سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

گزارش/

آیا بدعهدی آمریکا در اجرای برجام نقطه پایانی دارد؟

دولت آمریکا همواره به غلط، این حق را برای خود قائل بوده که تفاسیر و تعابیر خودش را از متن توافق برجام داشته باشد.

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ یک سال پیش بود که مذاکرات 12 ساله هسته‎ای سرانجام با موافقت ایران و گروه 1+5 درباره برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام به پایان رسید. باز خوانی برجام کمک می‎کند مسیر و جزییات اجرایی این مذاکرات پیچیده و حساس بهتر شناخته شود.

برجام بر؛ یک دیباچه- یک مقدمه- مفاد عمومی بعلاوه چهار بخش هسته‎ای، تحریمها، برنامه اجرایی و ساز و کار حل و فصل اختلافات مشتمل می‎باشد.


بطور کلی برنامه جامع مشترک به صراحت بر صلح آمیز بودن و همچنین غیر نظامی بودن فعالیت‎های هسته‎ای جمهوری اسلامی اذعان دارد. یکی از بخشهای مهم توافق هسته‎ای برداشتن تحریمهای ظالمانه می‎باشد. با گذشت یک زمان نسبتا طولانی، در میدان عمل همچنان شاهد وجود موانعی در عملیاتی شدن مفاد برجام بویژه در حوزه‎های اقتصادی هستیم.

اما در آخرین واکنشها نسبت به موانع سر راه اجرای برجام ،سخنگوی وزارت خارجه کشورمان اظهار داشت: بیشترین میزان بدعهدی و کارشکنی در روند اجرایی برجام، از جانب دولت آمریکا صورت گرفته است.


"بهرام قاسمی" با اشاره بر تذکر جدی مقامات ایرانی به طرف آمریکایی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نسبت به وظایف خود در قبال برجام،  تأکید کرد: دولت‌های اروپایی هم تا حدی با ما هم‌صدا بودند و امیدواریم آمریکا بتواند مسیر خود را اصلاح و اروپا نیز بتواند مسیر خود را بابت همکاری‌های بانکی دنبال کند.


کارشناسان چه می‌گویند؟

"سید جلال ساداتیان" کارشناس سیاست خارجی و دیپلمات سابق ایران در لندن در گفت‎وگو با خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران جوان، پیرامون روند اجرایی برجام گفت: در ابتدا امر باید دید چه انتظاری از برجام می‎رود. اینکه امروز گفته می‎شود طرفداران برجام به صف منتقدان آن پیوسته‎اند، بنده چنین نظری ندارم. توافق ایران با گروه 1+5 باعث شد تا جلوی بسیاری از تنش‎ها و بحران‎های پیش رو گرفته شود.

وی تصریح کرد: یکی از دستاوردهای برجام این است که مانع از چهار قطعنامه اجرایی علیه ایران شد و دو قطع‎نامه دیگر شورای امنیت را خنثی کرد و همچنین کالاهای اساسی که سابق بر این بخاطر تحریمها با قیمتهای غیر واقعی خریداری می‎شد، در شرایط کنونی به قیمت منطقی خود نزدیک شده است.

دیپلمات سابق کشورمان در لندن؛ تسهیل در فروش نفت را یکی دیگر از امتیازات توافق هسته‎ای برشمرد و در ادامه افزود:  با توافق بدست آمده میان ایران و دولتهای طرف مذاکرات، پروژه ایران هراسی تعدیل شده و روابط خارجی تهران و با سایر کشورها بهبود پیدا کرده است. نقل و انتقالات مالی کشور که در گذشته قطع شده بود امروز تا حدودی برقرار شده است.

ساداتیان در پاسخ به سوالی پیرامون علت بدعهدی ایالات متحده در اجرای برجام بویژه در حوزه‎های اقتصادی خاطر نشان کرد: بخش عمده بد عهدی دولت آمریکا به خزانه داری کاخ سفید برمی‎گردد. مضاف بر اینکه نباید دخالتهای لابی صهیونیستی و نیز نفوذ رژیم سعودی که با صرف هزینه‎های هنگفت در اجرای برجام خلل وارد می‎کنند را نادیده گرفت.

وی در ادامه تصریح کرد: دولت آمریکا مسئول و موظف به اجرای برجام است. اما در این میان عربستان سعودی با بکارگیری ذخایر ارزی خود، بسیار در تلاش است تا برجام به نتیجه نرسد. از طرفی رژیم صهیونیستی دارای لابی قدرتمندی در کنگره آمریکا است و از جهت دارا بودن منابع مالی فراوان در سطح بالایی از نفوذ در میان نمایندگان کنگره برخوردار هستند.


 اما در مجموع این موضوعات نافی مسئولیتهای دولت آمریکا نخواهد بود. ذکر این نکته ضروری است که فشارهای موجود برای اجرا نشدن برجام از آن جهت است که در سایه عملیاتی شدن برجام و دسترسی ایران به منابع مالی حقه خود،در عمل تهران به یک قدرت قابل اعتنا در منطقه تبدیل خواهد شد که غرب به جد نگران این موضوع است.

