به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، فرش هنر صنعتی ارزشمند که تولید و صادرات دو نوع کالای دستبافت و ماشینی آن مدتی است گرفتار بحران‌های اقتصادی و چالش‌های داخلی و خارجی ناشی از آن شده و بر کارش گره در گره افتاده است آن‌چنان‌که تولیدکنندگان و بافندگان و صادرکنندگان آن رخ از سیلی گلگون کرده‌اند و طره آرزوهایشان را از محمل و محراب این هنر صنعت بربادرفته می‌بینند.
بافندگانی که انگشت‌های ظریفشان بر تارهای قالی زیر تیز چاقو درد و رنج را رج به رج گره می‌کند و نقشه امیدهایشان را بر محراب خزان می‌زند.
تولیدکنندگانی که با تمام سختی‌های خرید مواد اولیه، تهیه ماشین‌آلات و دستگاه‌های به‌روز با آخرین فنّاوری این صنعت در دنیا متر به متر حسرت را بر فرش‌های ماشینی می‌بافند و در بازار رکود آن را به قیمت بی‌تدبیری و بی‌برنامگی نهادهای مرتبط و نبود حمایت‌های لازم دپو می‌کنند.
تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش، باغ زیبای هنر صنعت ایرانی را گسترده بر خزان مرگ می‌بینند و در انتظار
تصمیمات جدید ارزی ترنج امید را گره می‌زنند شاید مسئولان امر باتدبیر و راهکاری سازنده فرش را از کمای اقتصادی احیا کنند و در رقابت با رقبای خارجی که شیرازه فرش ایرانی را از هم پاشیدند دوباره با تاروپود رونق بازار فرش بر بوم آوازه فرش ایرانی در دنیا بگستراند.
خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،در این مجال طی گفتگوهایی اختصاصی که با مسئولان مرتبط با این صنعت در حوزه فرش ماشینی و دستباف در مورد وضعیت موجود مشکلات و ارزآوری صادرات این کالای ایرانی داشته است بررسی و تحلیل آن‌ها را برای مخاطبان گزارش می‌کند.
مشاور وزیر صنعت، در خصوص نقش ارزآوری فرش دستباف و سهم آن از صادرات گفت: فرش دستباف از دیرباز به‌عنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی ایران مطرح بوده است و همچنان جایگاه ویژه‌ای در این میان دارد؛ اما باید به این نکته توجه داشت که سهم فرش درمجموع صادرات غیرنفتی کشور کاهش نشان می‌دهد.
حمید کارگر، با تأکید بر اینکه این کاهش ناشی از افت شدید صادرات فرش نیست بلکه به علت رشد تصاعدی و شتابناک سایر اقلام مندرج در جدول صادرات غیرنفتی ازجمله فرآورده‌های پتروشیمی و میعانت گازی است افزود: درواقع نقش ارزآوری فرش دستباف به‌عنوان صادرات سنتی غیرنفتی کشور همچنان محفوظ است اما ورود و رشد اعداد برخی اقلام دیگر سهم فرش را در سبد کلی صادرات غیرنفتی کاهش داده است.
به گفته وی، از سوی دیگر باید در نظر داشت که نباید فرش دستباف ایران را صرفاً از منظر ارزآوری نگریست بلکه این هنر- صنعت در حوزه اشتغال‌زایی و نیز جنبه‌های فرهنگی و هنری نیز ایفای نقش می‌کند.
وی، همچنین درباره علل افت نسبی صادرات فرش در دو دهه اخیر عوامل متعدد داخلی و خارجی آن را تأکیدکرد و گفت: برای نمونه تحریم مستقیم بر فرش ایرانی، وقوع رکود اقتصادی در برخی از کشورهای اروپایی، اشباع شدن برخی از بازارهای هدف از دستبافته های ایرانی و عدم‌تغییر و دگرگونی در طرح و نقشه فرش ایران متناسب با سلایق و ذائقه مصرف‌کنندگان، بالا رفتن قیمت تمام‌شده فرش ایران در مقایسه با تولیدات رقبا و ظهور و بروز انواع کف‌پوش‌های صنعتی و جایگزین مثل فرش‌های ماشینی ازجمله این عوامل است.
مشاور وزیر صنعت، اظهار داشت: به‌هرحال نمی‌توان آمریکا را به‌عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین واردکننده فرش دستباف در دنیا نادیده گرفت و در سه سال اخیر هم‌حجم بالایی از صادرات فرش ایرانی راهی آن کشور شده است.
