به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اسلام در همان ابتدای حیات خود و در عصر جاهلیت، یعنی زمانی که ارزش زنان به پایین‌ترین حد خود رسیده بود، با نگاه خود به زنان توانست شخصیت این گروه جامعه را احیا کند.
نگاه متفاوت اسلام به زنان و توجه به آنان در هیچ فرهنگی یافت نمی شود و بانوان با دستورات اسلام به مدارج رفیع علمی و معنوی در طول تاریخ رسیدند. اما در برخی موارد نگاه اسلام به بانوان برای جامعه اسلامی به صورت صحیح تشریح نشده است و برداشت های غلطی در این امر وجود دارد. به همین دلیل و برای کنکاش بیشتر در مورد نگاه اسلام به زن با حجت الاسلام موسوی به گفتگو نشسته‌ایم.
محورهای اصلی این گفتگو به شرح زیر است:
زن و مرد تفاوتی در جایگاه معنوی در پیشگاه خداوند ندارند/ نگاه غرب به زن نگاه اقتصادی است/ در اسلام زنان به منزله گلی خوشبو تشبیه شده‌اند/ کارهای سخت را نباید به بانوان داد/ در غرب بسیاری از زنان نسبت به نگاه جامعه به خود معترض هستند/ هر محدودیتی برای انسان بد نیست/ قرار نیست هر كار سختی که مردان در جامعه انجام می‌دهند، زنان نیز انجام دهند/ نباید کارهای خشن به بانوان واگذار شود/ جهاد زن خوب شوهرداری است/ در سال‌های گذشته به مقوله فرهنگ در دانشگاه‌ها توجه نشده است
در ادامه مشروح اين گفتگو را بخوانيد:
مهمترین هنر زن از دیدگاه اسلام این است که انسان های بزرگ پرورش دهد
نگاه اسلام به نیمی از جامعه یعنی زنان چگونه است؟ غرب از چه دریچه‌ای به زن نظر دارد؟
وقتی آیات قرآن را بررسی می کنیم، به این نتیجه می رسیم که هیچ تفاوتی در جایگاه و آن منزلگاهی که برای انسان در نظر گرفته شده، میان زن و مرد نیست. برای مثال در سوره مبارکه «نحل» خداوند کریم می فرماید: هرکسی که ایمان داشته باشد و عمل صالح انجام دهد، ما او را زنده می کنیم به یک زندگی پاکیزه و پر از شادابی و لذت و ما آنها را به بهترین شکل پاداش می دهیم.
اما وقتی به غرب نظر می‌کنیم، آنها از زن بیشتر به عنوان یک ابزار برای به دست آوردن سود اقتصادی استفاده می کنند؛ یعنی زنان به عنوان یک کالا استفاده می‌شوند. حتی در برخی از کشورهای غربی بانوان در ویترین قرار داده می شوند و در واقع کالایی می شوند که دیگران آنها را می پسندند و می خرند یا تبلیغات رسانه ای کار بانوان است. اما در اسلام زنان به منزله گلی خوشبو تشبیه شده اند و پهلوان نیستند. یعنی کارهای سخت و پرتلاش را نباید به خانم ها داد. این قشر مهم جامعه بیشتر باید کارهای فکری انجام دهند. مهمترین وظیفه ای که برای خانم ها در اسلام مقرر شده این است که همسر خوبی برای شوهران خود باشند و البته مادر خوبی برای فرزندان. مهمترین هنر زن از دیدگاه اسلام این است که انسان های بزرگ پرورش دهد. پس جایگاهی که اسلام برای زنان درنظر می گیرد، بسیار رفیع است. خداوند انسان را خلیفه خود در زمین قرار داده است و به هیچ عنوان در این امر جنسیت مطرح نیست. در بعد معنوی هیچ تفاوتی بین جایگاه مرد و زن نیست.
پس این نگاه منفی و غلط از کجا نشأت گرفته شده است که زن غربی آزادتر زندگی می‌کند و جایگاهش بالاتر است؟
این یک برداشت اشتباه از فرهنگ غرب است. اتفاقاً در غرب نیز بسیاری از زنان به نگاه جامعه خود در این امر معترض هستند. در ضمن هر نوع محدودیتی بد نیست. به عنوان مثال انسان در بیرون از خانه کفش می‌پوشد. کفش محدودیت است اما فایده‌های فراوانی برای ما دارد. یا بسیاری از دستورات پزشک برای بیمار محدودیت ایجاد می کند، اما آن محدودیت فایده های بسیار دارد.
