در سلول درمانی ممکن است سلولهای بالغ (تمایز یافته) پیوند شوند، به طور مثال پیوند سلولهای پوستی برای درمان ویتیلیگو (لک و پیس) و یا استفاده از سلولهای بنیادی بافتی مانند سلولهای بنیادی چربی یا مغز استخوان.
سیستم پزشکی امروز مبتنی بر درمان‌های دارویی است، داروها عموما با اتصال به سطح سلول و یا با اعمال یک اثر آنزیمی، واکنشهای داخل سلول را تنظیم می کنند. اگرچه داروها اغلب می توانند سیستم بدن را تحریک کنند اما به ندرت توانایی بازگرداندن بافت ها یا سیستم های بدن به حالت قبل را دارند. این رویکرد منجر به تاسیس سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۰۶ شد.
حدود ۱۱۲ سال می گذرد و متاسفانه رویکرد ما به سلامت انسان تغییر چشمگیری نداشته است. علی رغم پیشرفت های صورت گرفته در پزشکی استاندارد هنوز نتوانسته ایم برای برخی بیماری های مزمن و صعب العلاج درمان مناسبی ارائه دهیم. به همین دلیل و به منظور پیداکردن راهکارهای درمانی نوین شاخه‌ای جدید در علم پزشکی به نام « پزشکی بازساختی» ایجاد شده است.
این حوزه از علم به قدری مورد توجه دانشمندان و پزشکان قرار گرفته که بخشی جداگانه را در کتاب های مرجع پزشکی از جمله کتاب مبانی طب داخلی هاریسون از سال ۲۰۰۸ به خود اختصاص داده است. «پزشکی بازساختی» شاخه ای از پزشکی است که هدف آن بازسازی، ترمیم یا جایگرینی سلولها، بافت یا ارگان آسیب دیده یا از دست رفته بدن است.
این شاخه از علم نوین پزشکی شامل بخش های مختلفی از جمله سلول درمانی، ژن درمانی، مهندسی بافت و درمان با سلول های ایمنی می شود.
از سلولهای بنیادی جنینی با توجه به احتمال سرطانزایی برای درمان بیماریها استفاده نمی شود مگر آن که در آزمایشگاه به سلولهای مشخصی مثلا قلبی یا عصبی تبدیل شوند. اینکه از چه سلولی (تمایز یافته یا بنیادی)، چه منبعی (خود بیمار یا فرد دیگر)، به چه روشی (تزریق داخل بافت یا خون و …) و به چه تعدادی پیوند صورت گیرد بر اساس علت و شرایط بیماری تعیین می شود.
جواد وردی عضو کمیته سلول درمانی وزارت بهداشت و دانشیار دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با بیان اینکه در سلول درمانی مباحث متعددی در دنیا وجود دارد، گفت: محققان بسیاری در زمینه درمان بیماری‌های سرطان، پوست، مفصلی و استخوانی، قلبی، خونی، ژنتیکی و ام اس با سلول درمانی تحقیق کرده‌اند و به نتایج خوب و امیدوار کننده‌ای رسیده اند.
وی ادامه داد: در ایران کارهای تحقیقاتی خوبی در حوزه سلول درمانی انجام شده است و شرکتهای که در این زمینه محصولاتی دارند و فعالیت می‌کنند توانسته‌اند مجوز بگیرند.
دانشیار دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: محصولات سلول درمانی برای نخستین بار در یک شرکت دانش بنیان ایرانی تولید شده است و این محصول را متخصصان تجویز می کنند.
وردی ادامه داد: این محصولات دانش بنیان ایرانی در درمان نارسایی قلبی، بیماری عروق محیطی، آرتروز زانو، لگن، مچ پا، بیماری ویتیلیگو، درمان چین و چروک، اسکار و آکنه، درمان بدشکلی های حاصل از تروما یا جراحی موثر است و محصولاتی دیگر نیز در حال ورود به بازار هستند.
وی با بیان اینکه یکی از موارد استفاده از سلول درمانی در بیماری‌های سرطان است، گفت: در بیماران سرطانی که کموتراپی و رادیوتراپی پاسخگو نبوده و فرد بهبود پیدا نکرده است از سلول درمانی می‌توان استفاده کرد.
