قاچاق نه تنها عامل بروز پیامدهای منفی اقتصادی است، بلکه می تواند به بروز هزینه های سنگین اجتماعی و فرهنگی نیز منتهی شود، آن‌چنان که رگه هایی از این خسارات در طول سالیان اخیر به انحای مختلف همچون بیکاری، از بین رفتنِ فرصت های شغلی، تعطیلی برخی از مراکز و واحدهای تولیدی و صنعتی، هدر رفت ارز کشور و مخاطرات فرهنگی، هویدا شده است.
با چنین اوصافی، مقابله و مبارزه با این پدیده نامیمون، به یکی از دستورکارهای اصلی و کلان کشور مبدل شده که تقریباً تمامی مسئولان و کارشناسان بر لزوم مقابله قاطعانه با این پدیده تأکید می‌ورزند.
اگرچه میان آنچه که شایسته است و انتظار می رود با وضعیت فعلی حاکم بر اقتصاد کشور، فاصله ای بسیار زیاد احساس می شود و بعضاً واردات بی رویه در بسیاری از اقلام غیر ضروری ، این زخم را کهنه تر می نماید، اما انصاف حکم می کند، تلاش های برخی از نهادهای ذی‌ربط برای مهار و کنترل این عارضه شوم نیز به سادگی نادیده گرفته نشود.
در طول سالیان گذشته، طرح‌ها و دستورکارهای بسیاری برای مقابله با قاچاق تعریف، طراحی و اجرایی شده که طرح شبنم یا ایران کد از نمونه های آن به شمار می رود، که البته بعد از گذشت مدتی به تدریج معایب، نواقص آن عَیان شد.
مدتهاست طرح سامانه شناسه کالا به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با قاچاق مطرح شده که در نهایت چندی پیش بعد از گذشت قریب به 3/5 سال، به‌صورت رسمی از این طرح رونمایی شد.
در مرحله نخست، مقرر است 1497 قلم کالا تحت پوشش این سامانه قرار گیرد و به تبع کالاها و محصولاتی که فاقد کد شناسه لازم باشند، به عنوان کالای قاچاق، شناسایی و رهگیری خواهند شد.
در ذیل این گزارش تلاش می شود در گفت و گویی با کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی، به نحوی دقیق تر، طرح اشاره شده مورد تبیین، بررسی و واکاوی قرار گیرد.
تأخیر 5/3 ساله در طرح سامانه شناسه کالا، مصداق بارز فرصت سوزی بود
پویا رضوانی، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار
اقتصاد و انرژی، با اشاره به تأخیر بسیار در رونمایی از سامانه شناسه کالا، اظهار داشت: بدون تردید چنین تأخیری در شرایطی که قاچاق، باعث تحمیل خسارات بسیاری به کشور می شود، منطقی و معقولانه به نظر نمی رسد.
وی افزود: طرح شبنم و ایران کد به دلایلی لغو شد که البته با عنایت به تهدیدات و نارسایی های طرح های مذکور، لغو آن نیز چندان غیر منتظره نبود و به اعتقاد بنده، تصمیمی هوشمندانه و سازنده نیز به شمار می رفت، اما نقد و ایرادِ وارده به این امر معطوف می شود که بعد از لغو طرح های مذکور (شبنم و ایران کد)، یک فرصت 5/3 ساله برای مقابله و مهار قاچاق از دست رفت.
رضوانی عنوان کرد: این بدان معنا نیست که در طول 3/5 سال گذشته هیچ اقدام مؤثری برای مقابله با قاچاق کالا اجرایی نشده، اما یقیناً فرصت های برجسته ای نیز در سایه تأخیر مذکور و در بازه زمانی اشاره شده از بین رفت، که می شد با اتخاذ تدابیر لازم از این فرصت سوزی جلوگیری شود.
