به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، محمدرضا مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سی‌وپنجمین نشست شنبه‌های انقلاب با موضوع علم و نخبگان که امروز در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، گفت: هدف‌گذاری‌ها در نقشه جامعه علمی کشور صورت گرفته است و تصمیم داریم به یک مرجعیت علمی تبدیل شویم، در این بین لوازم و ابزار رسیدن به مرجعیت علمی وارد شدن به فناوری و علوم پیشرفته است، هممچنین باید اقتصادمان را دانش بنیان کرده و در مراودات بین‌المللی به خصوص در عرصه فناوری حرفی برای گفتن داشته باشیم.
وی افزود: ایران پس از انقلاب به موفقیت‌هایی متعدد در حوزه علم دست پیدا کرده که می‌تواند به‌عنوان امتیاز ایران برای تبدیل شدن به مرجعیت علمی به حساب بیاید، پس از پیروزی انقلاب در مجموعه علمی کشور یعنی مراکز آموزش عالی و فنی و حرفه‌ای 223 واحد داشتیم که تنها 27 مجموعه آن دانشگاه بود اما امروزه 2800 مرکز آموزش عالی و فعال در مدارج علمی داریم که شامل 200 دانشگاه جامع در وزارت علوم و 60 دانشگاه جامع در وزارت بهداشت است.
مخبر دزفولی بیان کرد: پیش از انقلاب هیچ یک از دانشگاه‌های کشور در رتبهبندیهای جهانی نبودند اما امروز 18 دانشگاه ما جزو رتبه‌های برتر در رتبهبندیهای بین‌المللی هستند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: 98 درصد تولید علم دانشگاه تهران مربوط به پس از انقلاب و تنها 2 درصد آن مربوط به قبل از انقلاب است، همچنین 99 درصد تولیدات علمی دانشگاه شریف مربوط به پس از انقلاب و یک درصد آن مربوط به پیش از انقلاب است، در واقع پیش از انقلاب این دانشگاه‌ها امکانی برای حضور در عرصه‌های جهانی در دوران قبل از انقلاب پیدا نمی‌کردند.
وی اظهار کرد: توجه به نخبگان در برنامه‌ریزی‌های پیش از انقلاب وجود نداشت اما با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته پس از انقلاب و توجه به این نخبگان، امروز بنیاد نخبگان 12 هزار نخبه را مورد حمایت خود قرار داده است.
مخبر دزفولی بیان کرد: پیش از انقلاب 170 هزار دانشجو داشتیم که 40 درصد آنها در خارج از کشور تحصیل می‌کردند اما امروز تعداد دانشجویان ایرانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند تنها یک درصد جمعیت دانشجوی کشور است و اغلب این دانشجویان یعنی 85 درصد آنها به کشور بازمی‌گردند و احتمال دارد 15 درصد آنها به ایران باز نگردند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: در حال حاضر به حوزه ریاضی کم توجهی می‌شود در حالی که طبق گزارش‌های سازمان جهانی ایران رتبه اول منطقه و رتبه چهارم دنیا در رشته ریاضی را از آن خود کرده است، باید برنامه‌ریزی‌ها نسبت به علوم ریاضی که برای ساخت و ساز کشور بسیاری اساسی و پایه‌ای است، بیشتر شود.
وی گفت: موفقیت دیگر ایران عضویت در باشگاه فضایی جهان است، یعنی ما توانا هستیم، می‌توانیم ماهواره و ماهواره‌بر بسازیم و ماهواره‌های خود را به فضا پرتاب کنیم. ما حتی امکان فرستادن موجود زنده به فضا را داریم، همچنین جزو 13 کشور دنیا هستیم که چرخه کامل سوخت هسته‌ای داریم و می‌توانیم غنی‌سازی را خودمان انجام دهیم زیرا هم علم، هم تکنولوژی آن و هم متخصصان را در اختیار داریم.
مخبر دزفولی افزود: ایران قابلیت صادرات خدمات فنی مهندسی را با تمام مشکلاتی که بعد از انقلاب وجود داشت، پیدا کرده است و در حالی که مراکز علمی ما از ابتدا تحریم بودند، توانسته‌ایم با تمام محدودیت‌ها و مشکلات خدمات فنی مهندسی را صادر کنیم.
