جهرمی با اشاره به هدفمند بودن طرح رجیستری برای مقابله با واردات کالاهای قاچاق خاطرنشان کرد ؛ گوشی‌هایی که در این طرح شناسه دار نشوند، ظرف مدت ۳۰ روز از شبکه تلفن های همراه خارج و غیرفعال می‌شوند. در ادامه متن گفتگوی آذری جهرمی ، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در برنامه نگاه یک را مشاهده می‌کنید.
آذری جهرمی درباره اجرای طرح رجیستری و اقدامات انجام‌شده گفت: در این رابطه که موسوم به کلمه رجیستری است و در حوزه ساماندهی واردات گوشی‌های همراه انجام شده وارد مرحله 5 شدیم و گوشی های ال جی در پوشش این طرح قرار گرفتند. تا قبل از اتمام سال 96 همه نشان‌های تجاری تحت پوشش طرح رجیستری قرار می‌گیرند. از طرفی گوشی‌هایی که قاچاق وارد شده باشند و هزینه های گمرک را پرداخت نکرده باشند و مکانیزم های خدمات پس از فروش نداشته باشند؛ مطابق قواعد صنعت و معدن و تجارت، ظرف 30 روز غیرفعال می‌شوند و امکان استفاده از شبکه تلفتن همراه را نخواهند داشت. تا الان 4 مرحله را طی کردیم. یکی از اهداف اصلی طرح رجیستری گوشی های هوشمند مقابله با قاچاق است اما اهداف دیگری هم دارد.
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که تنظیم بازار گوشی‌ها تلفن همراه برعهده وزارت اطلاعات و فناوری ارتباطات است یا اینکه این وزارتخانه ابزاری است برای وزارت صنعت و معدن گفت: سوال مهمی است؛ در دنیا، نظام مقابله با قاچاق صرفا پایش مرزها نیست؛ یکی از مهمترین موضوعات و چالش‌ها برای اقتصاد مقاومتی نیز بحث قاچاق است و بازار تولید داخل را از رونق می اندازند. ما امروز می‌بینیم که کالا به صورت قاچاق وارد و فروخته میشود و هیچ جلوگیری از آن نمیشود. در کشورهای دیگر جهان بر اساس نظام های قانونمند مالیاتی، کالا چندین بار چک میشود و یک فروشنده نمی‌تواند جنسی که سیکل قانونی را طی نکرده به فروش برساند.
در کشور ما که این مکانیزم متصل نیست و در نتیجه بیشتر گمرک و مرزها درگیر این مسئله هستند؛ به همین دلیل یک کالای قاچاق به صورت دیگر هم میتواند وارد شود ، گاهی اوقات این کالا از مبادی قانونی وارد میشود اما با جعل نام؛ و این هم غیر قانونی محسوب میشود . نوع دیگر دور زدن نظام گمرکی وارد کردن اجزای یک کالا و سرهم کردن آن در داخل کشور و فروش آن با نامی دیگر است.
در حوزه تلفن همراه این مسئله فراهم تر است و ما می‌توانیم نظام گمرک و وزارت صنعت و معدن و وزارت اطلاعات را به هم متصل کنیم و میشود با استعلام سریال گوشی از گمرک دانست که از مبادی رسمی وارد شده یا خیر و در نتیجه میشود ورود پیدا کرد و موضوع را قانونمند کرد. مسئولیت این هماهنگی ها در اصل بر عهده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است و این موضوع رجیستری گوشی همراه از سه سال گذشته آغاز شد اما با شکست هایی روبه رو شد. در دور جدید این مسئله در دستور کار ما قرار گرفت و با هماهنگی با دو وزارت خانه دیگر جلساتی را برگزار کردیم و وزرا نظرشان بر این بود که با توجه به اهمیت وزارت ارتباطات و کنترل نهایی ، مسئولیت اجرایی این کار را بر عهده وزارت ارتباطات قرار دهند.
جهرمی با اشاره به این نکته که در طرح رجیستری گوشی های هوشمند هیچ سودی به وزارت ارتباطات نمی‌رسد خاطرنشان کرد: رجیستری باعث میشود افزایش درآمد در گمرک رخ دهد و این افزایش درآمد مستقیم به حساب خزانه ریخته میشود و ذره ای از آن وارد وزارت ارتباطات نمیشود. اما موضوع مهم برای وزارت ارتباطات پایش سلامت مردم و تامین خدمات پس از فروش است. به دلیل اینکه 95 درصد از کالا ها قاچاق بود، تولید کننده های رسمی رونق نداشتند اما با این طرح و مقابله با قاچاق تولیدکنندگان داخلی نیز رونق می‌گیرند.