این کارشناس سیاست خارجی در واکاوی قدرت جمهوری اسلامی ایران که دشمنان هم امروز بدان معترف هستند ابراز داشت: صرفا بحث قدرت نظامی ایران در شرایط فعلی مطرح نیست. دشمنان انقلاب اسلامی از قدرت نرم، قدرت علمی و اقتصادی ایران واهمه دارند که مجموع این عوامل می‎تواند کشور را توانمندتر سازد. لذا باید تحریم‎های ظالمانه‎ای که علیه ما اعمال شده بود به سرعت مرتفع شود.

وی در همین راستا می افزاید: دشمنان نظام جمهوری اسلامی بخصوص عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی بشدت در پی سنگ‎اندازیهای متعدد در روند برجام هستند.


ساداتیان در رابطه با نقش سایر اعضای گروه 1+5 در اجرای مفاد برجام می‎گوید: تصور می‎شود دولتهای اروپایی در اجرای کامل برجام یکی از طرفهای ذینفع باشند. به تعبیری پس از حصول توافق هسته‎ای دول اروپایی زنبیل‎های خود را در صف مراوده با ایران قرار دادند. بیشتر این کشورها در بالاترین سطح، مقامات بلند پایه خود را به تهران فرستادند. باید گفت مناسبات تهران در سطوح پایین‎تر با اروپا راه اندازی شده است. از این جهت با طرف اروپایی پیرامون مسایل برجام مشکلی نداریم، لیکن همانطور که اشاره شد مشکل اصلی موارد نقض برجام ایالات متحده است.

وی در خصوص مصادیق نقض برجام از سوی کاخ سفید اظهار داشت: بطور نمونه در مورد موضوع تحویل هواپیماهای ایرباس مطابق با قرارداد مربوطه، خزانه‎داری دولت آمریکا در عملی مخالف با روح برجام اجازه فروش آنها را صادر نکرد. البته اخیرا عنوان می‎شود که این اجازه صادر شده است. اما در تعلل واشنگتن در مورد اجرای تعهدات خود نسبت به جمهوری اسلامی باید گفت: در حقیقت امروز ایران طلبکار واقعی از دولت ایالات متحده است. لیکن همان‎گونه که عنوان شد؛ صهیونیستها و رژیم ریاض با نفوذ در نهادهای مالی آمریکا موجبات کارشکنی در روند برجام را فراهم آورده‎اند، که البته بطور کامل هم موفق نبوده‎اند. اما در نهایت شخص اوباما و کری مسئول اجرای برجام هستند.

این دیپلمات اسبق در پایان خاطر نشان کرد: پیش‎بینی می‎شود، باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا، تا قبل از ترک کاخ سفید موانع پیش روی اجرای برجام را برطرف سازد. به این دلیل که از نظر انتخاباتی حزب دموکرات آمریکا بشدت به موفقیت برجام وابستگی دارد. گرچه این یک موضوع داخلی در سیاست آمریکاست، لیکن عدم توفیق دموکراتها در یک مسئله مهم منطقه‎ای می‎تواند به منزله یک شکست بزرگ برای آنها منظورشود.

اما پیرامون برجام و نقش غیر سازنده کاخ سفید در اجرای توافقات حاصله بین تهران و دولتهای غربی؛ "ناصر دهقانی" دیگر کارشناس سیاست خارجی در گفت‎وگو با باشگاه خبرنگاران اظهار داشت: مذاکرات هسته‎ای که در نهایت منتج به توافق جامع بین ایران و شش قدرت جهانی شد، در ابتدا با نیت صادقانه‎ای از سوی مقامات آمریکایی آغاز نشد. از این رو نمی‎توان به پایبند بودن واشنگتن بر نتایج برجام خوشبین بود. بلکه ایالات متحده مذاکرات هسته‎ای را در همان سالهای 82 و83 با هدف سوء توقف فعالیتهای صلح آمیز هسته‎ای ایران شروع کرد.

وی افزود: دولت آمریکا در توقف برنامه صلح آمیز ایران از راهبرد تهدید استفاده کرد. تهدید به تهاجم نظامی- تکرار ادعای بمباران تاسیسات هسته‎ای و نیز صدور بیانیه‎ها و قطعنامه‎های مختلف علیه جمهوری اسلامی از طریق شورای حکام، نشان می‎دهد؛ کاخ سفید از هیچ راه‎کاری برای از بین بردن برنامه هسته ای ایران فروگذار نخواهند کرد.


دهقانی تصریح کرد: دولت ایالات متحده وقتی از تهدید جمهوری اسلامی ناامید شد، در چنین شرایطی بود که؛ قدرت و استقامت مردم ایران ،واشنگتن را مجاب کرد تا با تهران بر سر میز مذاکره بنشیند. در واقع هدف مذاکرات طرف غربی، همان رویکردی بود که در راستای برنامه‎های قبلی (توقف فعالیتهای ایران در حوزه هسته‎ای) خود دنبال می‎کردند.

