تولید فولاد در کشور ما سابقه ای بیش از چهل سال دارد. هم اکنون، تولید سالیانه فولاد خام در کشور در حدود 17 میلیون تن است. ایران با سهمی معادل 0.98%، در رتبه چهاردهم تولید فولاد جهان قرار دارد. همچنین ایران بزرگترین تولیدکننده فولاد خاورمیانه است و بیش از 57% فولاد خاورمیانه در ایران تولید می شود.
تولید آهن اسفنجی و میزان مصرف فولاد در چند سال اخیر در کشور بطور عمومی روند صعودی داشته و تنها پس از سال 2011، به دلیل رکود اقتصادی حاکم، با کاهش روبرو شده است.
طرح جامع فولاد در راستای توسعه این صنعت در سال 1383 تدوین و ابلاغ شد. براساس این طرح ، ظرفیت تولید فولادخام کشور باید تا سال 1404 به 55 میلیون تن برسد.بنابراین برای دستیابی به این اهداف نیاز به افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور به میزان 5630 مگاوات و انشعاب گاز به ظرفیت 18000 میلیون مترمکعب در سال خواهیم بود.
همچنین هدف گذاری برای ظرفیت تولید و سهم هرینه های آب و انرژی در صنعت فولاد تا سال 1404 حاکی از افزایش بیش از 2.5 برابری ظرفیت تولید در مقابل کاهش 30% ای سهم هزینه های آب و انرژی در قیمت تمام شده فولاد است.
به این ترتیب عزم صنعت فولاد در کاهش مصرف انرژی و آب در طرح جامع فولاد مشاهده شده و این موضوع در سال های اخیر از اهمیت بیشتری در مجامع صنعتی کشور برخوردار شده است.
صنعت آهن و فولاد، انرژی برترین صنعت کشور بدون احتساب نیروگاهها است. بر اساس اطلاعات و آمار ترازنامه هیدروکربوری، صنعت آهن و فولاد کشور در سال 1386 حدود 30 میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی مصرف کرده است. به طور قطع، میزان مصرف انرژی صنعت آهن و فولاد کشور با توجه به توسعه چشمگیر آن طی سالهای اخیر بسیار بیشتر از میزان سال 1386 است اما به دلیل نبود اطلاعات و داده های رسمی و قابل استناد، در این گزارش ارایه نشده است.
بر اساس برآوردهای انجام شده، با تدوین استانداردهای جدید و توجه به امرصرفه جویی انرژی در این صنعت، امکان صرفه جویی انرژی تا 23.4 درصد به مقدار 1015 * 84 ژول وجود دارد. همچنین مشاهده می شود که با افزایش ظرفیت تولید فولاد درکشور تا 55 میلیون تن در سال 1404، انرژی موردنیاز برای تولید فولاد به میزان 214% افزایش خواهدیافت. در صورت تحقق برنامه های صرفه جویی انرژی و دستیابی به استاندارهای تدوین شده، می توان صرفه جویی بالغ بر 1015 * 264 ژول را انتظار داشت که معادل نیمی از انرژی مصرفی حال حاضر صنعت آهن و فولاد کشور است.
در راستای مشخص شدن اقدام های صورت گرفته از طرف مجامع فولاد برای کاهش مصرف انرژی و آب ،با دوتن از مسئولان فولادی کشور مصاحبه ای داشته ایم که در ادامه آمده است؛
منصور یزدی زاده مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، در باره اهمیت مبحث انرژی در ساخت فولاد بیان کرد: کل مصرف آب صنایع فولادی در سال گذشته 5 میلیارد متر مکعب برآورد شده است .با توجه به مصارف بیش از اندازه در حوزه کشاورزی ، سهم 1.4 درصدی صنایع و 17 صدم درصدی فولاد به نظر می رسد همیشه مقصر اصلی مصرف انرژی کشور ،کارخانه های صنعتی و به ویژه فولاد هستند.
وی در ادامه افزود: کل عددی که برای صنایع فعلی و در حال اجرا داریم 275 میلیون متر مکعب در سال است و در کل استانهای کشور در مجموع 46 درصد مصرف آب صنایع متعلق به فولادی ها بوده که بیشتر آن از طریق بازیافت آبهای مصرفی تامین شده است.
یزدی زاده ادامه داد: 85 درصد از مجموع واحدهای فولادی در مرکز کشور متمرکز شده اند که عمده آب مصرفی آنها از طریق پسابهای شهری و کشاورزی تامین می شود.
وی اضافه کرد: در پروژه استفاده از پسابهای فولاد، شرکت فولاد مبارکه اصفهان پیش قدم بوده است و در مرحله بعدی پروژه انتقال آب از خلیج فارس کلید خورده که شرکت گل گهر آن را آغاز کرده است.
