راه توسعه در هر کشوری از آموزش و پرورش می‌گذرد

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ مراسم افتتاحیه نمایشگاه «گنج یادگیری» در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.

در این مراسم پس از پخش سرود ملی و تلاوت آیاتی از قرآن حکیم، مجری مراسم اجرای برنامه را با خواندن شعری آغاز کرد و سپس از دکتر صالحی امیری ریاست سازمان و اسناد کتابخانه ایران دعوت کرد که به روی صحنه بیاید.

صالحی امیری پس از خوشامدگویی به میهمانان و معرفی مهمان ویژه دکتر نجفی مشاور رئیس جمهور گفت: بهانه این جمع یادی دوباره از معلم و کتاب و کلاس و تخته است. من بدون اغراق بارها گفته ام که توسعه در ایران هیچ گاه به مقصد نمی رسد، مگر آن که ریل توسعه از آموزش و پرورش باشد و دلیل معلولیت توسعه در ایران، نشانگر انطباق نداشتن ریل گذاری با باورهای ایرانی است. ابتدا باید انسان توسعه یافته داشته باشیم؛ سپس صنعت توسعه یافته. چون بدون انسان توسعه یافته با ابزار توسعه یافته به مقصد نمی رسیم. پیش نیاز همه ی این‌ها از مدرسه آغاز می‌شود.

سپس مجری برنامه به معرفی اعضای پنل کتابخوانی پرداخت. اصغر سیدآبادی ( روزنامه‌نگار و نویسنده کودک)، منیر همایونی (عضو کانون توسعه فرهنگی کودکان و نوجوانان)، فریدون عمو‌زاده خلیلی (مدیر مسئول نشریه چهلچراغ و تویسنده کودک) و فرح حق نژاد.

در این نشست اصغر سید آبادی گفت:  این روزها کتابخوانی برای کودک بسیار کمرنگ و حاشیه ای است. ما در خود نمایشگاه کتاب نظرسنجی کردیم که اوقات فراغت خود را چگونه می‌گذرانید و حتی در بین افرادی هم که به نمایشگاه آمده بودند، کتابخوانی اولین تفریح کودکان نبود و تنها دوازده درصد را به خود اختصاص داد.

وی ادامه داد: سالانه در حهان آزمونی تحت عنوان آزمون «پرت» برگزار می‌شود که سواد خواندن دانش‌آموزان را می سنجد و در این آزمون ایران از آخر سوم است. این نشان می‌دهد دانش آموزان ایرانی کتاب نمی‌خوانند و این نکته را هم باید در نظر داشت که کمک درسی و مطالعه درسی را جزو ساعت درسی نمی‌توان در نظر گرفت.

وی گفت: مردمی که خود کتاب نمی‌خوانند، نمی‌توانند کودک را به کتاب خواندن ترویج کنند و متاسفانه آموزش و پرورش هم کتاب را رقیب درس خواندن به حساب می آورد اما دانش‌آموزانی که به عنوان سرگرمی کتاب می‌خوانند، از سواد درسی بیشتری هم برخوردارند. ما به جای ترویج کتابخوانی، کودکان را نصیحت می‌کنیم که کتاب بخوانند و صرف نصیحت هیچ نتیجه‌ای ندارد.

سپس محمد هادی محمدی پژوهشگر اظهار داشت: مشکل کتاب خواندن در ایران پدیده ای است که شناسایی علت آن دشوار است. یکی از مسائل کمبود مطالعه آن است که درک آموزش و پرورش از کتاب خواندن مهارت است و درک ما از کتابخوانی ارتقای فرهنگ. خواندن باید در جهت رشد فرهنگی صورت بگیرد.

وی ادامه داد: همه کودکان در همه نقاط کشور حق دارند که کتاب بخوانند، به همین سبب ما کتاب را به نقاط مرزی بردیم تا همه کتاب بخوانند. البته کتاب یک عنصر است و آموزش کتابخوانی باید با جذب همراه باشد. اتفاقا کاری بسیار ارزان هم هست.

سپس فریدون عمو زاده خلیلی نویسنده کتاب‌های کودک و نوجوان گفت: ما نمی‌توانیم کتابخوانی را جدا از سیستم آموزش و پرورش مطرح کنیم. ما باید از این زاویه نگاه کنیم که خلاقیت مهم ترین وجه خواندن است و خروجی هر برنامه ای که تبیین می‌کنیم، باید داشتن فرزندانی خلاق باشد.
 
وی ادامه داد: طرح هایی هست که می گویند هر کسی که این کتاب را بخواند، جایزه می‌گیرد اما این گونه طرح‌ها لذت خواندن را از کودک می گیرد. با درست کردن نشریه دانش آموزی می توان از این لذت برخوردار شد؛ چون این نشریه یک ساخت که دقیقا به معنای آفرینش است به کودک می‌دهد و برای خلق آن سناریو می چیند که این سناریو خلاقیت او را افزایش می دهد.
 
وی در آخر گفت: کتاب را باید به شکل نیازی لذت بخش به کودک القا کرد.

سپس دکتر نجفی مشاور رئیس جمهور و وزیر اسبق آموزش و پرورش روی سن آمد و گفت: این نمایشگاه در این روزها که فضای کشور با رفتن دانش آموزان به مدرسه همراه است، خیلی مفید است. نام این نمایشگاه که «گنج یادگیری» است، مرا یاد کتاب «یادگیری گنج» که توسط یونسکو چاپ شده بود، انداخت. ما هم موفق شده بودیم در سال 1376 این کتاب را به فارسی ترجمه کنیم و در اختیار علاقه مندان قرار دهیم.

وی ادامه داد: امروز که به آموزش و پرورش نگاه می‌کنم، می بینم که هنوز هم نتوانسته ایم نسبت به خیلی از مشکلات آموزش و پرورش تفوق پیدا کنیم و فکر می کنم که مطالعه این کتاب هنوز برای خیلی از کارشناسان آموزش و پرورش لازم باشد.

نجفی گفت: آموزش و پرورش باید بخشی از جامعه مدنی تلقی شود و حلقه رابط مردم با حکومت آموزش و پرورش است. از این رو دموکراتیزه کردن آموزش و پرورش اهمیت دارد و یکی از لوازم این اقدام تجدید نظر اساسی کردن در اهداف آموزش و پرورش است که تعارضی پنهان و آشکار بین برنامه ریزی دولت برای آموزش و پرورش و زاویه نگاه مردم به آموزش است. این نگاه با استراتژی دولت تفاوت دارد و نظام جمهوری اسلامی باید به این مسئله فکر کند.

وی ادامه داد: توجه بیش از حد ما به کتاب های درسی و اقدامات سنتی یادگیری و یاددهی موجب شده که ما نسبت به محور های دیگر آموزش و پرورش کم توجه باشیم. ما به خلاقیت دانش آموزان کمتر توجه کردیم و نسبت به فعالیت های گروهی آن ها کمتر موفق بودیم و بیشتر دقت را به فعالیت های انفرادی‌شان اختصاص دادیم.

نجفی گفت: نظام آموزشی ما از دانش آموزان فردی گوش کننده می سازد و کودکانمان شجاعت ابراز چیزهایی که خودشان به آنها می‌رسند را ندارند و این اتفاق به دلیل فضایی است که در خانواده و آموزش پرورش وجود دارد.