نباید کارهای خشن به خانم ها واگذار شود
برخی از بانوان در جامعه دارای مشاغل سخت و سنگینی هستند که به نظر می رسد با روح یک بانو در تضاد است. آیا زنان می توانند همچون مردان جامعه برای خود هر شغلی انتخاب کنند؟
خداوند در قرآن می فرماید: وقتی انسان را آفریدم، از روح خود در آن دمیدم. چه مرد و چه زن. پس زنان و مردان از جایگاه علمی و عرفانی در درجه یکسانی برخوردارند. اما این سخن به آن معنی نیست که هر کاری که مردان در جامعه انجام دادند، بانوان نیز آن کار را انجام دهند. مثلا بانویی که راننده کامیون است اگر چرخی از آن ماشین سنگین پنچر شود، چطور می خواهد به پنچری چرخ اقدام کند.
نباید کارهای خشن به خانم ها واگذار شود. در روایات اسلامی آمده است که کارهای خشن را به بانوان واگذار نکنید و حوادث وحشتناک را نیز به گوش آنها نرسانید؛ چون روح آنها لطیف است. نبايد اين كارها انجام شود تا بتوانند انسان‌هایی با کمالات تربیت کنند. اگر روح بانوان زمخت و خشن شود، دیگر نمی‌توانند در تربیت انسان‌ها موفق باشند. اصلا دلیل اینکه به بانوان گفته شده است در منصب قضاوت ننشینند، چیست؟ چون در قضاوت، انسان همواره با جنایتکاران برخورد دارد و این کار روح زن را جریحه دار می کند. در واقع این کار یک امتیاز بزرگ برای بانوان است. خانم ها باید به سمت کارهایی بروند که با روحیاتشان تناسب داشته باشد؛ مثل تدریس یا علوم پزشکی مربوط به بانوان. یا کارهای دیگر که با شأن آنها همسان باشد.
جهاد زن خوب شوهرداری است
لطفا معنی این جمله را بگویید: «اسلام برابری زن و مرد را از حیث ارزش های انسانی قبول دارد اما از لحاظ وظایف خیر».
تفسیر این جمله در صحبت های قبلی بنده بود. در واقع زنان و مردان از وظایف یکسان در جامعه برخوردار نیستند و وظیفه هر کدام متفاوت است. مهمترین وظیفه زن مسلمان را با داستانی از رسول خدا (ص) نقل می کنم:
گروهی از زنان نزد پیامبر خدا آمدند و از ایشان خواستند تا برای جهاد به میدان جنگ بروند. رسول خدا (ص) در اینجا جمله‌ای معنادار فرمودند که برای تمام نسل‌ها کاربرد دارد. ایشان فرمودند: جهاد زن خوب شوهرداری است. بحث تربیت انسان های بزرگ از دیگر وظایف زنان است.
یکی از چالش‌های مهم جامعه امروز رابطه دختر و پسر در جامعه و بخصوص در محیط دانشگاه است. نگاه اسلام به این مقوله چیست؟
بسیار سوال مهمی است و ما به صورت مفصل در دانشگاه به آن می پردازیم. وقتی به قرآن نظر می کنیم پاسخ این سوال را پیدا می کنیم. مثلا در داستان حضرت موسی(ع) و دختران شعیب، حضرت موسی نزد آن دو دختر رفت و به سخن گفتن پرداخت. موسی در آنجا گفت: آیا می توانم برای شما کاری کنم؟ دختران گفتند: بله؛ ما برای سیراب کردن گوسفندان خود نیاز به آب داریم، اما مردان زیادی در کنار چاه هستند. این موضوع نشان دهنده این است که عفت بانوان باید همیشه رعایت شود. در اینجا موسی (ع) به آنها کمک کرد. سپس دختران شعیب با حضرت موسی(ع) سخن گفتند. پس این موضوع نشان می دهد که صحبت اگر معمولی و بدون ناز و ادا باشد، اشکالی ندارد. اگر سخن گفتن دختر و پسر ضرورت داشته باشد، اشکالی در کار نیست.