به گفته وی، در صورت بازگشت تحریم ها، فعالان اقتصادی و صادرکنندگان فرش ایران همچون تجربه‌های پیشین به سراغ بازارهای جدید خواهند رفت و خواهند کوشید مشتری‌های تازه‌ای را به خیل خریداران فرش ایرانی اضافه کنند.
مشاور وزیر صنعت، با اشاره به روند افزایشی صادرات فرش دستباف ایران در سه سال اخیر افزود: درواقع پس از چند سال کاهش صادرات به‌ویژه تا سال 92، به‌تدریج شاهد توقف این روند کاهشی و جایگزین شدن روند افزایشی بودیم.
کارگر تصریح کرد: البته یکی از عوامل رشد دهنده صادرات فرش دستباف ایران ازسرگیری صدور این دستبافته ها پس از توافق برجام بود. به‌طوری‌که در پایان سال 95 با رشدی قابل‌توجه بیش از 359 میلیون دلار فرش دستباف از کشور ما به بازارهای هدف صادر شد و این رقم در سال 96 با رشدی حدود 18 درصد به 424 میلیون دلار رسید.
وی اظهار داشت: امیدواریم علی‌رغم وجود مشکلات متعدد بر سر راه بازرگانان فرش دستباف این روند افزایشی همچنان ادامه یابد.
مدیرکل دفتر توسعه صادرات محصولات صنعتی و معدنی سازمان توسعه تجارت ایران نیز در ادامه این گفتگو با تأکید بر رشد ارزشی صادرات ۱۵ و ۱۸ درصدی فرش ماشینی و دستباف در سال ۹۶ گفت: صادرات فرش ماشینی و موکت رشد ارزشی ۱۵ درصد و فرش دستباف رشد ارزشی ۱۸ درصد را در سال گذشته ثبت کرد.
مسعود کمالی اردکانی، گفت: بر اساس آمار ۱۲ ماهه گمرک در سال ۹۶ صادرات فرش ماشینی و موکت به ارزش ۳۶۷ میلیون دلار ۱۵ درصد رشد ارزشی داشت که ۹۵ میلیون دلار از این میزان مربوط به صادرات موکت و ۲۷۲ میلیون دلار آن صادرات فرش ماشینی است.
به گفته وی، افغانستان، عراق و پاکستان بازارهای هدف صادرات فرش ماشینی و موکت ایران در سال گذشته بوده است.
وی، صادرات فرش دستباف رشد ۱۸ درصدی به ارزش ۴۲۵ میلیون دلار در سال گذشته را تأییدکرد وگفت: این رقم در مقایسه با پنج سال گذشته رشد ۳۵ درصدی داشته است.
مدیرکل دفتر توسعه صادرات محصولات صنعتی و معدنی سازمان توسعه تجارت ایران، آمریکا، آلمان و لبنان را سه بازار اصلی هدف صادرات فرش دستباف ایران نیز در سال ۹۶ دانست و گفت: کشورهای ژاپن، امارات و انگلستان در رتبه‌های بعدی بازارهای هدف فرش دستباف ایران قرار دارد.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فرش ماشینی و موکت، نیز، هدفمند نبودن صادرات فرش ماشینی را تاکیدکرد و گفت: بیشتر کارخانه‌های فرش ماشینی خودشان به‌صورت خودجوش صادرات را انجام می‌دهند و جایی ثبت آمار نمی‌شود یعنی یک مرکز متمرکز و منسجمی که از آن‌ها آمار دقیقی ارائه کند وجود ندارد.
محمدهادی کمالیان، گفت: برخی کارخانه‌های فرش ماشینی نیز هستند که با توجه به حضور خود در نمایشگاه‌های بین‌المللی و فعالیت‌هایی که خودشان دارند تعدادی از مشتریان خارجی را جذب مجموعه‌های خود کردند و صادرات را انجام می‌دهند .
وی، با اشاره به اینکه امسال در سال 97 مشکل و دغدغه صادرکنندگان فرش ماشینی به‌صورت عمده قیمت دلار گفت: اتحادیه تلاش‌ها و رایزنی‌هایی در انتقال و انعکاس دغدغه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ماشینی در این راستا به‌ویژه تبعات ناشی از تصمیمات جدید ارزی را در حوزه صادرات صنعت فرش با مجلس و وزارت صنعت و معدن و تجارت انجام داده است و منتظر نتیجه و پاسخ آن‌ها در این زمینه است.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فرش ماشینی و موکت، با تأکید بر اینکه تمام دنیا برای اینکه صادرات محصولات آن‌ها انجام شود یک شرایط و امکاناتی برای صادرکننده می‌گذارند که حالت رقابت بین آن‌ها را نیز ترغیب و حمایت کند گفت: ولی در کشور ما این مباحث دست و پاگیر است و حمایت‌های لازم انجام نمی‌شود.
