هی جیانکویی (He Jiankui)، استاد دانشگاه در استان شنزن در جنوب چین، در ویدئویی که در یوتیوب منتشر شده است، از تولد دو نوزاد دوقلو که دی ان‌ای آن‌ها با هدف مقاوم ساختن آن‌ها در برابر ویروس ایدز، تغییر یافته است، خبر داده است.
اعلام این خبر با موجی از انتقاد‌ها در دنیای علم روبرو شده است و از جمله دانشگاه محل کار این محقق چینی موسوم به دانشگاه علوم و تکنولوژی جنوب از این استاد دانشگاه اعلام برائت کرد. مسئولین دانشگاه گفته اند که خبر فوق آن‌ها را شوکه کرده است.
هی جیانکویی که دانش آموخته دانشگاه استنفورد در آمریکاست و مدیریت یک آزمایشگاه تخصصی ژنوم در استان شنزن را بر عهده دارد، می‌گوید که از تکنیک کریسپر کاس ۹ (Crispr-Cas۹)، موسوم به "قیچی‌های ژنتیکی" استفاده کرده است. با استفاده از این تکنیک می‌توان بخش‌هایی از ژنوم را که دلخواه نیستند، برداشت همانطور که یک غلط املایی را در رایانه اصلاح می‌کنیم.
دو نوزاد دو قلو که دختر هستند، لولو و نانا نام دارند و با شیوه لقاح بیرون از رحم با استفاده از رویان‌های تغییر یافته قبل از قرار دادن آن‌ها در رحم مادر متولد شده اند.
محقق چینی در ادامه توضیح می‌دهد: «درست بعد از تزریق اسپرم شوهر، یک متخصص رحم اقدام به تزریق یک عدد پروتئین "قیچی‌های ژنتیکی" نمود. مأموریت این پروتئین، تغییر یک ژن با هدف محافظت از دختر بچه‌ها در برابر ویروس اچ آی وی در آینده بود. با این عمل، راه ورود ویروس اچ آی وی به بدن مسدود شد. شکل جهش یافته ژن، یک مقاومت در برابر این ویروس ایجاد می‌کند.»
این استاد دانشگاه چینی اضافه می‌کند که پدر این دوقلو‌ها به ویروس اچ آی وی مبتلاست (سرم مثبت) و هدف او از این کار قبل از هر چیز پیشگیری از آلوده شدن این دو کودک به ویروس اچ آی وی در آینده است.
هنوز این خبر توسط محافل مستقل تأیید نشده است و نتایج علمی حاصله در هیچ نشریه علمی به چاپ نرسیده اند.
نیکولاس اوانس (Nicholas Evans)، استاد فلسفه در دانشگاه ماساچوست لوول (Massachusetts Lowell) در آمریکا، که در حوزه مسائل زیست اخلاقی کار می‌کند، گفت: «اعلام چنین اخباری در صفحه اجتماعی یوتیوب یک اقدام مشکل ساز در جهان علم محسوب می‌شود. با این حساب دیگر نمی‌توان با فرآیند نظارت که بسیاری از پیشرفت‌های علمی بر آن متکی هستند، راستی آزمایی کرد.»
هی جیانکویی تا امروز به تماس‌های خبرگزاری فرانسه پاسخی نداده است. ویدئوی او در آستانه برگزاری کنفرانس بین المللی ژنوم در هنگ کنگ منتشر شد. او قرار است جزییات اقدام خود را در این کنفرانس شرح دهد.
محقق چینی در ادامه صحبت‌های خود در یوتیوب ضمن مطرود دانستن بحث به نژادی (یوژنیک) می‌گوید: «می‌دانم که این کار من بحث برانگیز است و باعث جنجال خواهد شد، ولی من فکر می‌کنم که خانواده‌ها به این فن آوری نیاز دارند.»
دکتر سارا کان از دانشگاه ادیمبورگ معتقد است که اقدام این محقق چینی نگرانی‌های جدّی در حوزه اخلاق ایجاد می‌کند. اعلام چنین خبری که به نظر می‌رسد به دنبال جنجال آفرینی است، عملی غیر مسئولانه به شمار می‌ورد.
از سوی دیگر بیش از ۱۰۰ چهره علمی چینی که بیشتر آن‌ها زیست شناس و پزشک هستند با انتشار بیانیه ای، این اقدام هی جیانکویی را به مثابه یک حماقت دانستند که به شهرت جهانی چین در حوزه توسعه و تحقیق زیست پزشکی خدشه وارد می‌کند.
آن‌ها در این بیاینه با تأکید بر اینکه دانشمند هموطن آن‌ها درب یک جعبه پر از مصیبت را گشوده است، گفته اند: «این فن آوری از مدت‌ها پیش شناخته شده است، ولی دلیل اینکه هیچ دانشمندی از آن استفاده نکرده است، این است که هیچ کس نمی‌تواند اثرات این دستکاری‌های ژنتیکی را پیش بینی کند.»
داسکو ایلیک (Dusko Ilic)، محقق در کالج سلطنتی لندن (King's College)، می‌گوید: «این تجربه بی فایده است. زمانیکه یک بیمار مبتلا به اچ آی وی با تعداد نامشخص ویروس، تحت درمان است به احتمال بسیار زیاد، ویروس را به فرزند خود منتقل نمی‌کند. در ثانی، مقاومت ژن جهش یافته در برابر ویروس، امر مطلقی نیست.»
دانشگاهی که آزمایشگاه هی جیانکویی به آن وابسته است در یک بیانیه تصریح کرده است که اطلاعی از این تحقیقات نداشته است و محقق مذکور از ماه فوریه در مرخصی بدون حقوق به سر می‌برد.
در این بیاینه به نقل از مدیر گروه زیست شناسی دانشگاه چنین آمده است: «استفاده از تکنیک‌های دستکاری ژنتیکی در حوره تحقیق برروی رویان انسانی نقض جدّی اصول اخلاقی به شمار می‌رود.»
انتهای پیام/