وی اظهار کرد: طبق گزارش‌های جهانی ایران در رشته فیزیک در رتبه اول در منطقه و رتبه 11 در جهان را دارد و در حالی که رتبه ما در نوآوری سه رقمی بوده ولی این رتبه به 65 درصد در دنیا رسیده است همچنین در حوزه سلول‌های بنیادی رتبه 15 در دنیا را داریم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در زیست فناوری تا کنون 1.9 میلیارد دلار درآمد داشته‌ایم و در حال حاضر 50 زیست محصول فناوری ایران صادر می‌شود.
وی افزود: ایران پنجمین کشور دنیا در تنوع گیاهان دارویی است و پوشش گیاهی آن به گونه‌‌ای است که بسیاری از گیاهان در آن قابل رشد و پرورش است و در حال حاضر 400 شرکت در حوزه طب سنتی، گیاهان دارویی و فرآورده‌های دارویی فعالیت می‌کنند.
مخبر دزفولی اظهار کرد: تحصیلات تکمیلی قبل از انقلاب معنا و مفهومی نداشته و در تعداد محدودی از این رشته‌ها دوره کارشناسی ارشد و دکترا داشته‌ایم ولی امروز سهم دانشجویان تحصیلات تکمیلی از هرم دانشجویی کشور صد درصد و دوره دکترا و PHD دو درصد است، همچنین تعداد فارغ‌التحصیلان بالای 700 هزار نفر در سال بوده و حدود 90 هزار عضو هیئت علمی داریم.
وی گفت: در زمینه اشتغال دانش آموختگان چالش‌هایی وجود دارد که باید برای آن چاره اندیشی کرد، امروز 19 درصد فارغ‌التحصیلان در زمینه دسترسی به شغل با مشکل مواجه هستند و بیشترین بیکاری در مقطع لیسانس با 19 درصد، در مقطع فوق لیسانس 15 درصد و دکترا 2.2 درصد است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: شکل‌گیری پارک‌های علم و فناوری یکی از کارهای مهم پس از انقلاب است. امروز 39 پارک علم و فناوری در حال فعالیت هستند و از 178 مرکز رشد در پارک‌ها حضور داشته و به تحقیق و پژوهش می‌پردازند.
مخبر دزفولی افزود: بیش از 3 هزار و 700 شرکت دانش بنیان بیشتر در حوزه زیست فناوری کشور فعالیت می‌کنند و گردش مالی شرکت‌های دانش بنیان در کشور 12 میلیارد دلار است. در حالی که قبل از انقلاب شرکت دانش بنیان در دانشگاه‌ها معنی و مفهومی نداشت.
وی اظهار کرد: باید به ظرفیت زبان فارسی به عنوان تبدیل آن به زبان علم در دنیا توجهی بیشتر شود. این جزو برنامه‌های بلند مدت ما برای رسیدن به مرجع علمی است. باید آنقدر پیشرفت صورت بگیرد که دیگر جوامع برای دسترسی به علوم مجبور به یادگیری زبان فارسی باشند.
مخبر دزفولی گفت: انقلاب برای رسیدن به این موفقیت‌ها به لحاظ مادی خیلی هزینه نکرده است و از اوایل انقلاب تا کنون زیر یک درصد از تولید ناخالص ملی به تحقیق و توسعه اختصاص داده شده است، این نشان دهنده بهره‌ور بودن نیروی انسانی ایران نسبت به سایر کشورهاست، در حالی که کشورهای دیگر منطقه بیش از یک و نیم درصد به GPP اختصاص می‌دهند.
در ادامه محمد مهدی نژاد نوری معاون علمی استان قدس رضوی اظهار کرد: در مقایسه وضعیت آموزش کشور در سالهای 57 تا 96 مشاهده می‌شود، تعداد موسسات آموزش عالی در ابتدای انقلاب 223 بوده و با این تعداد در سال 96 به 2860 رسیده یعنی 12 برابر شده است، همچنین تعداد دانشجویان از 176 هزار به 4 میلیون و 155 هزار رسیده است.
