاعات سد، محوطه‌ی تاریخی بزرگی به نام (قوزولوق) واقع شده که وجود کتیبه (خاچ داشی) هم در این نزدیکی گواه وجود زندگی انسان در گذشته‌های تاریخی دارد. چنین محیطی می‌تواند موقعیت مناسبی را برای گردشگری منطقه فراهم آورد.
آواجیق تفرجگاه بکر وطبیعی با چشمه‌های پر آب شرایطی را به وجود آورده که زمین‌های اطراف آن مملو از علف زار و درخت زار بوده و در فصول بهار تا اواسط پائیز دارای طبیعتی سر سبز و خرم است. این طبیعت زیبا و دل انگیز در فصول یاد شده پذیرای هزاران گردشگر از شهر‌های همجوار و حتی کشور می‌باشد.
این اثر طبیعی – گردشگری در فاصله ۱۵ کیلومتری شرق سیه چشمه در دل صخره‌ای سنگی همچون دیوار به ارتفاع بیش از ۱۰ متر مربع واقع شده است.
از زیر صخره، آبی گوارا با جوش و خروش در جریان بوده و وجود آبشار در سمت غرب چشمه و چمن‌های سرسبز و زیبای اطراف آن نیز زیبایی خاصی به محل بخشیده است. در این محل سنگ تقدس یافته‌ای وجود دارد که محل رازونیاز و اجتماع مردم بومی در ایام عاشورا و سایر روز‌ها است.
شهرستان چالدران به دلیل وجود ٦ تالاب و نیز مساعد بودن شرایط زیستگاهی بخشی از کریدور اصلی مهاجرت پرندگان در استان بوده که در مسیر برگشت کوچ خود در اوایل بهار، مدت کوتاهی را جهت استراحت و بازیابی توان و انرژی، در این تالاب‌ها سپری کرده و سپس مسیر مهاجرت خود را به عرض‌های شمالی‌تر جهت تخم گذاری ادامه می‌دهند. از جمله پرندگانی که در این تالاب‌ها به زیست می‌پردازند میتوان اردک‌ها، انواع مرغابی ها، غاز‌ها، چنگر، آنفوت، حواصیل، فلامینگو‌ها، درنای خاکستری و... را نام برد.
با توجه به وجود اماکن تاریخی و جاذبه‌های طبیعی گوناگون در چالدران، این شهرستان می‌تواند یکی از مقصد گردشگران ورودی به استان آذربایجان غربی باشد.
انتهای پیام/م