کمالیان، اظهار امیدواری کرد، مسئولین امر تدابیری بیندیشند و راهکاری برای تولیدکنندگان بگذارند که بتوانند مشکلات و نواقص آن‌ها را برطرف کند.
وی با اشاره به اینکه حوزه فرش دستباف نیز یک هنری است که قداست و ارزش خود را دارد گفت: اما در مورد صادرات صنعت فرش ماشینی باید گفت می‌تواند ایجاد اشتغال و ارزآوری خوبی داشته باشد به‌شرط اینکه حمایت‌های جانبی آن از طرف دولت انجام شود.
به گفته وی، از آنجا که حضور تولیدکنندگان ما در عرصه نمایشگاه‌های خارجی در صادرات و ارزآوری خیلی مؤثر است دولت نیز باید این امکان را برای آن‌ها فراهم کند تا به این عرصه ورود پیدا کنند و محصولات خود را در عرصه بین‌المللی بهتر و بیشتر و با سهولت و سرعت مطلوبی عرضه کنند.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فرش ماشینی و موکت، اظهار داشت: الآن باوجود شرایط فعلی کارخانه‌های فرش ماشینی با صادرات خوبی دارند داریم که نباید این راه با مشکلات جدید به روی آن‌ها بسته شود بلکه باید مسیر برای تولیدکنندگان هموارسازی و بهینه شود تا آن‌ها سریع‌تر، راحت‌تر و آسان‌تر بتوانند محصولات خود را صادر کنند.
کمالیان، در خصوص هزینه‌های بالای تولید فرش به‌ویژه افزایش 500 تومانی نرخ دلار از 3700 به 4200 تومان، افزایش حقوق و دستمزد، تعرفه‌های بیمه، آب، برق، گاز و تمام هزینه‌های جاری گفت: متأسفانه فرش ماشینی در بعضی جاها از 5 تا 10 درصد افزایش قیمت داشته ولی کسی خریدار نیست چون بازار، رکود است.
وی، مازاد تولید را یکی از دلایل رکود بازار فرش دانست و گفت: افزایش تولیدی که داریم باید در بازارهای صادراتی جذب شود در غیر این صورت فرش در بازار داخلی بیشتر از این خریدار ندارد و به بازار رکود می‌رود.
به گفته وی، یا تولیدکنندگان باید تولیدات خود را کاهش دهند که البته خود این کاهش تولید نیز عامل ضرر و زیان برای آن‌ها است چراکه لازمه آن این است که نوبت‌های کاری را واحد تولیدی خود راکم کنند که آن‌هم یعنی کاهش کارگر و همه این‌ها دوباره برای دولت سربار می‌شود یا اینکه ما تدابیری بیندیشیم که فرش بازار صادراتی خوبی پیدا کند.
کمالیان، افزود بحث مازاد تولید و زیاد بودن آن باید جذب شود تا تعادل عرضه و تقاضا در کشور برقرار شود که در این صورت قطع و یقین رونق این بازار از جهت تولید و توزیع برخواهدگشت.
به گفته وی، صنعت فرش ایجاد اشتغال خوب و ارزآوری بالایی را برای کشور خواهد دارد که در شرایط اخیر با تصمیمات جدید ارزی دولت باید به این مسئله توجه کافی شود.
وی با تأکید بر اینکه اتحادیه در یکسری موارد ورود پیداکرده است و دغدغه‌های تولیدکنندگان را به سازمان صنعت، معدن و تجارت و اصناف انعکاس داده است و حتی خود سندیکای تولیدکنندگان فرش و کمیته نساجی نیز به این جریان ورود پیدا کردند گفت: رایزنی‌های در حال انجام و طرح و برنامه‌های ارائه‌شده است تا بتوان مشکلات موجود را در این حوزه و صادرات آن مرتفع کرد.
کمالیان بر لزوم تدبیری مؤثر و کارگشای دولت در این خصوص تأکیدکرد و گفت: تبدیل ارز برای همه بخش‌های تولیدی و صادراتی مشکل‌ساز شده اما برای فرش بیشتر و ملموس‌تر شده است چون هزینه‌های تولید جاری و تهیه مواد اولیه، لوازم‌یدکی دستگاه‌ها و قطعات آن بالا است.