وی افزود: در زمینه پیشرفت‌های پژوهشی بر اساس اعلام پایگاه استنادی اسکاپور مدارک علمی کشور از ابتدای انقلاب 135 برابر شده است و ما در سال 1996 رتبه 52 دنیا و 5 منطقه را داشتیم و در سال 2017 رتبه جهان و اول منطقه را کسب کرده‌ایم.
مهدی نژاد نوری اظهار کرد: ایران در حوزه‌های پزشکی و مهندسی رتبه‌های خوبی را کسب کرده و در دنیا دارای رتبه 11 است.
معاون علمی آستان قدس رضوی بیان کرد: امنیت یکی از حوزه‌های فناوری است که در آن شاخص هستیم این امنیت بخشی را مدیون قدرت نظامی است که وابسته به ظرفیت‌های داخلی بوده و تنها به عرصه موشکی محدود نمی‌شود.
وی افزود: از آخرین دستاوردهای حوزه فناوری می‌توان هواپیمای پیشرفته کوثر، ناوشکن سهند، روی دریایی فاتح، ساخت سلاحات و مهمات، انواع موشک‌ها و طراحی و ساخت انواع رادارهای جستجو و ردیاب را نام برد. همچنین در فضای سایبری مدیریت فضای سایبری، تأمین امنیت و دفاع به موفقیت‌های خیره‌کننده‌ای دست یافته‌ایم، در حوزه فضایی طراحی و ساخت ماهواره، ایستگاه پرتاب و آزمایشگاه‌های فضایی، ساخت موتورهای بیستونی و جت هوایی از اقدامات انجام شده است، در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز بخش مهمی از کسب و کارهای شرکت‌های دانش بنیان به این امر تعلق دارد.
در ادامه سعید سهراب پور مشاور عالی معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و قائم مقام سابق رئیس بنیاد ملی نخبگان بیان کرد: پس از انقلاب با رشد چشمگیری در حوزه علم مواجه بوده‌ایم و زیرساخت‌ها به طور چشمگیری توسعه کمی و کیفی پیدا کرده‌اند. به طور مثال تعداد مقالات پر استناد کشور از 47 مورد به 411 مقاله در سال 2017 رسیده است.
وی افزود: نظام نوپای ما بلافاصله مورد هجوم اسکتبار قرار گرفت و جنگ تحمیلی که 8 سال طول کشید یکی از سخت‌ترین چالش‌ها بود و با فداکاری آحاد مردم به پیروزی منجر شد. اولین نوآوری‌ها در طول جنگ تحمیلی آغاز شد زیرا در آن زمان ایران تنها مانده و دنیا علیه آن بود بعد از جنگ نهضت علمی به پرچم‌داری مقام معظم رهبری در کشور شروع شد و ایشان دستور تاسیس بنیاد ملی نخبگان را دادند.
سهراب پور درباره بزرگترین معضل امروز آموزشی عالی اظهار کرد: پس از انقلاب اسلامی آموزش عالی رشد زیادی داشته و رشد بی‌رویه مراکز آموزش عالی که متکی بر شهریه هستند معضل امروز ماست، دانشگاه خصوصی می‌تواند درآمدهایی دیگر داشته باشد و نباید تنها بر شهریه دانشجویان تکیه کند.
وی بیان کرد: یک دانشگاه خوب هم باید در مرزهای دانش جهان حرکت کرده و هم در حل مشکلات کشور راهگشا باشد، مشکلی که امروز وجود دارد این است که به دلیل دولتی بودن و بی‌توجهی به مسائل علمی نتوانسته‌اند ارتباط خوبی را با دانشگاه برقرار کنند و در حالی که ارتباط صنعت با دانشگاه برای حل معضلات مهم است ولی صنایع به این مورد بی‌تفاوت هستند.
