حمید بهاری در گفتگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرد؛
به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛متولد تیرماه سال ۱۳۵۰، آقازاده‌ای که ژن خوب پدرش او را به دستگاه حضرت سیدالشهدا (ع) رساند. حمید بهاری پسر «شاه حسین»، نام پدر او را قدیمی‌ها و هئیتی‌ها به خوبی می شناسند و صدایش را هم همانگونه‌ای که خودش می‌گوید جوان‌تر‌ها و پیشکسوتان دوست دارند.
مداحی را از چه سالی شروع کردید؟
از کودکی به خوانندگی علاقه داشتم اما حقیقت این است که روی خواندن نداشتم و خجالت می کشیدم که به پدرم یا دیگر بزرگان بگویم می خواهم، بخوانم. قدیمی ها و بزرگتر ها ابهت و جرأتی داشتند که این اجازه را به ما نمی داد تا با آنها مستقیم حرف بزنیم اما یک روز به پدرم گفتم که در مدرسه می‌خواهم، بخوانم. پدر هم به من محبت کردند و با من تمرین کردند. روز اول در کنار ایشان واقعا بدنم به لرزه افتاد و نتوانستم بخوانم، اما به مرور بهتر شدم و کمی که پیش رفتم در مراسم ها و مناسبت های مختلف مدرسه اشعاری که با مرحوم پدرم تمرین کرده بودم را می خواندم اما متاسفانه پدر سال ۱۳۶۲ به رحمت خدا رفتند.
وقتی پدر از دنیا رفتند، مداحان و دوستان او بیش از پیش به من و برادرم حاج علی آقا توجه کردند. بعد از فوت ایشان یکی باید جای پدر را در ذاکری اهل بیت (ع) می گرفت، به همین سبب آقایان حاج مصطفی هاشمی دانا، حاج حسن دولابی، علامه حاج احمد شمشیری و حاج آقا صالح در مراسم ترحیمی که در خانه ما برگزار شده بود، عبای بر دوش حاج علی آقا برادر بزرگتر انداختند. حاج علی آقا ابتدا در یک عمل انجام شده قرار گرفته بود و مدت ها نتوانست این موضوع را هضم کند، اما رفته رفته وارد میدان شد و جزء مداحان اهل بیت (ع) شناخته شد.
همیشه نام پدر «شاه حسین» پشت ماست، که در بسیاری از مواقع خوب است و گاهی نه! خوبی از این جهت دارد که تا وقتی نام و نشان خودمان را می گوییم همه ما را به شاه حسین بهاری می شناسند و در هئیت ها معرف هستیم، اما بدی آن که به نوعی ،خوبی است باعث می شود ما را از هر مطلبی که غیر از ذکر اهل بیت (ع) باشد، دور کند. یا نام پدر به ما این اجازه را نمی دهد که کم کار باشیم و کم بگذاریم. چون اسم پدر بزرگ است ما نمی توانیم ضعیف عمل کنیم و باید خودمان را بالا بکشیم در همین راستا نیز از روزهای ابتدایی حاج آقا صالح درکنار من و برادرم ایستاد و ما را همراهی کردند.
در واقع مرحوم حاج احمد آقای صالح، هم استاد من و هم برادرم حاج علی آقا بود. او با پدرم صیغه برادری خوانده بودند و بایکدیگر رفت و آمد خانوادگی داشتیم که پس از فوت پدرم ایشان به ما گفتند من دینی برگردنم است و باید آن را به خانواده شما ادا کنم.
شما از چه سنی وارد عرصه مداحی شدید؟
هنگام فوت پدرم من ۱۳ ساله بودم و خودم را در جایگاهی نمی دیدم که مثل برادرم مداحی کنم و فقط در مجالس خانگی و مدرسه چند بیتی را می خواندم، تا اینکه همراه آقای گودرزی در مجالس شروع به واحد خوانی کردم. خبر خواندن من به گوش حاج احمد آقای صالح رسید و ایشان پیغام رساندند که به منزلشان بروم و زیر نظر او مداحی را یاد بگیرم. واقعا حاج احمد آقا در تمام سالهایی که پدر در قید حیات نبود، برای من و برادرم زحمات فراوانی کشید. امیدوارم ما در این مدت نوکری توانسته باشیم ادای دین به او کرده باشیم.
