به گزارش خبرنگار حوزه
سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، محمد رضا پهلوی که در جریان کودتای 28 مرداد سال 1332 با کمک آمریکا بار دیگر به قدرت بازگشته بود، در سال 1343 برای جلب رضایت و حفظ حمایت آمریکایی ها، قانونی از تصویب مجلس گذراند که به موجب آن مستشاران نظامی آمریکا و تکنسین های وابسته و اعضای خانواده و خدمه آن ها اعم از نظامی و غیر آن از شمول قوانین قضائی ایران معاف شوند؛ به طوری که اگر آنان مرتکب جرم وجنایتی در ایران می گردیدند در دادگاه های ایران جوابگو نبودند.
این در حالی است که آمریکا بیش از چهل هزار مستشار در ایران داشت و با تصویب این قانون، تمامی اتباع آمریکایی در صورت تخلف، از هرگونه مجازات مصون بودند و امکان برخورد از سوی دستگاه قضایی ایران وجود نداشت.
قانون کاپیتولاسیون در اصل مصونیت سیاسی دیپلمات ها و نمایندگان سیاسی در حال ماموریت یک کشور در کشور دیگر بود که به دیگر اتباع داده می شد.
وطن فروشی با دویست میلیون دلار
در زمان نخست وزیر "حسنعلی منصور"، شاه در تیرماه 1343 به آمریکا رفت و مورد استقبال گرم رئیس جمهور آمریکا (جانسون) قرار گرفت و در آنجا بود که شاه خود را به دویست میلیون دلار فروخت و امتیاز کاپیتولاسیون را شخصاً به دولت امریکا اعطا نمود. "ریچارد فاو" در این باره می گوید: دویست میلیون دلار قیمت شاه برای اعطای امتیازات دیپلماتیک به جامعه نظامی امریکا بود... تنها چیزی که باقی می ماند، تصویب پارلمان ایران بود که انتظار نمی رفت قول شاه را نقض نماید.
هنوز چند ماهی از تصویب لایحه کاپیتولاسیون در ایران نگذشته بود که سوء استفاده از آن پدیدار گشت. در 12 اسفند 1343، یک درجه دار آمریکایی به نام "چارلز.ال.گری" با یک دختر جوان ایرانی به نام "ایران سلیمی" تصادف و این دختر جوان بر اثر جراحات وارده فوت کرد.
سفارت آمریکا برای وزارت امورخارجه ایران، در مورد این حادثه و محاکمه درجه دار آمریکایی چنین نوشت: وی طبق ماده 37 کنوانسیون وین در مورد روابط دیپمالتیک از امتیازات و مصونیتهای سیاسی... برخوردار می باشد. از آن وزارت خانه درخواست می شود که به مقامات ذی صلاح ایران اطلاع دهید که "گری" مصونیت سیاسی دارد.
واکنش تاریخی امام خمینی (ره) به تصویب کاپیتولاسیون
تصویب قانون کاپیتولاسیون توسط دولت وابسته محمدرضا پهلوی واکنش شدید امام خمینی (ره) را در سال 1343 به دنبال داشت و امام خمینی(ره) در چهارم آبان 1343 طی سخنانی که در جمع هزاران نفر از مردم ایراد نمود به این موضوع اعتراض کردند و با آیه استرجاع (انالله و انا الیه راجعون) سخنرانی خود را آغاز کردند و در آن بیانات اظهار داشتند: "رژیم ایران، استقلال کشور را فروخت و در عمل دست نشاندگی خود را به آمریکا اعلام داشت، چنین روزی عزای ملت ایران است و جا دارد مردم بر سر در منازل و مغازه های خود پرچم سیاه بیاویزند."
همچنین امام خمینی(ره) طی اعلامیه ای که در این باره انتشار دادند، تصویب لایحه کاپیتولاسیون را محکوم نموده و آن را «سند بردگی ملت ایران» و «اقرار به مستعمره بودن ايران» و «ننگينترين و موهنترين تصويب نامه غلط دولتهاى بى حيثيت» ناميد و نوشت: اکنون من اعلام مىکنم که اين راى ننگين مجلسين، مخالف اسلام و قرآن است و قانونيت ندارد.
سر انجام در نتیجه همین اعتراض های امام خمینی (ره) باعث گردید تا ایشان را در 13 آبان 1343 از ایران به ترکیه تبعید نمایند.
بدعهدی آمریکایی ها صدای متحدانش را هم در آورد!
