در ابتدای برنامه رضا میرابیان کارشناس حوزه خلیج فارس و عربستان درباره تغییرات غافلگیرانه در سیاست‌های عربستان سعودی اظهار کرد: این تغییرات غافلگیرانه نبوده چرا که این دومین تحولی است که بعد از قتل جمال خاشقچی و پس لرزه‌های آن صورت گرفته است.
وی افزود: اولین تغییرات در بیستم اکتبر سال گذشته و درست هجده روز پس از قتل خاشقچی صورت گرفت و قحطانی که از دستیاران نزدیک بن سلمان و مستشار دربار پادشاهی و معاون استخبارات عربستان در این جریان برکنار شدند.
میرابیان ادامه داد: شورای عالی سیاسی، امنیتی و اقتصادی عربستان مورد بازنگری قرار گرفت و سفیر عربستان در لندن برکنار شد و هنوز برای وی جانشینی انتخاب نشده است.
این کارشناس حوزه خلیج فارس و عربستان بیان کرد: این دومین بار است که عربستان سعودی در چند وقت اخیر دستخوش پس لرزه سیاسی می‌شود که شامل پنج پست مهم وزیر امور خارجه، وزیر گارد ملی، وزیر اعلام، آموزش و رئیس کل سازمان ورزش که جوانان می‌شود، این افراد همگی از نزدیکان و منصوبان محمد بن سلمان بودند که در راس آن‌ها عادل الجبیر قرار داشت.
وی ادامه داد:هدف کل این تغییرات تطهیر، بازسازی و آماده سازی بن سلمان برای پادشاهی آینده عربستان است به نحوی که کلیه تقصیرات به گردن اشخاص برکنار شده بیفتد.
میرابیان گفت:این تغییرات نشانه شکست سخت منطقه‌ای، امنیتی و نظامی عربستان است.
در ادامه برنامه کامران کرمی دیگر کارشناس حوزه خلیج فارس و عربستان درباره پیام‌های تغییرات گسترده در عربستان اظهار کرد: این موج پنچم تغییرات از زمان روی کارآمدن ملک سلمان است که در هر پنج موج شاهد تغییرات گسترده‌ای هستیم به این معنا که شخصیت‌هایی که پیش بینی نمی‌شد کنار گذاشته شوند در این عزل و نصب‌ها بوده اند.
وی افزود: محمد بن سلمان در این پنج موج تغییرات به دنبال کسانی است که از نسل نوادگان عبدالعزیز هستند، در هر پنج موج تغییرات عملا خانواده ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان کاملا به حاشیه رانده شده اند و نکته جالب این است که عموما از سایر برادرزاده‌ها عضو گیری شده که این امر حاکی از آن است که تا چه حد بین خانواده سلمان و عبدالله اختلاف نظر وجود دارد.
کرمی گفت: یک سنت در عربستان وجود دارد که پادشاهان را به حاشیه می‌رانند، به این معنا که در تمام دوران‌ها فرزندان پادشاهان یا به حاشیه رفته اند یا عموما در پست‌های غیر سیاسی گماشته شده اند، بنابراین عضو گیری از برادرزاده‌هایی صورت گرفته که کاملا با محمد بن سلمان رابطه نزدیک دارند.
میرابیان ادامه داد: مجموعه این تغییرات در راستای تطهیر بن سلمان و بازسازی وی برای پادشاهی آینده صورت گرفته است و به نظر می‌رسد که ملک سلمان هنوز نپذیرفته است که فرزندش مقصر است و باید بر کنار شود بنابراین همچنان اصرار دارد که محمد بن سلمان پادشاه آینده عربستان باشد.
وی افزود: عادل الجبیر با هدف‌های ایران هراسی، عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی و بحث صلح غرب وزیر امور خارجه عربستان شد، اما در زمان وی بازداشت علما، اساتید دانشگاه، روزنامه نگاران، و خاندان آل سعود صورت گرفت و از طرفی عربستان در بعد نظامی و دفاعی هم شکست مفتضحانه‌ای خورد.
این کارشناس حوزه خلیج فارس افزود: مجموعه این شرایط خانواده سلمان را وادار کرده که سیاست خارجی، دفاعی و شخص بن سلمان را برای آینده تغییر دهد، محمد بن سلمان در سلسله قدرت به صورت کاملا جهشی روی کار آمده چرا که در طول ۸۰ سال گذشته چنین امری سابقه نداشته است.
میرابیان گفت: بن سلمان در راستای انجام دو کار روی کار آمده است؛ ابتدا این که موضوع صلح غرب و عتدی سازی روابط با اسرائیل را در منطقه اجرایی کند و آرامکو را به آمریکا ببخشد که البته در هیچ کدام از این اهداف موفق عمل نکرده است.