وی افزود: البته اهمیت تشکیل کمیته های تخصصی برای بهینه شدن فعالیت سامانه به عنوان اصلی ترین دلیل این تأخیر عنوان شده، اما در صورت تلاش هر چه بیشتر، طی شدن این فرآیند در بازه زمانی کوتاه تر غیر ممکن نبود.
کاهش اسناد قابل معامله، کاهش زمان برای تجار و بازرگانان و شفاف سازی،اصلی ترین هدف طراحی شناسه کالا
یدا...صادقی، معاون امور اقتصادی بازرگانی وزیر صنعت، معدن و تجارت در مراسم رونمایی از سامانه شناسه کالا عنوان کرد: این سامانه در راستای آیین نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که به ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تأکید دارد.
آن‌چنان که این مقام مسئول عنوان داشته، اصلی ترین هدف از طراحی و راه اندازی این سامانه، مشمول کاهش اسناد قابل معامله، کاهش زمان برای تجار و بازرگانان و تولیدکنندگان و شفاف سازی فرآیند واردات، تولید و توزیع می شود.
به واقع این سامانه، ابزاری است برای شفاف سازی اسناد تجاری و تسهیلِ کنترل و شناساییِ کالاهای قاچاق و با عنایت به لزوم ثبت نام وارد کنندگان یا تولید کنندگان در سامانه NTSW.IR، زمینه و بستر توزیع و فروش محصولات قاچاق محدود تر از گذشته خواهد شد.
به واقع در سایه این طرح، 1497 قلم کالا در سه گروه الف،ب و پ در بخش های متعدد همچون داروهای انسانی و حیوانی، مکمل های غذایی، محصولات آرایشی و بهداشتی، خوراکی ها، تجهیزات ارتباطی، لوازم خانگی، لوازم یدکی خودرو، مشتقات نفتی، اسباب بازی، منسوجات و پوشاک، گندم، برنج، جو، چای، شکر، بذرها و بسیاری از محصولات و کالاهای دیگر، ملزم به دریافت کد شناسه می شوند که این حجم از تنوع محصولات، موید دامنه فراگیر کالاها و اقلامی است که تحت پوشش طرح اشاره شده قرار می گیرد.
نحوه اجرای سامانه مذکور،ضریب توفیق آن را مشخص خواهد کرد
مریم تیموری، کارشناس اقتصاد در گفت و گو با خبرنگار
اقتصاد و انرژی، با اشاره به سازنده بودنِ چنین طرح هایی در امر مقابله و مبارزه با قاچاق کالا گفت: نباید این نکته حائز اهمیت را از نظر دور داشت که صرفاً با تعریف و طراحی سامانه، مَقوله مبارزه و مقابله با قاچاق کالا به نتایج مطلوب و سازنده منتهی نخواهد شد و حصول این امر، مستلزم مؤلفه های دیگری نیز است که مجموعه این پیش نیازها با همسویی و هم افزایی یکدیگر، دستیابی به نتایج و توفیقات مؤثر و تعیین کننده را تضمین خواهد کرد.
وی افزود: یکی از عناصر بسیار حائز اهمیت در حصول اهداف از پیش تعیین شده در خصوص طرح مذکور، به نحوه اجرایی شدن آن معطوف می شود و باید ساز و کارهای اجرایی به نحوی تنظیم و تعریف شود که امکان هرگونه سوء استفاده از آن را،سلب نماید.
تیموری عنوان کرد: سازگاری و ارتباط و تعامل سازنده تمامی دستگاه های ذی‌ربط با سامانه مذکور و جلوگیری از نارسایی در فرآیند ارتباطی نهادهای مربوطه با این سامانه از دیگر ضروریاتی است که در تسریع و تسهیل تحقق اهداف مورد نظر مؤثر و ضروری است.
وی در خاتمه یادآور شد: امید آن می رود با استفاده صحیح از تجارب گذشته، شاهد تکرار سرنوشت طرح های شکست خورده پیشین (شبنم و ایران کد) ، برای این طرح نباشیم.
انتهای پیام/