به گزارش خبرنگار
حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یکی از موضوعات مهمی که در عرصه نشر کشور وجود دارد این است که کتاب های زیادی در کتابخانه هایمان خاک می‌خورند و توسط مردم خوانده نمی‌شوند. برای این امر تنها یک مسئله را به عنوان دلیل نمی توان مطرح کرد؛ بلکه عوامل مختلفی دست به دست هم می‌دهند تا این مسئله به وجود بیاید. برای آگاه شدن از دلایل مختلف خاک خوردن کتاب‌ها در کتابخانه‌ها به سراغ اهالی نشر رفتیم و در این باره با آنها گفتگو کردیم.
علی آبان، شاعر با اشاره به دخیل بودن چند عامل در خاک خوردن کتاب ها در کتابخانه ها اظهار داشت: در وهله اول بعد اقتصادی جامعه سبب شده است، تا کتاب‌ها در کتابخانه‌ها خوانده نشود. بعد اقتصادی که به خودی خود در عرصه‌های سیاست، فرهنگ، جامعه، اخلاق و تربیت تاثیرگذار است. ضعف اقتصادی هرگونه مجال مطالعه را از مردم می‌گیرد و فرهنگ کتابخوانی در جامعه جا نیفتاده است. متولیان فرهنگی ما معمولا کسانی انتخاب می‌شوند که یا دغدغه فرهنگی آنها کم است یا با این سمت غریب هستند و آشنایی با کارشان ندارند.
وی افزود: نکته سوم دنیای مجازی است که همه را به خود درگیر کرده است. مردم احساس می کنند داده های فرهنگی، علمی و ادبی را از طریق دنیای مجازی می‌توانند دریافت کنند. این دلیل جدی‌تر است و تهدیدی برای جامعه فرهنگی ما محسوب می شود. یکی از تاثیرات مخرب دنیای رسانه ها، قضاوت ها، مطالعات سطحی و در نهایت سواد و علم سطحی شده است. هم اکنون فوتبال حرفه ای می شود یا آشپزی را به صورت حرفه‌ای نشان می دهند اما کتابخوانی ما حرفه ای نیست.
این شاعر با اشاره به این ضرب‌المثل که برای خوراندن شربت تلخ باید دور قاشق را شیرین کرد و سپس به کودک داد؛ بیان کرد: متولیان ما در جامعه آیا این شیرینی را دور قاشق اضافه کردند؟! متاسفانه کتابخوان‌ها تشویق نمی شوند. کتاب‌خوان‌های ما از نظر مالی، اقتصادی و زندگی پردردسر و محروم هستند.
آبان ادامه داد: آموزش ما خدشه دار شده است. در زمانی هر کسی به راحتی نمی توانست مدعی شود که من دارای مدرک دکترا هستم . آموزش ما آنقدر خدشه دار شده که به شوخی گرفته شده است. هر فردی با نوشتن هر مطلب سطحی و نازل خود را نویسنده و پژوهشگر می‌داند. ما متاسفانه یا از این ور بوم افتادیم یا از آن ور. آنقدرروی یک کتاب مانور می دهیم که مخاطب گمان می‌کند به غیر از اثر این فرد وجود ندارد.
وی با اشاره به ایجاد راهکارهایی در رادیو و تلویزیون برای جلب عموم مردم و آشنایی آنها با کتاب بیان کرد: آنقدر به حافظ شاعر بزرگ گفتیم که بسیاری از شاعران دیگرما مورد توجه قرار نمی گیرند. ما شاعران دیگری داریم که حتی با حافظ برابری می کنند. یا اینقدر روی گلستان تبلیغ کردیم که شاید کتاب‌های دیگری که بالاتر از گلستان باشند، مورد توجه واقع نشد. تلویزیون ما باید کارشناسان، محققان و منتقدان علمی و ادبی را شناسایی کند و در کنار برنامه‌های آشپزی و ورزشی یک گروه ادبی ایجاد کنند. سال‌هاست طرحی به صدا و سیما دادم که برنامه ای مانند 90 ورزشی برای ادبیات ایجاد و در آن آثار ارزشمند و مفید را از قرن دوم و سوم تا کنون معرفی کنند. به عنوان مثال بگویند ارزش تاریخ یمینی و قابوسنامه کم نیست یا اینکه افرادی مانند انوری شاعری ارزشمند هستند و یک جلسه دو ساعته داشته باشند.