وی افزود:بن سلمان در آغاز به عنوان چهره‌ای اصلاح‌گر، آرمان گرا، خواهان آزادی زنان روی کار آمد و شرکت‌های رسانه‌ای آمریکایی سعی داشتند که برای وی شخصیت سازی کنند، اما بعد از قتل خاشقچی این چهره به یک قاتل مبدل شد لذا اکنون نیاز به بازسازی دارد.
کرمی ادامه داد: زمزمه برکناری عادل الجبیر از ۷ تا ۸ ماه گذشته مطرح بود، اما نکته‌ای که به عزل وی انجامید شکست رویکرد تهاجمی عربستان است، عادل الجبیر به دلیل نزدیکی به مقامات آمریکایی روی کار بود اما در آستانه سال جدید سیاست خارجی عربستان عملا در منطقه به بن بست رسیده است لذا اکنون نیاز بود که چهره‌ای جدید با رویکرد اقتصادی جای وی را بگیرد.
وی افزود: به نظر می‌رسد که افراد برکنار شده استقلال عمل نداشته اند و یکی از پیام‌های بن سلمان از این تغییرات این است که من به دنبال افرادی هستم که با من بیشترین نزدیکی و رویکرد را داشته باشند.
میرابیان گفت:در عربستان قرار نیست که افراد قوی وزیر شوند و شرط لازم برای کسب این پست حرف شنوی از خاندان و دربار است و اگر کسی بخواهد خلاف دربار عمل کند نمی‌تواند وزیر باشد.
وی افزود: بنده به نقل از یکی از وزرای عربستان که نمی‌خواهم نام وی را ذکر کنم می‌گویم که در عربستان این گونه نیست که با ما مشورت کنند و ما جزئیات امور وزارت خانه خود را از رادیو گوش می‌کنیم لذا اگر دقت کنیم خواهیم دید که غالبا افراد فرمانبردار برای سمت وزارت انتخاب می‌شوند.
میرابیان با اشاره به اینکه سعودی‌ها تلاش می‌کنند تا فشار در داخل آمریکا را بر روی خود کم کنند گفت:: فشار بر سعودی‌ها به دلیل پرونده خاشقچی است که از سوی رسانه‌ها و کنگره صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه باید منتظر بازنگری در سیاست عربستان در منطقه باشیم افزود: آن‌ها از یک سال پیش اقدام به بازسازی روابط خود با عراق کرده‌اند، دو سه هفته پیش ملک سلمان طی سخنرانی اعلام کرد تلاش زیادی برای بهبودی روابط خود با عراق دارند لذا آن‌ها درخواست کنسولگری در بصره و نجف را کرده اند.
این کارشناس حوزه خلیج فارس با بیان اینکه سعودی‌ها با گشایش دفتر حفاظت ما در ریاض موافقت کرده‌اند و بحث پرداخت دیه شهدای منا را پذیرفتند ادامه داد: سعودی‌ها به دلیل فشار‌های منطقه‌ای و فشار‌های که از سوی آمریکا به وجود آمده ناچار هستند تا در روابط خود با سایر کشور‌ها بازنگری و بازسازی داشته باشند و بعید نیست که این بازسازی و تجدید نظر در روابط به سرعت صورت بگیرد.
میرابیان با اشاره به اینکه سیاست سعودی‌ها از گذشته اشتباه بوده است، گفت: این سیاست‌ها بود که آقایان را به اینجا رساند و گرنه دلیل دیگری نداشت، نتیجه ۷ سال سیاست اشتباه آنهادر سوریه این است که اکنون به دنبال ایجاد سفارت در سوریه است، محمد بن سلمان در سیاست داخلی خود خیلی تجدید نظر نخواهد کرد، پسر عموی محمد بن سلمان، چون پدرش مریض بود آزاد شد، ولی پس از فوت پدر دوباره دستگیر شد لذا، محمد بن سلمان می‌خواهد انحصار قدرت در دست خود باشد، این فرد در درون خاندان ایجاد تنش و بحران کرده و به افراد خاندان دست درازی می‌کند و این مسئله در تاریخ سعودی‌ها بی‌سابقه است.
وی با بیان اینکه هیچ گزارشی از زندانیانی که در زندان بودند وجود ندارد، گفت: مجموعه خاندان آل سعود یک طرف است و آل سلمان در طرف دیگر قرار دارد به طوری که ملک عبدالعزیز در رابطه با جنگ یمن گفت، ما این جنگ را آغاز نکرده ایم این موضوع را از آقایان بپرسید، محمد بن سلمان را باید با صدام مقایسه کرد، ایشان به شدت جاه طلب و خشن و مانند یک گلوله آتش هستند و این گفته یک سناتور آمریکایی است.