این مقام مسئول ابراز کرد: مصرف گاز طبیعی کشور در حوزه صنایع، حدود 18 درصد، نیروگاهها 33 درصد و بخش خانگی و صنایع کوچک 49 درصد است و سهم فولاد در این میان 19 درصد از مصرف کل گاز کشور است.
وی ادامه داد: مصرف انرژی الکتریکی در کل زنجیره فولاد به 30 درصد می رسد و بر اساس هدف گذاریهای صورت گرفته در افق 1404 ، این عدد به 5600 مگابایت در سال افزایش خواهد یافت.
مدیر شرکت ملی فولاد ایران با بیان اینکه مصرف انرژی در حوزه کشاورزی 3.1 برابر نرم جهانی، خانگی 1.8 برابر نرم جهانی، تجاری 1.5 برابر نرم جهانی و حمل و نقل 1.4 برابر نرم جهانی است،تاکید کرد: پیش بینی می کنیم در افق 1404 ،میانگین نیاز به مصرف فولاد در کشور 30 میلیون تن باشد و به این منظور واردات محصولات فولادی طی 12 سال گذشته افزایش داشته است ولی اکنون موفق شده ایم از بزرگترین وارد کننده فولاد منطقه به دومین صادر کننده فولاد در منطقه خود تبدیل بشویم.
وی تصریح کرد: تراز تجاری در حوزه فولاد تا سال گذشته حدود منفی 12 میلیون تن بود و اکنون در سال جاری توانسته ایم این عدد را به مثبت 5 میلیون تن برسانیم.
مدیر شرکت ملی فولاد ایران با اشاره به افزایش صادرات فولاد در سال گذشته و امسال گفت: تلاش ما بر این است که در آینده صادرات محصولات پایین دستی در حوزه فولاد با ارزش افزوده بالا افزایش یابد تا حد امکان از خام فروشی جلوگیری کنیم.
یزدی زاده در ادامه بیان کرد: واقعیت این است که انرژی مصرف شده در کشور با نرم جهانی فاصله زیادی دارد.
وی افزود: تدبیری که برای جلوگیری از هدر رفت انرژی در حوزه تولید فولاد سنجیده شده، این است که با موسسه جهانی CRU تفاهم نامه مشترکی امضا شد تا این شرکتِ پیشرو در اجرای روشهای بهینه سازی تولید فولاد در دنیا ،بتواند به متخصصان ما در جهت بهینه سازی روشهای تولید فولاد؛ آموزش، کمک و تجهیزات ارائه دهد.
یزدی زاده در پاسخ به این پرسش که میانگین مصرف انرژی و آب در کارخانه های فولاد کشور به چه میزان است، گفت: میزان مصرف انرژی در شرکت های مختلف فولادی در کشور متفاوت است و بستگی به نوع روشی دارد که آنها فولادسازی می کنند اما در این میان ذوب آهن توانست مصرف انرژی پایین تری را در سالهای اخیر به ثبت برساند.
وی ادامه داد: آنچه که اکنون در شرکت فولاد مبارکه مطرح است، مصرف 5 متر مکعبی آب برای تولید فولاد است اما باید گفت به صورت میانگین این عدد در کل کشور به 15 متر مکعب می رسد.
مدیر شرکت ملی فولاد ایران اظهار کرد: مصرف انرژی فولادسازی ها در کشور در مقایسه با کل صنعت و بخشهای دیگر جامعه بسیار اندک است و این دلیل خوبی برای کم توجهی صنایع فولاد به شاخص های کاهش مصرف انرژی نیست.
وی در خاتمه بیان کرد: در تلاشیم با توافقنامه صورت گرفته بسیاری از مشکلات مصرف انرژی حوزه فولاد سازی کشور را برطرف سازیم.
شمس الدین سیاسی راد مدیر آموزش،پرورش و فن آوری سازمان ایمیدرو با تاکید بر اهمیت مصرف انرژی، آب و محیط زیست در چرخه تولید فولاد در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی ،افزود: دوره های مشابهی نیز در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی در جهت توانمندسازی صنایع فولادی کشور در حال برگزاری است.
وی در ادامه افزود:کارگروه تخصصی مدیریت انرژی، محیط زیست ،مصرف آب و با رویکرد توسعه پایدار و با هدف تحقق تولید پاک و بدون ضایعات توسط سازمان ایمیدرو و با همکاری دانشگاه های کشور در حال فعالیت است.
سیاسی راد با اشاره به بالا بودن سرانه مصرفی انرژی و مصرف صنایع فولاد کشور نسبت به شاخص های جهانی گفت:دلیل اصلی این مصرف انرژی بالا،قدیمی بودن تکنولوژی های مصرفی در صنعت فولاد است.
وی در پایان یادآور شد:تغییر سیاست های تعیین انرژی و بروز کردن دانش و تجهیزات کارخانه های فولاد ایران می تواند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی در کشور داشته باشد.
گزارش:سمیه عرب
انتهای پیام/