کامران شرفشاهی، مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر هم با اشاره به برخی کتاب‌هایی که جنبه تخصصی و مخاطب خاص دارد و نمی‌توان انتظار داشت، همه کتاب‌ها در کتابخانه‌ها با رویکرد تمام مراجعه‌کنندگان روبرو شود؛ بیان کرد: اهمیت کتابخانه‌ها در این است که به عنوان یک مخزن دربرگیرنده تمام منابع برای مراجعه کنندگان باشند. هرکس باید بتواند بنا به نوع نگرش یا موضوع تحقیقی به کتابخانه مراجعه کند. ممکن است کتابی سال‌ها در قفسه کتابخانه بماند و خاک بخورد اما سرانجام روزی مورد استفاده پژوهشگر قرار بگیرد. این نکته چیزی از اهمیت آن کتاب یا کتابخانه کم نمی کند. البته برخی کتاب‌ها هم هستند که از سطح کیفی لازم برخوردار نیستند؛ مانند انبوه کتاب‌های سفارشی که توسط ناشران دولتی منتشر می‌شود.
وی افزود: کتاب‌های سفارشی ناشران دولتی به همراه کتاب‌هایی که از سوی عده‌ای به نیت کسب شهرت یا نیات دیگری چاپ می‌شود؛ به راستی معضلی نه تنها برای کتابخانه ها بلکه برای فرهنگ کتابخوانی هستند. اما کتاب‌هایی که بسیار تخصصی هستند به طور قطع دارای ارزش بالایی هستند و حضور این کتاب‌ها در این کتابخانه‌ها نه تنها مشکلی ایجاد نمی کند؛ بلکه به عنوان یک اثر ارزشمند برای پژوهشگران لازم و ضروری و موجب افزایش اعتبار کتابخانه‌هاست. اما کتاب‌هایی که از هیچ نظر ارزشمند نیستند، مشکلات متعددی را برای اشخاصی که برای مطالعه به کتابخانه‌ها می روند، پدید می آورد. این کتاب‌ها فرصت انتخاب مخاطب را اشغال می‌کند و به عبارتی کتاب‌های وقت‌گیر و جاگیری هستند که موجب اتلاف وقت کتابداران و اعضای کتابخانه‌ها می‌شود.
مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر با اشاره به دل‌زدگی مخاطب و بخصوص افرادی که در آغاز راه کتابخوانی هستند، به عنوان خطر بزرگ کتاب‌های ضعیف در کتابخانه ها بیان کرد: با توجه به اینکه خرید کتاب‌های ضعیف معمولا هزینه های گزافی را به کتابخانه‌ها تحمیل می کند؛ حتی با وجود آنکه بخش اعظمی از این کتاب‌ها جنبه اهدایی دارد اما این کتاب ها باید مراحل فهرست نویسی و دیگر اقدامات را پشت سر بگذراند تا در قفسه کتابخانه ها قرار گیرند. مشکل جا به ویژه در کتابخانه های کوچک از دیگر نکاتی است که می توان از آن به عنوان معضلی که اینگونه کتاب‌ها ایجاد می کند، نام برد . لذا در این زمینه باید کتابداران برای خرید کتاب نیازسنجی و نظرسنجی کنند. گاهی اوقات از یک کتاب نسخه های متعددی در یک کتابخانه وجود دارد که باید به اصطلاح کتابداران وجین شود و در اختیار کتابخانه قرار گیرد تا این کتاب ها در قفسه ها بی جهت معطل نمانند.
مهدی رضایی، نویسنده، هم با اشاره به وجود کتاب‌های ضعیف در تمام کشورها و اجتناب‌ناپذیر بودن آن اظهار داشت: کتاب‌های خوبی در کتابخانه وجود دارد که خاک می خورد. برای هر کسی این آزمون و خطا وجود دارد. به هر حال نویسنده متوجه می شود که مانند اثر ضعیفش ننویسد و ناشر هم پی می‌برد، کتابی مانند اثر ضعیفش منتشر نکند. یکسری کتاب‌های تخصصی نیز وجود دارد که خوانده نمی‌شود. دلیل آن معرفی نکردن درست و قدرت نداشتن ناشر برای پخش اثر است. 5 درصد نشر ما یک کار را می گیرد و خوب منتشر می کند؛ 95 درصد دیگر هم اکنون بی هدف کارمی کنند و تخصصی نیستند.
وی افزود: ولی ما به کتاب‌های سطح پایین نیاز داریم تا مردم را به سمت کتابخوانی بکشانیم و بعد به آنها کتاب‌های تخصصی را معرفی کنیم. ما الان در اول راه ماندیم. زمانی هیچ کس به سینما نمی‌رفت؛ همین را امروز در حوزه کتاب می‌بینیم. در این زمینه باید برنامه ریزی شود. کتابخوانی به فرهنگسازی نیاز دارد. تنها مقوله‌ای که درباره آن حرف زده می شود، اما عمل نمی شود همین کتابخوانی است.
گزارش از محدثه محمدپور
انتهای پیام/