مداحی ها امروز رنگ دیگری گرفته و سبک‌های آنها تغییر کرده است، این از نظر شما خوب است یا بد؟
یکی از معضلات ما مداحان در جامعه امروز، تقلید از سبک دیگران است. برخی ها سی‌دی مداحی دیگر دوستان را گوش می‌دهند و سعی می کنند عین همان را در مجالس خود بیان کنند. من شخصی را می‌شناسم که حتی جایی که مداح سرفه کرده بود را هم تقلید کرد و موبه‌مو همه را در مجلس خود پیاده کرد.
کپی سبک دیگر مداحان درست نیست؟
پیش از این هم به ما اجازه کپی یا تقلید سبک‌ها را نمی‌دادند. درواقع ما به هیچ وجه اجازه ورود به عرصه مداحی پیش از حضور استاد را نداشتیم. تا وقتی که در کنار استاد تلمذ می‌کنیم، قرار نیست مال و اندوخته خودمان را از دست بدهیم. وقتی ۱۰ تا ۱۵ سال وقتمان را برای یادگیری می‌گذاریم، خیلی راحت می‌توانیم زمان بیشتری را برای کسب تجارب استادان قرار بدهیم و از تجربه ۶۰ ساله آنها استفاده کنیم و در هیأت خود پیاده کنیم.
البته یادگیری از استاد همیشه نوع خواندن نیست، بلکه استاد من همیشه می گفت: «مدل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حرف زدن، ارتباط با دیگران و .... نیز در مداحی شما تاثیرگذار است.»؛ الحمدالله من از جمله مداحانی هستم که هم طیف جوان و هم پیشکسوتان با من در ارتباط هستند و رابطه خوبی با آنها دارم.
این رابطه خوب با جوان ها یعنی شما سبک‌های جدید که در هیأت خوانده می‌شود را قبول دارید؟
مخالف جدیدخوانی نیستم، مخالف به روز خواندن هم نیستم، بلکه مداح باید در هر زمینه‌ای به روز شود. البته در اینکه باید در اشعار و سبک خواندن قداست اهل بیت (ع) حفظ شود، شکی نیست اما به روز بودن اشعار و نوع خواندن ها باعث جذب جوانان می شود. در برخی از مواقع این نوع روضه خواندن بی احترامی به جایگاه مقدس اهل بیت (ع) است. آواز خواندن یا به روز خواندن ایرادی ندارد، ما در دستگاه های آوازی افرادی مثل محمد اصفهانی، همایون شجریان یا علیرضا افتخاری را داریم که سبک‌های لطیفی دارند و استفاده از آنها در دستگاه امام حسین (ع) بی لطف نیست و خوب است اما بهره بردن از هرنوع سبک آن‌طرف آبی برای امام حسین (ع) درست نیست.
هنوز نوحه‌های «شاه حسین» بین بازاری ها معروف است
چرا همچنان نوحه‌های «شاه حسین» در کوچه و بازار معروف است؟
هنوز بعد از سی و پنج سال که پدرم زیر خاک است، وقتی بازار می‌روم از من می‌خواهند که نوحه «حسین سرباز ره دین بود» را برای آنها بخوانم، چراکه این سبکی است که اهل بیت (ع) به آن نظر کرده‌اند و هنوز بعد از حدود ۶۰ سال این سبک و نوحه بین مردم خواهان دارد. اما نوحه و سبک‌هایی که مداحان جدید امسال می‌خوانند، دیگر سال بعد نمی‌توانند از آنها استفاده کنند. نوحه هایشان تاریخ مصرف دارد و فقط در ۱۰ روز اول محرم قابل استفاده هستند.
روی صحبت ما حضرت امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (س) هستند، ما باید همانگونه که برای یک خانم در خیابان یا بین اقوام احترام قائل هستیم، برای حضرات معصوم خانم حضرت زهرا (س) و حضرت زینب کبری (س) نیز بالاترین درجه احترام را قائل شویم. چرا باید برای اینکه گریه مردم را دربیاوریم مقام اهل بیت (ع) را پایین بیاوریم؟ یا از کلماتی استفاده کنیم که در شأن حضرات (ع) نیست؟ مگر ما ضامن گریه کردن مردم هستیم؟ وظیفه ما آن است که از مقام اهل بیت (ع) و رشادت‌ها، شجاعت ها و ... آنها بگوییم.
مداح مقصر انحراف جوان ها در هیأت است
چرا در هیأت امروز ما سنگینی شورخوانی بر درک شعور معارف اهل بیت (ع) سایه انداخته است؟
معضل هیأت امروز ما همین است. ما امروز جوان های خیلی خوبی داریم که همه عاشق اهل بیت (ع) هستند و شور حسینی دارند، اما این شور باید توأم با شعور باشد. ما در این مسیر به نوعی مداح را مقصر می دانیم که این مداح است که می تواند مستمع را با خط و مشی اهل بیت (ع) آشنا کند.