عضو کمیته سلول درمانی وزارت بهداشت اظهار کرد: اکثر محصولات در زمینه سلول درمانی هنوز در مرحله تحقیقاتی و کارآزمایی بالینی هستند و در بحث سرطان کبد تحقیقات خوبی در دست اجراست و در آینده نزدیک مراحل بالینی انسانی آن آغاز می‌شود و تاکنون مراحل حیوانی آن به اتمام رسیده است و باید کمیته اخلاق مجوزهای لازم را برای مرحله انسانی صادر کند.
عضو کمیته سلول درمانی وزارت بهداشت افزود: سلول درمانی یک روش درمانی جدید است که قرار است به عنوان درمان مکمل و یا جایگزین مطرح شود لذا حساسیت‌های خاص خود را دارد.
وی ادامه داد: سلولها دارو‌های زنده هستند و به همین دلیل حساسیت بیشتری برای استفاده از آن‌ها وجود دارد و امیدواریم مراحل تحقیقات بالینی درمان با سلولها به سرعت به نتیجه برسد و بیماران بتوانند از آن استفاده کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآوری کرد: برخی شرکتهای دانش بنیان بر روی درمان ام اس با سلول درمانی کار می‌کنند و مقالات این تحقیقات در نشریات بین‌المللی چاپ شده است، اما هنوز همه چیز در مرحله تحقیقات بالینی قرار دارد.
عضو کمیته سلول درمانی وزارت بهداشت اظهار کرد: در سلول درمانی معمولا سلول زنده برای درمان بیماریها مورد استفاده قرار می‌گیرد، به همین دلیل باید ایمنی، کارآیی و اثربخشی این روش درمانی برای استفاده اثبات شود.
وردی تصریح کرد: پیش از این مشکلات بسیاری در زمینه سلول درمانی وجود داشت و آیین نامه مدونی نداشتیم، اما اکنون آیین نامه آن در حال تدوین در وزارت بهداشت است تا به کمک آن تحقیقات و ایجاد مراکز سلول درمانی به خوبی پیش رود و بسیاری از مشکلات در این حوزه بر طرف و امکان برخورد با مراکز غیر مجاز و افراد متخلف از طریق قانونی فراهم خواهد شد.
عضو کمیته سلول درمانی وزارت بهداشت با اشاره به برخی دانشگاه‌ها که در زمینه سلول درمانی فعالیت می‌کنند گفت: در ایران بعضی از دانشگاه‌های علوم پزشکی، از جمله دانشگاه علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی تحقیقاتی خوبی را در زمینه سلول درمانی انجام می‌دهند.
دانشیار دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: مردم نباید گول تبلیغات فریبنده سلول درمانی را بخورند، زیرا تا آن‌جا که من اطلاع دارم تاکنون مرکزی در کشور وجود ندارد که مجوز سلول درمانی از وزارت بهداشت داشته باشد و اعتماد به مراکز غیرقانونی سلول درمانی می‌تواند خطرات بسیاری برای سلامت و جان افراد به دنبال داشته باشد.
وی بیان کرد: در سلول درمانی معاون درمان وزارت بهداشت مجوز احداث مراکز سلول درمانی و تزریق سلول را صادر می‌کند و در صورت تخلف و مشاهده موارد غیرقانونی در استفاده از سلول درمانی معاونت درمان وزارت بهداشت رسیدگی می‌کند.
انتهای پیام/
برکسی پوشیده نیست که علوم پایه پزشکی سنگ زیربنای علوم بالینی و درمانی هست ولی متاسفانه دراین خصوص (محصولات شرکتهای دانش بنیان و نتایج پایان نامه های تحصیلات تکمیلی )وزارت بهداشت عملکرد ضعیفی داشته است.امیدواریم مسؤلیت امر ساز و کارهای مناسب و بستر سازی لازم را انجام دهند.جوانان ایرانی خلاق و پر انرژی هستند و قدر این جوانان را باید دانست