به گفته وی، حدود 850 شرکت فرش ماشینی فعال در کل کشور است که بیشتر واحدهای تولیدی آن به‌صورت عمده در منطقه کاشان آران و بیدگل بیشتر متمرکز هست و البته شرکت‌های فرش ماشینی در شهرهای مشهد، اصفهان و تبریز نیز فعالیت دارد.
وی با تأکید بر اینکه صادرات فرش به آمریکا زیاد اثرگذار و سرنوشت‌ساز نیست و یک کشور نمی‌تواند تاثیرگذارباشد گفت: به طور قطع و یقین خروج آمریکا از برجام هیچ تأثیری روی صادرات فرش ماشینی نخواهد داشت.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان از واگذاری میز توسعه صادرات فرش ماشینی توسط سازمان توسعه تجارت ایران به این استان به‌عنوان استان معین خبر داد و گفت: سازمان توسعه تجارت ایران با توجه به فعالیت حدود ۷۰۰ واحد صنعتی فعال در شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل درزمینهٔ فرش ماشینی و صنایع وابسته به این صنعت این واگذاری را به استان اصفهان محول کرد.
وی، صادرات ۴۳ درصدی فرش کشور را در سال ۹۶ از استان اصفهان و افزایش آن در مقایسه با سال 95 را یادآور شد و گفت: ۱۵۷ میلیون و ۸۰۷ هزار و ۲۵۲ دلار ارزش صادرات فرش و کف‌پوش‌ها با سهم ۹ درصدی در بین صادرات این استان در سال ۹۶ بوده است.
احمدیه، با اشاره به اینکه ۱۴۲ میلیون ۸۱۷ هزار و ۷۰ دلار ارزش صادرات فرش و کف‌پوش‌ها از استان اصفهان با سهم ۱۶ درصدی در سال ۹۵ بوده است گفت: بیشترین صادرات به کشورهای عراق، امارات، افغانستان، ترکیه، تایلند، چین و سایر کشورها بوده است.
به گفته وی، افزود: صادرات فرش و کف‌پوش‌ها از استان اصفهان در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ نیز افزایش ۱۰.۵ درصدی داشته است.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان، به رشد 24 درصدی میزان صادرات فرش دستباف و ارزآوری آن را از این استان در سال 96 اشاره کرد و گفت: آلمان، آمریکا، روسیه، امارات، ژاپن، سوئیس، فرانسه، کانادا، لبنان، انگلستان و تعدادی نیز از کشورهای حوزه خلیج‌فارس از عمده کشورهای هدف صادرات فرش دستباف است.
احمدیه، با اشاره به اینکه صادرات فرش دستباف کشور در سال گذشته نزدیک به 400 میلیون دلار بوده است که عمدتاً از طریق گمرک تهران انجام می پذیرد گفت: حدود 4 میلیون دلار آن از طریق گمرک اصفهان انجام شده است.
به گفته وی، تعداد 81 شرکت تعاونی، ۱۰۶ انجمن فرش و اتحادیه صنفی فرش دستباف و تعداد 280 هزار بافنده در سطح استان اصفهان در زمینه فرش فعالیت دارند.
رئیس اداره گمرک کاشان نیز در پایان این گفتگو گفت: 124 میلیون و 182 هزار و 461 دلار میزان ارزآوری صادرات فرش ماشینی کاشان در سال 96 بوده است.
علی مراد نوروزی، گفت: ۱۳ میلیون و 177 هزار و 747 کیلوگرم ارزش وزنی این کالای ارزآور حاصل از صادرات به کشورهای خارجی در سال گذشته بود.
به گفته وی، فرش ماشینی ۵۵ درصد کالای صادراتی از کاشان به سراسر جهان با فعالیت بیش از 700 واحد صنعتی فعال در فرش ماشینی به‌عنوان قطب فرش ماشینی کشور در سال ۹۶ بوده است.
رئیس اداره گمرک کاشان، گفت: ۶۹ میلیون و ۲۹۳ هزار و ۱۰ کیلوگرم میزان کل کالای صادراتی از کاشان به ارزش ۲۱۹ میلیون ۹۷۶ هزار و ۱۷۳ دلار به کشورهای دنیا است.
گزارش ازحرمت سادات متولی
انتهای پیام/م