این دو کشور، بزرگ ترین تولید کنندگان نفت هستند و به لحاظ ذاتی، هم پیمان محسوب می شوند. با این که دو کشور، به نوعی دشمن هم نیز محسوب می شوند، اما خبرهای همکاری آنان در حاشیه اجلاس گروه 20 برای عملی کردن برنامه توقف افزایش تولید نفت، باعث پویایی موقتی در بازار نفت شد.
با توجه به مازاد عرضه مداوم بازار، به نظر می رسد افزایش 6 درصدی بهای نفت که پس از اعلام این برنامه رخ داد، نوعی واکنش بیش از اندازه به شکل گیری کارگروه برای توقف افزایش تولید نفت و نگهداشتن آن در سطح کنونی باشد.
بسیاری معتقدند توقف سطح تولید، مسئله مهمی نیست زیرا همه این کشورها با تمام توان مشغول استخراج نفت هستند؛ البته به استثنای عربستان سعودی که آن هم نمی تواند شیر نفت خود را از این بازتر کند.
اما نکته این نیست؛ مشکل اینجاست که تولیدکنندگان نمی توانند شاهد کاهش بیش از این مقدار بهای نفت باشند.
دولت مادورو در ونزوئلا در آستانه فروپاشی قرار دارد؛ شورش غذایی و اعتراضات گسترده با کاهش نقدینگی، در حال گسترش است. نیجریه نیز دچار خشونت و رکود است و لیبی همان وضع را دارد. حتی کشورهای مرفه تر هم با مشکل روبه رو هستند.
رهبران عربستان از هنگام تنزل بهای نفت در دو سال گذشته، حدود 190 میلیارد دلار از ذخیره ارزی خود را هدر داده اند. عربستان مجبور شده برای اولین بار از سال 1991 تا کنون، از بانک های خارجی وام بگیرد و در خیابان های ریاض، مردم بابت افزایش بهای سوخت و کاهش یارانه ها، خشمگین هستند.
همین طور کویت، امارات و قطر که زمانی جزو کشورهای مرفه اوپک بودند، یارانه های خود را کاهش داده و با مشکلاتی دست به گریبان هستند.
خارج از اوپک، روسیه، سال گذشته 4 درصد از رشد اقتصادی خود را از دست داد و انتظار می رود امسال نیز همین وضع را داشته باشد. روسیه نیز مانند بیشتر اقتصادهای وابسته به نفت، می داند که بهای کنونی نفت برای تعادل بودجه اش، کافی نیست.
همه تولید کنندگان بزرگ نفت با توجه به روند کنونی بازار نفت، با مشکلات بودجه ای زیادی دست به گریبان هستند و فقط کاهش بهای نفت را تشدید می کنند.
برآوردهای بانک کپیتال مارکتس آر بی سی نشان می دهد که تولید کنندگان بزرگ نفت به طور متوسط برای برقراری تعادل بودجه خود به نفت حدود 100 دلار نیاز دارند که دور از دسترس است.
حتی روسیه که گفته می شود بودجه خود را با نفت حدود 50 دلار تنظیم کرده، در معرض خطر است.
هلیما کرافت، تحلیل گر انرژی آر بی سی، می گوید برخلاف نبود یک توافق رسمی برای کاهش تولید، گفتگوهای بین عربستان و روسیه، معنادار است.
کرافت معتقد است: «ما معتقدیم این نشانه دیگری از فشاری است که همه تولیدکنندگان در معرض آن هستند و در صورت روند کاهشی بهای نفت، احتمال عمل جمعی آن ها در نشست ماه میلادی جاری غیر رسمی اعضای اوپک را افزایش می دهد. ما این طور تصور می کنیم که احتمال عمل جمعی، تلاشی نمادین برای کنار گذاشتن احساسات است؛ زیرا با توجه به وضع کنونی، چیزی برای از دست دادن نمانده است.»
پس از شکست تلاش قبلی در نشست دوحه، و اتهام زنی های متقابل روسیه و عربستان، عده کمی احتمال همکاری را عملی می دانند.
کرافت می گوید: «اما در چند هفته گذشته، مقامات روسی موضع همکاری طلبانه تری گرفته اند و ولادیمیر پوتین برای اولین بار از توافق پشتیبانی کرد و آن را تصمیم درست اعضا خواند.»
در سال 2001، دو سال مانده به ریاست جمهوری پوتین، روسیه اعلام کرد به دلیل کاهش بهای نفت، تولید خود را نصف می کند، اما آن را افزایش داد. همین کار در سال 2008 نیز رخ داد. سوریه نیز در این میان هست که دو کشور، در خصوص آن مواضع مخالفی دارند.
در این گزارش آمده سن: از این گذشته، جلب رضایت ایران که می خواهد سطح تولید نفت خود را تا میزان پیش از تحریم ها افزایش دهد و با عربستان هم میانه خوبی ندارد، کار مشکلی است. قانع کردن لیبی برای تن دادن به این نقشه نیز بدون چالش نخواهد بود.
اما ایران در اقدامی مهم، اعلام کرده از برنامه توقف افزایش تولید، پشتیبانی می کند و این برخلاف موضع نشست دوحه این کشور است. بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، نیز هفته گذشته پس از گفتگو با مقامات اوپک اعلام کرد ایران از هر حرکتی که به ثبات در بازار نفت کمک کند، پشتیبانی خواهد کرد.
مورگان استنلی نیز در اطلاعیه ای اعلام کرده است که احتمال توافق اعضای اوپک و غیرعضو اوپک را بسیار ضعیف می داند و این برنامه، فقط در حد حرف است.
اما کرافت معتقد است در وضع کنونی، هیچ کس برنده نخواهد بود.