بنا به تصور مردم در گذشته، این بیماری به علت نفرین یا شدت غم و غصه در فرد بروز می کرد. سل عفونت مزمنی است که به وسیله باکتری " میکوباکتریوم توبرکلوزیس" و گاهی به وسیله سایر مایکوباکتریوم ها ایجاد می شود. این بیماری اغلب ریه را درگیر می کند، اما هیچ کدام از دستگاه های بدن از شر این بیماری در امان نیستند.
میکروب سل، 20 نفر را آلوده می کند
بهنام فرهودی متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری تشخیص این بیماری غالبا آسان دانست و گفت: اگر بیمار علامت دار باشد و به پزشک مراجعه کند، سل به راحتی تشخیص داده می شود. این بیماری به جز ریه، هر ارگانی را می تواند درگیر کند. باوجود تنوع تظاهر سل، سرفه طولانی مدت بیشتر از دو هفته، علامت اصلی و کاهش وزن، تب حاد و تعریق شبانه از علائم عمومی این بیماری محسوب می شود.
این متخصص با اشاره به مسری بودن سل، افزود: میکروب این بیماری سبک بوده، ساعت ها در هوا معلق می ماند و حدود 20 نفر را آلوده می کند. میکروب در برخی افراد در معرض عفونت نهفته مانده و پس از مدتی فعال می شود.
از طرفی ورود میکروب سل به ریه ها مساوی با ابتلاء به سل نیست چراکه سیستم ایمنی بدن در مقابل این میکروب دفاع کرده، اطراف آن را یک دیواره محکم دفاعی کشیده و آن را غیرفعال می کند. در این حالت در اکثر موارد فرد حتی متوجه ورود میکروب به بدن خود و این دفاع بدن در ریه های خود نمی شود. از همین رو تاکنون یک سوم مردم به این میکروب آلوده شده اما خود از این موضوع اطلاع ندارند.
روش های درمان این بیماری در کشور
تنها در 10% موارد این دیواره دفاعی به دلایل مختلف تخریب، میکروب های خفته و غیرفعال سل بیدار شده و شروع به تکثیر می کنند. در این زمان بیمار دچار علائم بیماری سل می شود و در این مرحله به این فرد بیمار مسلول می گویند. پس فرد آلوده شده به میکروب سل عفونت یافته بیمار نبوده و میکروب به دیگران منتقل نمی کند.
فرهودی اولین گام پس از شک به وجود این بیماری در فرد را آزمایش خلط خواند و ادامه داد: در این روش ارزان و در دسترس خلط بیمار به کمک میکروسکوپ بررسی می شود. وزارت بهداشت در سالهای اخیر سعی بر به کارگیری از روشی با حساسیت بالاتر را داشته که در همین راستا روش مولکولی را به حوزه درمان سل افزوده است. عکس برداری از ریه نیز با توجه به شرح حال بیمار می تواند موثر باشد.
بهبودی 95 درصد از مبتلایان حتمی است
وی ضمن اشاره به رایگان بودن تمام روش ها در بخش دولتی، اظهار داشت: سل بیماری درمان پذیری است. در گذشته 50 درصد از مبتلایان فوت و 25 درصد از مبتلایان تا پایان عمر با این بیماری دست و پنجه نرم می کردند، اما اکنون 95 درصد از مبتلایان بهبودی کامل به دست می آورند. 5 درصد مابقی نیز به علت بیماری زمینه ای، سن بالا یا پیشرفته بودن بیماری، به طور کامل بهبود نمی یابند.
به گفته فرهودی مدت درمان بیماری کوتاه نبوده و بیشتر از شش ماه طول می کشد. از طرفی در صورت مصرف نامنظم داروها، فرد فوت کرده یا به میکروب مقاوم می شود.زمانی که میکروب سل مقاوم شود، هر متخصصی حق درمان ندارد.
سل مقاوم به درمان، مقاوم به درمان منتقل می شود
وزارت بهداشت فقط به 11 مرکز در کشور اجازه درمان سل مقاوم به درمان را داده است.فرهومند این شرایط را در همه جای دنیا یکسان می داند چراکه داروهای مرتبط با این مرحله از بیماری گران و پرعارضه هستند. سل مقاوم به درمان خطر مرگ و میر را افزایش داده و افراد در معرض را به میکروب مقاوم به درمان آلوده می کند. از طرفی سل حساس به درمان پس از گذشت دوهفته از درمان، سرایت نمی کند، اما مقاوم به درمان آن تا زمان منفی شدن نتیجه کشت خلط بیمار، سرایت می کند.
حضور ویروس HIV در خون سه درصد مسلولان
فرهودی حدود سه درصد از مسلولان را مبتلا به ایدز دانست و ادامه داد: اگر فردی مبتلا به سل باشد باید از لحاظ ابتلا به ویروس ایدزنیز بررسی شود.
همه گیری بیماری ایدز و بدنبال آن سل مقاوم به دارو ، جهان کنونی را با تمام پیشرفت های عظیم در علم پزشکی از نظر کنترل بیماری سل ،بیش از یک قرن به عقب برگردانده است . امروزه در دنیا هر ساله بیش از 8 میلیون نفر به این بیماری مبتلا و تاکنون یک سوم مردم جهان بدون آنکه احساس بیماری کنند به میکروب این بیماری آلوده شده اند.
بخشی از بیماران گم شده اند
متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری بیان کرد: در سالهای اخیر اقدامات خوبی در این زمینه در کشور انجام شده و طبق آخرین تحقیقات ملی از هر صد هزار نفر، 10 الی 15 نفر به سل مبتلا می شوند اما پیش بینی جهانی این تعداد را در کشور ما 20 نفر اعلام می کند. در نتیجه بخشی از بیماران را گم کرده ایم.
وی یادآور شد: مهمترین راه کنترل بیماری سل تشخیص زودرس و درمان درست است پس مردم و متخصصان باید به این بیماری حساس باشند.
گزارش از یاسمن قاسمی
انتهای پیام/