قطبالدین صادقی، نویسنده، کارگردان و بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون، در گفتگو با خبرنگار
حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با اشاره به اینکه نمایش «صعود مقاومت پذیر آرتورو اویی»، یکی از جذاب ترین، پر مخاطب ترین و در عین حال سیاسی ترین آثار برشت است، گفت: این اثر با داستانی استعاری، ماجرا را به نیویورک متصل کرده است. ماجرای بالا آمدن یک گردن کلفت چاله میدانی که باندی مافیایی تشکیل می دهد و صعودی تدریجی دارد.
صادقی در ادامه با اذعان به این امر که کارگردانی امیر دژاکام در برجسته کردن وجوه شاد، پر تحرک، موزیکال توأم با رقص و سکوت در این اثر چالاکی و شادابی خاصی در آن به وجود آورده است، افزود: این اثر برای یک اروپایی قابل فهم است؛ چرا که کدهای اثر باز است و مواردی از جمله «حریق رایشتاگ» و «شب چهارراه های بلند» در آن به چشم می خورد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه کارگردان می تواند در این اثر، جملاتی را که منشی تایپ می کند دربارۀ وقایع آلمان به صورت مونولوگ برای تماشاچی بازگو کند، ادامه داد: مخاطب غربی نیازی به توضیحات اضافه ندارد؛ چرا که در این فضا زندگی مرده است. اما دقیقاً همین فضا می بایست برای مخاطب شرقی توضیح داده شود.
این کارگردان ضمن تحسین از پرداخت غیر مستقیم به مسائل و موضوعات تاریخی در اثر، اظهار داشت: این اثر به حریق رایشتاگ نمی پردازد، به صورت مستقیم نمی گوید که مجلس ملی آلمان را خود هیتلر آتش زد و ایرلاس و گرینبرگ را وارد ماجرا کرد. هیچ یک از این موارد در اثر امیر دژاکام قرائت نمی شود.
صادقی ضمن ابراز خرسندی از این امر که «صعود مقاومت پذیر آرتورو اویی» با نگاهی مفرح و تکیه بر انتقال مفاهیم فوری، چالاک و با تکیه بر حرکت، رقص و آوا موفق است، اما آنچه که بتواند یک قرائت تاریخی ضد نازیسم ارائه کند در آن به چشم نمی خورد، تصریح کرد: می توان توسط منشی اثر، لحظات برشت را به زبان بیاورد و تماشاچی را شگفت زده کرد.
نویسنده، طراح و کارگردان نمایش «مروارید» با اشاره به این امر که داستان اثر، رشد تدریجی انسان های گردن کلفت نازی را به طور استعاری از طریق یک باند مافیا به تصویر می کشد، تأکید کرد: ایجاد سرگرمی در یک اثر نمایشی بسیار ستودنی و تحسین برانگیز است، اما به نظر من مخاطب آثار نمایشی «برشت» می بایست لذت دانستن را تجربه کند، چرا که دانستن، مکانیسم آن و آگاهی از مسائل اجتماعی در آن بسیار مهم است.
وی در ادامه با اذعان به این امر که به یقین می بایست گفت که بسیاری از مخاطبان این اثر آن گونه که باید متوجه نشدند که در پشت پردۀ آن چه می گذرد، گفت: کارگردان این اثر به تمام وجوه آن فکر کرده است و به نظر من حیف است که این وجه از اثر برای او نادیده انگاشته شود و باید به آن فکر شود.
این مدرس دانشگاه در حوزۀ هنرهای نمایشی، بازیگران نمایش «صعود مقاومت پذیر آرتورو اویی» را بازیگرانی چالاک، شاداب، سرزنده و دارای تحرک بسیار خوب دانسته که شناختی خوب از اثر به دست آورده اند و بر همین اساس، افزود: این اثر گروتسکی از تاریخ معاصر آلمانی است که کمر او زیر بار قرض هایی که ناشی از شکست در جنگ جهانی است خرد شده، اقتصاد آن نابود شده است، بیکاری، فقر و تورم در آن موج می زند و در برابر یک دوراهی جامعۀ بحران زده و جامعۀ نجات یافته قرار گرفته است.
وی ضمن تأکید بر این امر که امروز برشت می تواند آن گونه که باید مفاهیم معرفتی را به مخاطب خاص خود منتقل کند، اظهار داشت: به نظر من می توان به این جمع بندی رسید که برشت در انتقال مفاهیم استادی مسلم است.
کارگردان نمایش «مروارید» که این شب ها در سالن ناظرزادۀ تماشاخانۀ «ایرانشهر» روی صحنه است، با اشاره به این امر که «صعود مقاومت پذیر آرتورو اویی» یک اجرای امروزی در تهران 1396 در مورد «برشت» است، تصریح کرد: برشت به خاطر دانایی و نگرش عمیق در تاریخ و نگارش های موضعدارانۀ بسیار عمیق خود معروف است و تمامی ادعاهای او در نگارش متون بدین خاطر است که تماشاچی را به فکر وادارد.
صادقی پا به پا کشاندن تماشاچی هم زمان با اجرا در طول خط سیر داستان را از دیگر ویژگی های مهم آثار برشت برشمرده که می تواند توسط کارگردان اتفاق بیفتد و بر همین اساس، تأکید کرد: برشت همواره می گوید که برای انتقال هنر به مخاطب باید شاد باشی و با مردم ارتباط داشته باشی، اما امروز این مفهوم در معنای اجتماعی رو به ضعف گذاشته است.
وی در ادامه موضوع محوری نمایشنامه را محدود به اتفاقات و وقایع پیرامون فردی دانست که بازار خرید و فروش سبزیجات را در یک کشور قبضه می کند و بر همین اساس مردم را به خاک سیاه می نشاند و ادامه داد: «صعود مقاومت پذیر آرتورو اویی» یک معنای درشت تاریخی دارد که به مخاطب خود آگاهی تاریخی طبقاتی می دهد. این نمایش، ابزار شناخت ریشه ای بحران ها را به مخاطب می دهد و نباید ضعیف شود.