به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت؛در گذشته مشخصه شهر‌های دوره اسلامی وجود مناره‌های مساجد بود، مناره‌های بلندی که هم به مسافران در پیدا کردن مسیر کمک می‌کرد و هم سمبل شهر اسلامی بود که شهر رشت هم از این قاعده مستثی نبود.
یکی از مساجد قدیمی منطقه ساغریسازان رشت مسجدی است که به مسجد گلدسته معروف است و علت نامگذاری آن مناره زیبای آجری کتیبه دار آن بود که مردم آن را گلدسته می‌نامیدند.
براساس نوشته‌های کتیبه گلدسته مسجد و به نقل از معتمدین این محل، این بنا در سال ۱۲۰۴ هجری قمری به دستور حاجی علی تاجر شیروانی بنا شده است و دارای یک گلدسته بلند آجری و کتیبه‌ای از جنس کاشی بوده که به خط نستعلیق در آن آیه نور نوشته شده بود و متأسفانه گلدسته قدیمی این مسجد بر اثر زلزله سال ۱۳۶۹ خورشیدی کاملاً تخریب شد.
ولی جهانی معاون میراث فرهنگی استان گیلان گفت: مناره مسجد گلدسته ساغریسازان که در زلزله سال ۱۳۶۹ به طور کامل تخریب شده بود، پس از حدود ۲۸ سال تخریب به همت خیر فرهنگ دوست، حاج غلامحسن قطب زاده مرمت و احیا می‌شود.
وی افزود: طرح اولیه بازسازی گلدسته این مسجد توسط حاج غلامحسن قطب زاده، خیر گیلانی، در زمستان ۱۳۹۶ به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان ارایه شد که بر اساس آن این خیر فرهنگ دوست با بودجه شخصی اقدام به بازسازی مناره مسجد گلدسته می‌کند.
معاون میراث فرهنگی استان گیلان گفت: صحن این مسجد دارای هشت فیل پا در دو ردیف چهارتایی است که هریک توسط پنج ردیف کاشی تا ارتفاع ۹۵ سانتیمتر تزیین شده و محراب این مسجد نیز دارای تزئینات گچبری آیات قرآنی به خط نستعلیق است.
ولی جهانی با اشاره به اینکه اداره کل میراث فرهنگی گیلان در تلاش است تا با هدایت خیران فرهنگی به سمت احیای بافت‌های تاریخی، زمینه هرچه بیشتر رونق صنعت گردشگری و جذب گردشگر فرهنگی را در استان فراهم کند.
منوچهر ستوده در کتاب از آستارا تا استرآباد در مورد مشخصات این مسجد اینگونه می‌نویسد: این مسجد به طول ۱۸متر و عرض ۶۰/۱۱ متر است، هشت فیلیپا در دور ردیف در صحن مسجد است و پایه فیلیپا‌ها پنج ردیف کاشی به ارتفاع ۹۵ سانتی متر دارد، محیط قسمت پایین فیلیپا‌ها که هشت ضلعی و کاشیکاری است۲۶۰سانتیمتر است.
ارتفاع کاشی کاری داخل محراب ۱۰۵ سانتیمتر و ارتفاع کاشیکاری از اره مسجد ۸۰ سانتیمتر است، محرابی دارد که آیه نور و صلوات بر رسول خدا و آل او و نام‌های پنج تن و نصر من الله و فتح قریب را گچ بری کرده اند.
ستوده که دهه ۱۳۴۰ از مسجد ساغریسازان دیدن کرده بود، یادآور می‌شود که بخشی از کتیبه مسجد گلدسته که به خط نستعلیق از چپ به راست آیه نور را نوشته، فعلا زیر سیمان کاری رفته است،کتیبه گلدسته مسجد بر سنگ مرمر سفیدی به ابعاد ۳۰در۴۰ سانتیمتر در بدنه گلدسته در میان سیمان کاری نصب است.
سید مهدی میرصالحی یکی از کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری گیلان گفت: اگرچه این مسجد قدیمی و زیبا که معماری بومی خود را در قدیمی‌ترین محله رشت حفظ کرده، ولی در فهرست بنا‌های میراثی کشور ثبت نشده است.
وی در این باره نیز با تأکید برضرورت حفظ بنای این مسجد، می‌گوید: پرونده ثبتی این بنا شامل ساخت سال، ویژگی‌های معماری و شرح اثر و پلان آماده شده و برای بررسی و ثبت در فهرست بنا‌های میراثی کشور به سازمان میراث فرهنگی ارسال شده است.
محسن قطب زاده، خیر فرهنگی و نیکوکار گیلانی است که خاطرات کودکی خود را در محله ساغریسازان به یاد دارد، این مهندس معمار که هزینه احیای گلدسته مسجد ساغریسازان را تقبل کرده، در این باره به می‌گوید: من خودم بچه محله ساغریسازان هستم، ۶۸سال سن دارم و از کودکی با مسجد ساغریسازان خاطره دارم. اصلا ساغریسازان بنام گلدسته این مسجد معروف بود. من هم خواستم با احیای این گلدسته باقیات و صالحاتی برای خود داشته باشم.
وی همچنین به همکاری‌های دفتر فنی استانداری گیلان نیز اشاره و تصریح می‌کند: با وساطت دفتر فنی استانداری، قرار شد آجر با کیفیت از تهران خریداری شود تا در ارتفاع ۱۴متری مناره آجری دچار خوردگی و فرسایش نشود، ضمن اینکه بنا دارم دامنه و سفال بالای گلدسته را نیز به همان شکل قدیمی از نو بازسازی کنم.
قطب زاده در مورد کتیبه این مناره نیز می‌گوید: اگر امکان بازگردان کتیبه اصلی به مناره نباشد، یک کتیبه از جنس سنگ مرمر به همان شکل و با همان محتویات و آیه نور ساخته و در مناره جا نمایی می‌کند.
ولی جهانی معاون میراث فرهنگی گیلان رشت را به عنوان بزرگترین مرکز جمعیتی شمال کشور، با پیشینه‌های بیش از هزار سال توصیف کرد و گفت: برای نخستین بار، در کتاب حدودالعالم در سال ۳۷۲ هجری قمری ، رشت به عنوان نواحی بزرگ آن سوی رودی، یعنی گیالن غربی، معرفی شده است.
معاون میراث فرهنگی گیلان تصریح کرد: در بافت تاریخی شهر‌های استان گیلان آثار با اهمیت بسیاری وجود دارد که در دهه‌های گذشته یا تخریب شده و یا در معرض تخریب قرار دارن و با توجه به علاقمندی تعدادی از فرهنگ دوستان و خیران فرهنگی، این امکان به وجود آمده تا با ارایه خدمات فنی و مهندسی از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان، نسبت به بازسازی و مرمت این سرمایه‌های فرهنگی اقدام شود.
مدتی است ساکنان ساغریسازان رشت، شاهد سازه آهنی هستند که به ارتفاع ۱۴متر در جوار مسجد ساغریسازان قد برافراشته است، حالا باید دید، گلدسته چه زمانی به محله ساغریسازان رشت باز می‌گردد.
انتهای پیام/م.ع