جوانها در ابتدای کار دنبال یک سبک و سیاق جدید بودند که از آن حالت سنتی دربیاید اما این جوان یک انرژی و نیرویی دارد که خدا را شکر آن را در بساط اهل بیت (ع) خرج می کند. امروز که نیروهای خوب وارد دستگاه امام حسین (ع) شدند من خواننده باید بستری را فراهم کنم که این جوان ادب و احترام اهل بیت (ع) را حفظ کند. متاسفانه تا حدی شور در بین جوان ها و خواننده افتاده است و خواننده ها هم ملاحظه نمی کنند و دیگر توجهی به اشعار نمی شود و جوان ما فقط آنجا انرژی خود را تخلیه کرده است.
پیش از این در هیأت قدیمی ما همه چیز نظم داشت، پیرغلامان ما ابتدا چند خطی از معارف اهل بیت (ع) را می گفتند، بعد روضه می خواندند و پس از آن زمینه و نوحه ها را شروع می کردند. وقتی نام «حسین» را می بردیم آن را کامل ادا می کردیم، امروز نام «حسین» ابتدا و انتهای آن حذف شده. البته برخی ها می گویند این خودش یک نوع سبک است ولی قرار نیست در بساط اهل بیت (ع) ما هر چیزی را وارد کنیم.
ما جوان های خیلی خوبی داریم که با تمام این مشکلات و هجمه های فرهنگی نوکر دستگاه امام حسین (ع) هستند، پس من مداح باید چیزی بخوانم که جوان هرسال مشتاق تر از سال گذشته باشد و بتوانیم با نوع خواندمان هم رضایت خداوند، اهل بیت (ع) و نسل جوان را به دست آوریم.
در مجالس ما کسی با انقلاب مخالف نیست، بلکه با انحرافات انقلاب مخالف هستیم
مداحان به نوعی امروز یک الگو برای مستمع خود هستند، به همین منظور یک مداح اهل بیت (ع) تا چه حد می تواند وارد خطوط سیاسی شود؟
مداحان امروزی همه برای خود پامنبری ثابت دارند اما من به شخصه خودم حرف های سیاسی بر منابرم نمی زنم. چراکه باید بپذیریم کسانی که در این مجلس نشسته اند برخی از آنها قطعا با تفکر من مخالف هستند. جبهه سیاسی همیشه مخالف و موافق خودش را دارد ولی همه موافق حرف اهل بیت (ع) هستند البته در برخی موارد فرمایشات رهبر انقلاب را بیان می کنیم که سخنانشان در راس قرار دارد و حکم ولایت را بر ما دارند. در اینجا گاهی صحبت های ایشان را با زبان شعر یا روایت بیان می کنیم.
گاهی من بر منبر می نشینم و نظرات شخصی سیاسی خودم را بیان می کنم درواقع هر دولتی که راس کار آمده یکسری معایب و محسنات داشته است، اما من مداح به هیچ وجه حق ندارم نظرات شخصی خودم را بالای منبر بیان کنم، چون اشرافی بر علم سیاست ندارم.
باید در نظر داشت که حرف های سیاسی در حد کلی گویی و اینکه دشمن اصلی آمریکا را به مردم بشناسیم، درست است، چراکه این حرف همه مردم است و جناح و طیف رنگی هم نمی شناسد و همه از دسیسه های دشمنان ما خبر دارند. مداحی که روی منبرش از سیاست حرف میزند شاید علم این رشته دارد یا مستمع آن از رجال سیاسی کشور هستند. در مجالس ما هیچ کس با انقلاب مخالف نیست، بلکه با انحراف انقلاب مخالف است.
رزق روضه امام حسین (ع) را خود اهل بیت (ع) می‌دهند؛ اما...
آقای بهاری در پایان اگر صحبتی باقی مانده است، بفرمایید؟
هرکسی در دستگاه اهل بیت (ع) زحمت بکشد، بدانید فردای روز قیامت حضرت زهرا (س) جبران خواهد کرد اما باید بپذیریم که هیئت های ما امسال با مشکلات اقتصادی روبرو هستند و اداره کردن هیأت سخت شده است. بسیاری از بانیان مجالس سیدالشهدا (ع) بازاری ها و تُجار بودند اما امسال دچار مشکل شده اند. درست است که خدا و اهل بیت (ع) رزق روضه و هیئت را می رسانند، اما باید مشکلات را قبول کرد.
گفتگو از علی بشیری
تنظیم از محدثه نعمتی
انتهای پیام/