این ادعا آنچنان هویدا،بارز و مشهود است که نه نیازمند ارائه ادله و دلیل و برهان و نه نیازمند مصاحبه با فلان کارشناس و آسیب شناس اجتماعی است.
این درد و ناهنجاری مسبب آسیب ها و پیامد های تلخ و تاسف آور بسیاری است، سرقت، طلاق، کودک آزاری، درگیری و خشونت تنها بخش هایی از این چالش بغرنج و حزن انگیز است که دامن گیر افراد و خانوارهای بسیاری در جامعه شده است.
جان باختن و شهادت ماموران خدوم انتظامی و پلیس مبارزه با مواد مخدر،درگیری با اشرار در مناطق مرزی، تعقیب و گریز های درون شهری، صرف هزینه های میلیاردی برای مقابله با این پدیده شوم،احداث و راه اندازی کمپ های ترک اعتیاد،برگزاری نمایشگاه ها، سمینارها، نشست‌ها، دعوت از کارشناسان حوزه مواد مخدر،اطلاع رسانی،برگزاری کلاس های مشاوره،ساخت، تولید و پخش گزارشات خبری، تصویری، مکتوب و شنیداری، تنها نمونه‌ای از اقدامات متعددی به شمار می رود که در طول سال در سطوح متعدد کشوری،استانی،شهرستانی،منطقه ای و محلی اجرایی می شود.
علیرغم حجم انبوه چنین برنامه هایی،باز هم شاهد وجود معتادان بسیاری بصورت پنهان، زیرپوستی، علنی و عریان(متجاهر)در جامعه هستیم.
هدف ازاین گزارش،واکاوی عوارض و تبعات اعتیاد نیست که چه بسیار گزارشات،مقالات،مصاحبه ها و تولیدات خبری که در این خصوص تنظیم و مرقوم شده ،بلکه منظور نظر از تهیه این گزارش،بررسی و ارزیابی علل ناکارآمدی طرح های مقابله و مبارزه با مواد مخدر است.
البته این ادعا مطرح نیست که برنامه های مرتبط با این عرصه در طول سال فاقد هر گونه کارآیی است،بلکه آنچه که در این خصوص مطرح است به این امر معطوف می شود که دستاورد و خروجی چنین طرح هایی،آنچنان که باید و شایسته است،مثمر ثمر و مطلوب اثر واقع نمی شود.
*لغزش مجدد 80 درصدی معتادان به سوء مصرف مواد مخدر
آمارهای رسمی موید بازگشت 80 درصدی معتادان پس از ترک،به مصرف مجدد مواد مخدر است،این را کارشناسان و صاحب نظران اجتماعی می گویند،البته آمار های غیر رسمی رقم و عددی بیشتر از این را مطرح می کند و بعضا در برخی از اظهار نظر ها به رقم 90 درصدی نیز اشاره می شود،اما با مفروض دانستن ضریب 80 درصدی،باز هم چهار پنجم از افرادی که بصورت اختیاری یا اجباری به ترک مبادرت می ورزند نیز مجددا به چرخه مصرف باز می گردند.
این جمله آشنا بارها و به دفعات از سوی معتادان شنیده شده،که اعتیاد مرخصی دارد،اما ترخیصی ندارد،در این میان معتادان متجاهر بیش از دیگر گروه های معتاد مورد توجه هستند زیرا بصورت علنی،شهر را در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و انتظامی به چالش می کشند و به نوعی علاوه بر مخدوش شدن سیمای شهری،بصورت بالقوه به عنوان عامل انجام بزه ،سرقت ها و... مظنون هستند.
طبیعتا با چنین اوصافی،جمع آوری این گروه از معتادان،در اولویت قرار دارد،اما با وجود جمع آوری این طیف و قشرهای آسیب پذیر،باز هم شاهد هستیم بعداز ترک،این گروه و افراد در گوشه ای دیگر از سطح شهر و با وضعیتی نه چندان مطلوب پدیدار می شوند.