وزیر ارتباطات همچنین در خصوص گرانی گوشی ها بعد از اجرای طرج رجیستری گفت: گرانی گوشی به اجرای طرح رجیستری مربوط نمیشود. در زمان شروع طرح نرخ ارز حدود 3600 تومان بود و در مرحله پایش، نرخ ارز به 4100 تومان رسید. عمده گوشی ها از امارات به کشور وارد می شود و آنها نیز 5 درصد برای صادرات گوشی های خود عوارض وضع کردند.
وی ادامه داد: برخی از فروشندگان قیمت ها را بالا بردند که ما با اجازه دادن به فروشگاه های آنلاین برای وارد کردن گوشی، قیمت ها را تثبیت کردیم. حال اگر قیمت ارز پایین بیاید به طبع قیمت گوشی ها نیز باید کاهش پیدا کند.
جهرمی در خصوص رفتار عجیب سامسونگ گفت: رفتار شرکت سامسونگ با ورزشکاران ما بسیار عجیب بود پیام اجرای طرح رجیستری به شرکت سامسونگ این بود که ما در صورت لزوم، ابزاری موثر برای کنترل بازار داریم اقدام اخیر شرکت سامسونگ بعنوان شریک تجاری ایران در زمان تحریمها، جای تامل و بررسی دارد اما جای نگرانی نیست زیرا اگر سامسونگ به نمایندگان ایرانی احترام نگذارد بازار ما را هم نباید بخواهد. اجرای طرح رجيستری این پیام را به شرکت سامسونگ داد که ما قدرت کنترل بازار خودمان را داریم و می توانیم در این زمینه اعمال قدرت کنیم.
محمد جواد آذری جهرمی همچنین در خصوص شبکه ملی اطلاعات گفت: شبکه ملی اطلاعات به این معنا نیست که دسترسی به اینترنت جهانی قطع شود. شبکه ملی اطلاعات در قانون، راه‌یابی سایت های ایرانی از سرور های داخلی تعریف شده است. شبکه ملی اطلاعات از سه لایه تشکیل شده است؛ زیر ساخت، خدمات و محتوا؛ وظیفه وزارت ارتباطات لایه زیر ساخت شبكه ملی اطلاعات است. در لایه خدمات و محتوا هیچ سند مدونی نداریم که بتوانیم آن را بررسی کنیم. لایه خدمات (مانند پیام رسان ها، موتور جستجو و ایمیل) و لایه زیر ساخت ها تکلیف شان در برنامه ششم توسعه مشخص شده است. لذا اگر وظایف وزارت ارتباطات در حوزه‌ی زیرساخت شبکه‌ی ملی اطلاعات اجرا شود، از نظر محتوایی و فرهنگی اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد. اما در بحث اشتغال در دنیا با وجود اینکه صنعت و کشاورزی در حال رشد است اما اشتغال در این حوزه‌ها به دلیل مکانیزاسیون و استفاده از فناوری اطلاعات، در حال کاهش است. به همین دلیل اشتغال در فناوری اطلاعات، متفات و رو به رشد است. یا در کشور خودمان در منطقه آزاد ارس، گلخانه‌ای به مساحت 50 هکتار است که تعداد کل افراد مشغول در آنجا با احتساب نیروهای بسته بندی و فروش، 20 نفر است. این اشتغال‌ها در لایه خدمات شبکه ملی اطلاعات قرار می‌گیرند؛ از این دست می‌توان پیام رسان ها، موتورهای جستوجوگر و یا مسیریاب ها را مثال زد. به عنوان مثال در همین جشنواره وب و موبایل گروهی بود که در بندر عباس هر روز ماهی صید می‌کردند و در کمتر از 7 ساعت آن را تمیز و بسته بندی می کردند و به شهرهای مختلف کشور می رساندند.