کرمی در ادامه برنامه با اشاره به اینکه محمد بن نواف سفیر عربستان در لندن بود که بیست سال در این کشور قدمت داشت گفت:: تغییر ایشان خیلی عجیب نیست، ایشان به عنوان مشاور پادشاه عربستان تعیین شده است، محمد بن نواف آخرین مهره‌ای بود که محمد بن سلمان آن را حذف کرد.
وی با اشاره به اینکه این تغییرات تا حد زیادی گرایش به محمد بن سلمان دارد افزود: نگاه عربستان در بحث ایجاد سفارت بیشتر دارای رویکرد اقتصادی است، لذا این موضوع در ارتباط با سند ۲۰۳۰ است، زیرا این سند برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای عربستان در نظر گرفته شده، پس این برنامه با رویکرد‌های نظامی و امنیتی محقق نخواهد شد لذا نیاز به افرادی است که تا حد زیادی تکنوکرات و دارای پیشینه اقتصادی باشند، به نظر می‌رسد منطقه در حال ورود به وضعیت اقتصادی و سیاسی‌تر است چه در داخل و چه در بحث سفارتخانه‌ها با این منطق در حال عملیاتی شدن است.
این کارشناس مسائل حوزه خلیج فارس با بیان اینکه تغییر در رویکرد‌های عربستان نشانه شکست سخت منطقه ای، امنیتی و نظامی است، گفت: سعودی‌ها به دنبال کاهش فشار آمریکا بر روی خود هستند لذا آن‌ها به دلیل فشار‌های منطقه‌ای ناچارند تا در روابط خود با کشور‌ها تجدید نظر و بازنگری کنند.
وی با اشاره به اینکه رویکرد عربستان با توجه به تحولاتی که در آینده منطقه در ارتباط است می‌تواند رویکرد پررنگ اقتصادی باشد، ادامه داد: ترامپ موضوع خاشقچی را برای عربستان و شخص محمد بن سلمان تا حد زیادی نادیده گرفته است و امتیاز زیاد به آن‌ها داد لذا لزوما تغییرات در عربستان در ارتباط با موضوع آمریکا نیست، بلکه تغییراتی در بحث داخلی و موضوع منطقه‌ای صورت خواهد گرفت.
این کارشناس مسائل حوزه خلیج فارس و عربستان با اشاره به اینکه آینده تحولات منطقه به سمت نظم جدید در حال حرکت است گفت: ما شاهدنظم سیاسی جدید در منطقه خواهیم بود و فاکتور اقتصادی در موضوع سوریه نیز پررنگ‌تر خواهد شد، احتمال اینکه جمهوری‌خواهان در آمریکا در بحث خاشقچی عربستان را اذیت کنند وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه محمد بن سلمان پالس‌های منفی را از آمریکا دریافت کرده است اظهار کرد: تحولات جهان عرب از سال ۲۰۱۱ آغاز شده است لذا فضا به سمت امنیتی و نظامی شدن در آن دوران در حرکت بود، با توجه به نشانه‌های چند ماه اخیر فضا به سمت حل و فصل شدن در حرکت است.
وی افزود: اهداف اقتصادی که عربستان سعودی برای سند چشم انداز ۲۰۳۰ در نظر گرفت با رویکرد‌های منطقه‌ای و نظامی محمد بن سلمان در تضاد بود و این نشان می‌دهد این سند، پوششی برای بن سلمان است تا در داخل، مشروعیت خود را بالا ببرد، اما تا کنون نتوانسته است اهداف کوتاه مدت این سند را محقق کند.
سیاوش فلاح پور کارشناس مسائل منطقه در ادامه این بر نامه گفت: عادل الجبیر وزیر خارجه سابق سعودی به همراه محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان دو نماد سیاست سعودی تا پیش از عصر تغییر سیاست عربستان نسبت به بحران سوریه بوده اند لذا، تغییرات کنونی نشانه تغییر سیاست‌های سعودی نسبت به مسائل منطقه از جمله سوریه است.
فلاح پور با اشاره به سمت جدید عادل الجبیر به عنوان وزیر مشاور در امور خارجه گفت: آن‌ها می‌خواهند از تجربیات او به ویژه در ارتباط با آمریکا استفاده کنند، پیشینه وزیر جدید خارجه عربستان، اقتصادی است و این نشانه تمایل عربستان به کاهش تنش و تمرکز بر مسائل اقتصادی است.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: پس از قتل خاشقچی، فشار‌ها بر عربستان زیاد شد و در آمریکا هم دو دستگی در این باره به وجود آمد و برخی قصد دارند ولیعهد عربستان را تحت فشار قرار دهند، با توجه به اینکه علت اصلی تحولات و مسائل و تنش‌های منطقه ای، شخص بن سلمان بوده است تصور نمی‌کنم این تغییرات مورد قبول جناح مخالف ترامپ در آمریکا قرار بگیرد.
انتهای پیام/