به مقوله فرهنگ در دانشگاه ها خوب توجه نشده است
امروز وضعیت دانشگاه های ما از لحاظ فرهنگی و رابطه میان دختران و پسران چگونه است؟
به نظر بنده مدیران و مسئولان آموزش عالی و دانشگاه ها باید دقت بیشتری در اجرای برنامه های فرهنگی داشته باشند. من می گویم که وقتی وضعیت فعلی جامعه را در نظر می گیریم، جوانان کمترین تقصیر را دارند. اگر باغبان خوب به باغ خود رسیدگی نکند و آن باغ آفت زند، ما نباید درخت را سرزنش کنیم. امروز باغبان جامعه همان مسئولان فرهنگی هستند. این موضوع نیاز به ریشه یابی دارد. در سال‌های گذشته متاسفانه به مقوله فرهنگ در دانشگاه ها خوب توجه نشده است و هم اکنون نیز همین است. اصلا ماهیت انقلاب ما فرهنگی است. ما باید در حل مشکلات فرهنگی از مساجد خوب استفاده کنیم. متاسفانه مدیریت موازی در کشور وجود دارد. ما باید در این امر منسجم رفتار کنیم.
مقام معظم رهبری در سخنان خود فرمودند: من در پیشگاه خداوند در روز قیامت احتجاج می کنم و می‌گویم که من بهترین افراد را در شواری عالی انقلاب فرهنگی قرار دادم. این نکته مهمی است که اگر همه خوب کار کنند، ما حصل آن در جامعه جوانان با نشاط خواهند شد. جوانان با استعداد ایرانی می توانند دنیا را تکان دهند. متاسفانه در کشور ما همتی برای جذب جوانان وجود ندارد.
امروز دختران ما زمانی که از دانشگاه خارج می شوند، چه اندوخته فرهنگی دارند؟
از نظر علمی اندوخته ایجاد می‌شود؛ اما متاسفانه در بعد فرهنگی اینگونه نیست و متاسفانه ما کاهش سطح فرهنگی داریم و بیشترین نقص برمی گردد به برنامه‌ریزان این حوزه.
نقش امام رضا (ع) در وحدت همه فرقه ها، بی‌بدیل است
در آستانه میلاد امام رضا (ع)هستیم. چند جمله ای در مورد نقاط برجسته زندگی ایشان بفرمایید.
امام رضا (ع) با لقب عالم آل محمد (ص) مشهور هستند. به دلیل اینکه مناظرات فراوانی با دانشمندان مختلف داشتند و در همه مناظرات سربلند بیرون آمدند.
نکته مهم این است که امام رضا (ع) در روایات ما از جایگاه والایی برخوردار است. طوری که روایات زیادی است که ثواب زیارت امام هشتم از زیارت امام حسین (ع) بیشتر است. بنده وقتی برای اولین بار این حدیث را دیدم تعجب کردم. این نشان دهنده شان و جایگاه ایشان است. نقش امام رضا (ع) در وحدت همه فرقه ها، بی‌بدیل است.
ما شیعه بودن خود را تا حد زیادی مدیون امام هشتم هستیم
لطفا در مورد تاثیر امام رضا (ع) در ایجاد عشق و محبت به اهل بیت (ع) در میان ایرانیان توضیح دهید.
امام رضا (ع) تا جایی که توان داشت، فرهنگ اهل بیت را در میان ایرانیان گسترش داد؛ یعنی ما شیعه بودن خود را تا حد زیادی مدیون امام هشتم هستیم و بعد امامزاده هایی که با دستور ایشان در کل ایران پخش شدند. ایشان با این دستور کاری دراز مدت انجام داد. امام رضا (ع) به شاگردان و اطرافیان خود می‌گفتند که در ایران بمانید و با آنها وصلت کنید و فرهنگ اهل بیت (ع) را در این سرزمین ترویج دهید. در روایات است که ایرانی ها گروهی هستند که به یاری پیامبر اسلام می شتابند و امام رضا (ع) در ترویج فرهنگ اسلامی نقش اساسی داشتند.
لطفا سخن پايانی خود را بگویید.
ممنون از شما. دهه کرامت را به مردم سرزمینم و همچنین همه شیعیان جهان تبریک می گویم.
گفتگو از محمدرضا فلاحی
انتهای پيام/