این کارشناس سیاست خارجی مبتنی بودن برنامه هسته‎ای ایران بر دانش بومی و ظرفیتهای داخلی را از عمده دلایل مخالفت غرب و مشخصا آمریکا با این برنامه صلح آمیز کشورمان می‎داند. چرا که در این صورت در آینده این فعالیتها غیر قابل نفوذ و تخریب خواهد بود و آنها از این موضوع بشدت نگران بودند که فرایند هسته‎ای شدن صلح آمیز ایران غیر قابل مدیریت و کنترل باشد!

وی در ادامه می‎افزاید: قدرتهای غربی بویژه آمریکا برجام را بعنوان یک راهکار برای توقف برنامه هسته‎ای ایران در پیش گرفتند. در واقع باید گفت زمانی که توافق برجام به امضای طرفین رسید، غربیها تا اندازه زیادی به اهداف خود رسیدند.  بنابراین وقتی که واشنگتن مشاهده کرد، به هدف خود دست یافته است از زیر تعهدات خویش شانه خالی می‎کند. چرا که از اول هم عدم امتیاز دهی به ایران  و نیز توقف برنامه هسته ای از اهداف غایی آمریکایی‎ها بوده است.


دهقانی با اشاره به اینکه از منظر نظام سلطه به رهبری آمریکا؛ رشد، توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران بعنوان یک نظام الگو برای جوامع محروم و مستضعف به هیچ وجه قابل پذیرش نبوده و نخواهد بود؛ از این رو کاخ سفید تا جایی که توان داشته باشد از تعهدات قانونی خود نسبت به توافقات حاصله با ایران سر باز می‎زند. 

وی در پاسخ به این سوال که تهران چگونه می‎تواند واشنگتن را مجبور به تمکین از مفاد برجام کند گفت: جمهوری اسلامی ایران باید از طریق اعمال فشار و قدرت بر آمریکا، نظام سلطه را برتن دادن به تعهدات خود سوق دهد. البته به نظر می‎رسد، ما در موضوع برجام اهرم فشار قابل توجه‎ای برای خودمان پیش بینی نکرد ه‎ایم، بلکه اهرمهای فشار برای طرف مقابل است که در صورت تخطی ایران از مفاد برجام، هر گونه اقدامی برابر تفاسیری که غرب دارد علیه جمهوری اسلامی اجرا کند. این موضوع یکی از نقاط ضعف برجام قلمداد می‎شود.

دهقانی در مورد اینکه آیا "نقطه پایانی" برای بدعهدی‎های آمریکا پیرامون برجام وجود دارد یا خیر ابراز داشت: تمام نهادهای بین‎المللی  و سازمانهای  تصمیم گیر و تصویب کننده برجام، از عناصر غربی –آمریکایی تشکیل شده‎اند.از این جهت بعید است آمریکا دست از بدقولی  و بدعهدی خود برداشته و وفای به عهد کند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: دولت آمریکا همواره به غلط این حق را برای خود قائل بوده که تفاسیر و تعابیر خودش را از متن توافقات داشته باشد و این موجب می‎گردد تا آمریکایی‎ها همواره ابتکار عمل را در دست بگیرند. امروز آمریکا قرائت خود را از موضوع برجام دارد، لذا با این توصیف گمان نمی رود انتظاراتی که از برجام وجود دارد به راحتی محقق شود.


همان‎طور که دولتمردان جمهوری اسلامی ایران همواره بدان اشاره داشته‎اند. بدعهدیهای آمریکا مسبوق به سابقه است. از این جهت سیاستهای خصمانه این دولت علیه مردم ایران بر هیچ یک از ناظران سیاسی پوشیده نیست. از طرفی کاخ سفید در یک اقدام مشترک با سایر دول غربی یک معاهده در سطح بین المللی را با تهران به امضا رسانده است. بالاخره باید دید در چشم‎انداز آینده، ایالات متحده چه تکلیفی را برای بدعهدیهای خود در نظام بین الملل متصور می باشد. در این میان تنها مردم ایران نیستند که از سیاستهای خصمانه دولت زور گو و گردن کش آمریکا آسیب می‎بیند. امروز قاطبه ملتهای آزادی خواه و مستقل به خواری در چشم شیطان بزرگ تبدیل شده‎اند.

حال باید دید مقامات کشورمان چه اقدام کارامدتری در واکنش به تداوم خصومتهای کاخ سفید خواهند داشت؛چنانچه دور از ذهن خواهد بود ، تصور کنیم تذکرات شفاهی بر قلدری وقیحانه واشنگتن ثمر بخش باشد.
گزارش از محمدرضاشجاعیان

انتهای پیام/






تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.