"جواد منصوری" کارشناس سیاست خارجی و سفیر سابق ایران در چین، در گفت وگو با
باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن اشاره به قیام 15 خرداد 1342 و در معرض سقوط قرار گرفتن سلطنت پهلوی در آن سالها، گفت: حکومت پهلوی نادرترین متحد آمریکایی‌ها در جهان بود و باید سلطنتش حفظ می شد، بنابراین آمریکایی ها برای حفظ سلطنت پهلوی، نیازمند به اقدامات گسترده تری بودند به گونه ای که در داخل ایران از اختیارات نا محدود و مصونیت کامل برخوردار باشند؛ به ویژه اینکه هیچگونه مسئله قضایی نتواند آنها را زیر سوال ببرد، از سویی این امر با روش های معمول دیپلماتیک میسر نبود.
وی در ادامه افزود: در فروردین 1343سفارت آمریکا طی یاد داشتی به وزارت خارجه ایران، برای کارکنان و دیپلماتها و مستشارانش در ایران، مصونیت قضایی و به عبارتی نقض حاکمیت حقوقی ایران را در خواست می کند.این در خواست در بخش حقوقی وزارت خارجه مورد بررسی قرار می گیرد، سه ایراد اساسی به این درخواست وارد می شود، اول آنکه این در خواست با کمسیون وین در تضاد است دوم آنکه اگردولت ایران به آمریکا این حق را بدهد در واقع حاکمیت حقوقی خود را در مقابل آمریکا نقض کرده است و دولتهای دیگر هم این درخواست را از حکومت ایران خواهند داشت؛ و سوم آنکه این درخواست با سایر قوانین کشور مطابقت ندارد؛ سرانجام با نظر نخست وزیر وقت تصمیم گیری در این مورد به مجلس واگذار می شود.
منصوری افزود: در یک شکل کاملا خاص این موضوع در مجلس مطرح و با 64 مخالف در مقابل 72 موافق لایحه موسوم به کاپیتولاسیون به تصویب مجلسی می رسد که تمامی اعضایش به اختیار شاه انتخاب شده اند! اما سرانجام موضوع به اطلاع حضرت امام می رسد و ایشان نیز موضوع را افشا می کنند.
این کارشناس سیاست خارجی و سفیر سابق ایران در چین گفت: پس از کودتای 28 مرداد 1332 دولت آمریکا به صورت مستمر امتیازاتی را از ایران می گیرد و حاکمیت همه جانبه اش را بر ایران مستقر می کند و بر اساس اسناد و گفته های مقامات رژیم شاه بسیاری از تعهداتش را هم عملی نمی کند و فقط به امتیاز گرفتن و به حداکثر رساندن منافع آمریکا فکر می کرده؛ به گونه ای که شاه در آخرین روزهای سطلنت خود میگوید: ما فکر نمی کردیم که علی رغم 25 سال حاکمیت مطلقی که برای آمریکایی ها فراهم کردیم این چنین در برابر حوادث، مارا بی دفاع بگذارند.
منصوری در ادامه ضمن اشاره به اینکه مستندات زیادی از اطرافیان و نزدیکان شاه مخلوع پهلوی مانند "خاطرات اسد الله علم"، وجود دارد که معترض به رفتارها و وعده های بی فرجام آمریکایی است، افزود: حتی وزیر خارجه وقت انگلیس در سال 1357، "دیوید اوئن" به مقامات امریکایی به شدت اعتراض می کند ومی گوید زمانی که حکومت پهلوی به شما احتیاج داشت به کمک شاه نرفتید، درحالی که شما حداکثر استفاده را از ایران برده اید.
منصوری در پایان تاکید کرد: این سخن وزیر خارجه وقت انگلیس نشانه کاملی است از اینکه نمی شود به حرفهای آمریکایی ها اعتماد کرد و آنها تنها در زمانی که حداکثر منافع را بتوانند بدست بیاورند همراه متحدانشان خواهند بود.
به گواهی تاریخ، آمریکا و کشورهای استعمارگر از هر ابزاری برای توسعه سلطه سیاسی بر کشورها و وابسته نگه داشتن آنها استفاده کرده اند که کاپیتولاسیون تنها نمونه ای از آن می باشد. این واقعه تنها خشتی از دیوار بلند بی اعتمادی میان ملت ایران و دولت امریکا است، که هر گز از حافظه تاریخی ملت ایران حذف نخواهد شد.
گزارش از : محمد صادق کلبادی
انتهای پیام/