آذری جهرمی در پاسخ به این سؤال که آیا این آمار 100 هزار شغل در سال، مربوط به اشتغال ایجاد شده خالص وواقعی است یا بخشی از آن مربوط به گسترش مشاغل در فضای مجازی است؛ گفت: به طور قطع مربوط به اشتغال ایجاد شده خالص است، آمار ما مربوط به برنامه های تولید شده به زبان فارسی و در حال درآمدزایی که روی پلتفرم ما قرار گرفتند مانند نرم افزار سکوی کافه بازار، است. حدود 30 هزار گروه هست که تولید برنامه می کنند و آن را در کافه بازار قرار می دهند که در آنها گاهی یک یا دو نفر و 200 نفر در قالب یک شرکت مشغول به کار هستند. لذا این آمار مربوط به گروه های موفق است و در نتیجه دقیق و شفاف است.به عنوان مثال ما برای تسهیل این روند، با دستگاه های یک طرح اشتغال پایدار برای توسعه کسب و کار های نوپا در 8 استان به صورت آزمایشی اجرا کردیم. شما برای اطلاع بیشتر از این مشاغل، می توانید به مرکز توانمندسازی دانشگاه یزد یا سایر استان ها یا به کافه بازار مراجعه کنید تا به صورت شفاف آن ها را مشاهده کنید. البته باید توجه داشت که وزارت ارتباطات مسئول ایجاد اشتغال نیست. معمولاً آمار اشتغال بر حسب تعداد افراد تازه بیمه شده است و چون یکی از مشکلات کسب و کار های نو این است که به دلیل این مقررات دست و پا گیر، از بیمه استفاده نمی‌کنند، این شبهه‌های آماری به وجود می‌آید.
وزیر ارتباطات در بخش دیگری از اظهاراتش خاطرنشان کرد: در این موضوع مسئله اصلی این نیست که این آمار اشتغال، چه مقدار مربوط به فناوری اطلاعات است، بلکه موضوع اصلی این است که این جریان کسب و کارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات، در سراسر کشور مانند سایر کشورها شکل گرفته است. در این بین ما به عنوان دولت فقط زیرساخت ها را توسعه دادیم و اصل کار بر دوش جوانان بود. هنوز اکوسیستم ما برای رشد این کسب و کارها مناسب نیست. این آمار چشمگیر سالهای اخیر هم دو دلیل عمده دارد، یکی استعداد جوانهای ما و دیگری اینکه در طول ده سال گذشته، در این زمینه خلاء وجود داشته که باعث جهش شده است. در واقع مراحل بعدی این روند سخت است که ما باید اکوسیستم را متناسب با ملاحظات فرهنگی، بومی و اقتصادی کشورمان ایجاد کنیم و طبیعی است که بازی در زمین اقتصادی دیگر کشورها مطلوب نیست.
آذری جهرمی در ادامه سخنان خود در خصوص تأثیر طرح رجیستری بر موضوع اشتغال در حوزه فناوری اطلاعات گفت: همانطور که گفته شد، موضوع مربوط به ما، لایه خدمات شبکه ملی اطلاعات است که اشتغال هم در این لایه شکل می گیرد. حال وقتی ما بخواهیم یک نرم افزار که مبتنی بر فعالیت های داخلی کشور ماست را به سایر ابزارها ارجحیت دهیم، لازمه‌ی آن استفاده از ابزارهای آن مانند گوشی های موبایل است. حالا چطور شرایط را برای بهره مندی از این ابزارها برای نرم افزارهای ایرانی فراهم کنیم.
به عنوان مثال در روسیه مردم از موتور جستجوگر یاندکس استفاده می کنند، اما در گوشی هایی که به این کشور وارد می شد به طور پیش فرض، گوگل نصب بود. اما چون در روسیه کنترل بازار وجود داشت، توانستند به روند انحصاری اعتراض کنند و در حال حاضر گوشی ها با پیش فرض یاندکس وارد روسیه می‌شوند. همچنین در چین موتور جستجوگر، بایدو است.
البته این ابزارها به دلیل سرمایه گذاری عظیم صورت گرفته، بسیار قوی هستند و ما الآن توقع نداریم که در ایران هم به طور کامل جایگزین شوند اما باید نرم افزارهایی که داریم، توسط کارخانه سازنده در گوشی‌ها به مشتری پیشنهاد شوند. این امر زمانی محقق میشود که ما گوشی‌ها را تحت کنترل خود داشته باشیم تا با سازندگان وارد مذاکره شویم و اینجاست که تأثیر طرح رجیستری بر روی کسب و کارهای نو مشخص می شود.