مشاور عالی معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری بیان کرد: در حال حاضر بودجه پژوهشی یا درصد پژوهش GPP در کشور 0.4 و در برخی کشورها 4 یعنی ده برابر کشور ماست و این نشان از بی‌توجهی به پژوهش حتی زمانی که کشور دارای شرایط مالی خوبی بود دارد.
در ادامه سید حمید طالب‌زاده دبیر شورای تحول و ارتقا علوم انسانی، شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره تحول در علوم انسانی گفت: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شورایی برای ایجاد تحول در حوزه علوم انسانی تشکیل شده است، این شورا وظیفه تدوین برنامه‌هایی را بر عهده دارد که منجر به تحویل علوم انسانی می‌شود. در ابتدای کار شورا 15 و اکنون 16 رشته در کانون توجه این شورا قرار گرفته، علوم سیاسی، اقتصادی، روانشناسی، علوم تربیتی، فلسفه دین، فلسفه مدیریت، هنر، معماری و شهرسازی، حقوق علوم اجتماعی، مطالعات زنان و خانواده و مشاوره، رشته‌های مورد نظر است.
وی افزود: تحول در حوزه علوم انسانی اگرچه بر عهده این شورا واگذار شده اما این تحول بدون همکاری و مشاوره وزارت علوم، تحقیقات و فناوری امکان پذیر نیست. این تحول باید در متن دانشگاه‌ها موسسات آموزش عالی و پژوهشگاه‌ها اتفاق بیفتد، در همین راستا ارتباط نزدیکی بین شورای تحول و وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری شکل گرفته است. شورای تحول در مقام تبیین تحول، کارگروه‌هایی متشکل از اساتید دانشگاه به عنوان کسانی که هسته اصلی تحول در دانشگاه را تشکیل می‌دهند، شکل داده است. این کارگروه وظیفه تحول در برنامه‌ریزی درسی و آموزشی این رشته بر اساس معیارهای اسلامی سازی، بومی سازی، کارآمدی و روزآمدی را بر عهده دارد. این معیارها باید از چهار موضوع مختلف استاد دانشجو، آموزش و پژوهش اعمال شده و مورد توجه قرار بگیرد.
طالب زاده افزود: زمانی می‌تواند تحول علوم انسانی سخن گفت و به آن امید داشت که علوم انسانی در ساخت مدیریت کشور حضور جدی داشته و به رسمیت شناخته شود و تا زمانی که مدیران کشور نسبت به علوم انسانی بی‌اعتنا بوده و خود را نیازمند آن ندانند هرچه در دانشگاه‌ها راجع به علوم انسانی بحث شده و دانشجویان از این رشته فارغ‌التحصیل شوند، تاثیر در پیشرفت کشور نخواهند داشت. برای آنکه فارغ‌التحصیلان علوم انسانی بتوانند شایستگی حضور در رده‌های مختلف برنامه‌های کشور را داشته باشند لازم است در حوزه تعلیمات آنها تحول رخ بدهد، یعنی آموخته‌هایشان با فرهنگ کشور سازگار و با نیازهای آن هماهنگ باشد به عبارتی زمانی علوم انسانی در کشور به رسمیت شناخته می‌شود که با فرهنگ این مرز و بوم ارتباط نزدیک پیدا کند.
دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی گفت: تا کنون 85 برنامه جدید تحولی تدوین شده و این بی‌سابقه است همچنین 280 عنوان کتاب جدید داریم که 13کتاب تألیف شده و بقیه در دست تألیف است.
وی تاکید کرد: بخش دانشجویی شورای تحول برای تدوین هرچه بهتر پایان‌نامه‌ها در حوزه علوم انسانی دست به کار شده و پژوهشکده‌ای در دانشگاه علامه طباطبایی تأسیس شد که در آن موضوعات متناسب و مورد نیاز کشور بحث شده و در اختیار دانشجویان دکترا قرار می‌گیرد و پایان نامه‌ها نوشته خواهد شد؛ همچنین سند تحول علوم انسانی تهیه شده و در مرحله نظرخواهی است و اگر به نتیجه برسد، یک سند معین و روشن برای ادامه کار پیش رو خواهیم داشت.
انتهای پیام/