*وجود 15 هزار معتاد متجاهر در شهر تهران
بر اساس آمار و گزارشات منتشر شده در رسانه ها و جرایدی همچون روزنامه جام جم،قریب به 15 هزار معتاد متجاهر در پایتخت حضور دارند که رقم و عدد قابل توجهی به نظر می رسد.
افرادی که روزی به مانند تمامی افراد سالم جامعه،از زندگی طبیعی و عادی برخوردار بودند و رفته رفته بر اثر فراز و نشیب های متعدد و تصمیمات غلط به افرادی تبدیل شدند که مظهر و نمادی از فلاکت،آسیب و کانونی از ناهنجاری های اجتماعی به شمار می روند.
15 هزار معتاد متجاهر در تهران،موید چرخه معیوبی است که در سیلک و روند ترک اعتیاد با آن مواجه هستیم.چندی پیش،وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر،اعلام کرد در صورت موافقت دادستانی کل کشور،معتادان مدت زمان بیشتری را در کمپ های ترک اعتیاد به سر خواهند برد تا شاید ضریب پایداری و سلامت آنها بیش از پیش تقویت شود.
البته برخی معتقدند،این تدبیر نیز چندان موثر واقع نخواهد شد و باید عامل و زمینه اصلی گرایش مجدد معتادان به سوء مصرف مواد مخدر کشف و مورد بررسی قرار گیرد.
*روش ها و رویکرد های نادرست در حوزه مقابله با اعتیاد
سعید صفاتیان،عضو کارگروه مبارزه با مواد مخدر در مجمع تشخیص مصلحت نظام و کامبیز محضری،کارشناس اعتیاد،روش ها و رویکردهای مرتبط با این حوزه را نادرست می داند.
صفاتیان معتقد است باید این موضوع بصورت جدی مورد بررسی،مطالعه و واکاوی قرار گیرد که چرا معتادان پس از بارها و بارها ترک،مجددا به سوء مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می کنند.
محضری، نیز اعتقاد دارد به واقع ایراد اصلی در رویکرد و روش های مقابله و مبارزه با اعتیاد باز می گردد،زیرا غالبا سعی می شود با معتاد مبارزه شود و نه با عتیاد.
*لزوم پیشگیری و تقدم آن بر عرصه درمان
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار
گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به مقدم بودن اصل پیشگیری بر درمان به عنوان اصلی پذیرفته شده در عرصه بهداشت و درمان در تمامی دنیا اظهار کرد:به نظر می رسد در کشور ما و در حوزه اعتیاد آنچنان که باید این مولفه اساسی مورد توجه قرار نگرفته و باید در جهت تغییر این رویکرد با جدیت تمام تلاش شود.
وی افزود:باید ساز و کاری تعریف و طراحی شود که امر پیشگیری به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر در صدر برنامه ها و اولویت گذاری های این حوزه قرار گیرد.
شرافتی عنوان کرد:البته طرح این نظر،معطوف به این موضوع نمی شود که اصل درمان،فراموش شود،بلکه باید اقدامات و تدابیر پیشگیرانه با جدیت مضاعفی پیگیری شود ودر کنار آن برعرصه درمانی و ترک اعتیاد معتادان نیز نظر داشت.
جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی گفت: تا زمانی که به حوزه پیشگیری به عنوان اولویتی جدی نگاه نشود شاهد باز تولید و لغزش مجدد معتادان خواهیم بود،پدیده ای که سال هاست جامعه و دستگاه های ذیربط با آن دست و پنجه نرم می کنند.
وی در خاتمه یادآور شد:موضوع اشتغال و توانمند سازی معتادان نیز از دیگر ضروریاتی است که باید به آن پرداخته شود،مولفه ای که البته اخیرا شاهد تعریف و اجرای برنامه ها و دستورکارهایی در این خصوص هستیم و می طلبد با وسعت،گستردگی و دوام و قوام هر چه بیشتر اجرایی و عملیاتی شود که یقینا با حصول آن شاهد نائل شدن به موفقیت ها و توفیقات مضاعف و فزاینده تری خواهیم بود.
انتهای پیام/