این موضوع مهمی است. قطعا امروز در حوزه موتور جستجو ما قوت و قدرت لازم که گوگل دارد و مورد استفاده مردم است وجود ندارد ولی خاص منظور ما می توانیم ورود کنیم. یکی از تهدیداتی که امروز در برابر خانواده های ما وجود دارد بحث کودکان است. موضوع بسیار مهمی است. هر خانواده ای با هر نوع نگاهی برای تربیت فرزندش و مسائل غیراخلاقی در رابطه با فرزندش حساسیت دارد. در غرب هم این موضوع وجود دارد. شما امروز در گوگل وقتی می خواهید عبارتی را جستجو کنید طبیعتا خیلی موضوعات نامناسب به نمایش گذاشته می شود. فرزند شما در این عرصه مواجه می شود با دنیایی از حوزه هایی که به او نامربوط است و یک تصویر می تواند یک تاثیر عمیقی بگذارد.
بر فرض که ما نظام اینترنت کودک را راه اندازی کنیم، حالا گوگل حرف ما را گوش می دهد؟ برای کودکان ما این چارچوب را پیاده سازی می‌کند و آن را سالم سازی می‌کند؟ پاسخ روشن است. طبیعتا به دلایل سیاسی این پذیرش را ندارند و این کار را نمی کنند. موتور جستجو داخلی ما نیاز بچه دبستانی و کودک ما را بر طرف می کند کودک ما چیزی بیش تر از آن نیاز ندارد ضمن اینکه محیطی که هست و اطلاعاتی که در آن هست قابل مدیریت و سالم سازی است و با اتمسفر بهتر و مناسب تری در اختیار فرزند قرار می گیرد. ما در منزل خودمان تا مدتی مجبور بودیم به خاطر تکالیفی که درباره جستجو راشت کنار بچه بنشینیم اما امروز با خیال آسوده تری گوگل را مسدود کردیم روی سیستمی که هست و پارسی جو را به عنوان موتور پیش فرض قرار می دهیم. حالا که ما داریم اکو سیستم کودکان را در کشور راه می اندازیم و گوشی کودک را جا می اندازیم پدر برای بچه گوشی می‌خرد و سیم‌کارت را می اندازد داخلش و به او می دهد. این راهش آگاه سازی است. راهش این است که ما ابزار بگذاریم. باید شرکت واردکننده این قابلیت را ایجاد کند و گوشی کودک را با این سیستم تحویل دهد.
آذری جهرمی با اشاره به اینکه بحث پیام رسان ها در شورای عالی فضای مجازی مصوبه ای دارد که ستاد اقدام ما در حوزه پیام رسان هاست خاطرنشان کرد: حاکمیت از حاکمیت سنتی در حال تبدیل به حاکمیت شرکت‌هاست. کشورهای دنیا این نگرانی را در حوزه رسانه دارند. در اکثر کشورها این چالش وجود دارد. پیام‌رسان زیر ساختی است که می تواند داخل حاکمیت باشد و باید باشد. عقلای کشور در شورای عالی فضای مجازی به این جمع بندی رسیده اند که اگر حاکمیت این اقدامات را انجام دهد سیکل پیام رسان ها می تواند شکل بگیرد. سند عملی و ابلاغ شده است. اصل مسئله دانش موضوع است. انتظار نیست که این میزان کاربر را پوشش دهند. اعتماد تنها اعتماد امنیتی نیست اعتماد فنی است.
وزیر ارتباطات ادامه داد: در رابطه با حوزه امنیت ما دو مسئله داریم؛ یکی بحث امنیت است یکی احساس امنیت است. باید درباره این که حریم خصوصی نقض می شود مصداقی و دقیق صحبت کرد. مساله دوم احساس امنیت است می‌توانیم بگوییم چیزی که در جامعه وجود ندارد احساس امنیت است. شاید مابه‌ازای واقعی هم نداشته باشد. در مصوبه شورای عالی فضای مجازی مسئولیتی به دستگاه ها داده شده که در رابطه با حفظ حریم خصوصی مردم باید اقداماتی انجام دهند. مسئولانی که متولی امر هستند باید چند گام را شفاف‌سازی کنند و این حس اعتماد را برسانند. طبیعتا وقتی مطلبی در یک سرویس داخلی گذاشته می شود با چاقوهای مختلف بخشی از آن را حذف می کنند و طبیعتا جامعه می گوید من این اتفاق را نمی پسندم. البته نمی شود اجازه داد هر مطلبی منتشر شود. هر کشوری برای خودش اصولی دارد.
در بحث رسانه ها باید توجه کنیم که هر کشوری استاندارد هایی در این مورد دارد. به نظر می رسد ما در کشور برای اعمال سلیقه در این حوزه نیاز به بحث دقیقتری داریم که بخشی از همان اعتماد مردم است.
انتهای پیام/