به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛ حمام خان معروف به گرمخانه نور حمامی است بنا شده توسط محمد تقی خان بافقی حاکم يزد به سال 1212(ه.ق) درميدان خان و در کنار مجموعه خان يزد واقع می باشد.
اين حمام در زمينی به مساحت 1170 متر مربع و با زير بنای 900 متر مريع بنا گرديده که شامل بخش های مختلفی از جمله گاوروتون، شاه نشين و خزینه باشد. امروزه از اين بنا به عنوان چايخانه و رستوران سنتی استفاده می شود.
حمام خان (گرمابه نور) دارای سه مسير دسترس است که آن را به ميدان خان، بازارچه کاشيگری و بافت مسکونی مجاور مرتبط می سازد.
بنای حمام مشتمل بر ورودی ها، سربينه، گرمخانه و فضاهای مرتبط با آنها و همچنين استخری در کنار گرمخانه می باشد. فضای سربينه از نظر مساحت و تزيينات از ساير فضاها مشخص تر بوده و در اطراف آن سکوهای نشيمن و رخت کن و جای نهادن کفش تعبيه شده است.
اين فضا با پوشش طاق و گنبد مسقف شده و روشنايی آن از طريق نورگير زيبای تعبيه شده در گنبد تامين می شود. سطوح داخلی سربينه در اصل با نقاشی هايی مزين بوده که امروزه تنها بخشی از آن تزيينات برجای مانده است. حمام خان يزد در دوره اخير تعمير و بازسازی شده و با تغيير کاربری به چاپخانه سنتی تبديل يافته و به ثبت تاريخی نیز رسيده است.
جنس ديوارها از سنگ يا آجر با اندود شفته‌ی آهک است؛ روی ديوارهای نبش شاه‌نشين در بدو ورودی حمام، آثاری از نقاشی‌های مربوط به اواخر دوره‌ی قاجار ديده می‌شوند كه متاثر از شاهنامه‌اند. در مصالح به‌كار رفته در حمام، سنگ در شالوده، كف‌سازی، قرنيزها، حوض‌ها و قرينه‌ها، آجر در ساختمان، ستون‌ها، ديوارسازی، جرزها و تيغه‌های سقف و خشت در ساختن ديوارها، سقف فضای پشتيبانی، گاورو و طويله استفاده شده است.
دالان، فضايی است كه در واقع، سلسله مراتب ورودی، خروجی و سربينه را ايجاد می كند و سربينه، فضايی وسيع و سرپوشيده برای پوشيدن لباس و آماده شدن برای ورود به گرمخانه است. ميان‌در نيز فضايی بين سربينه و گرمخانه است كه گرمخانه نيز خود فضايی تقريبا شبيه سربينه دارد؛ گرمخانه چهار ستون در وسط و دو سقف گنبدی‌شكل دارد كه دور تا دور ستون‌ها را احاطه كرده‌اند.
استخر، فضايی سرپوشيده و نسبتا بزرگ برای استحمام است كه توسط شاه‌نشين با گرمخانه ارتباط دارد. خزينه نيز فضايی سرپوشيده است كه در حد فاصل گرمخانه و تون كه پر از آب گرم است، قرار دارد و برای استحمام استفاده می‌شده است.
تون نيز زيرزمينی دخمه‌مانند در كنار قرينه‌ی آب گرم است كه برای سوختن هيزم باهدف گرم كردن آب از آن استفاده می‌شده و گاورو نيز فضايی باريک، دراز و شيب‌دار است كه برای حركت گاو و كشيدن آب از چاه استفاده می‌شده است.
انتهای پیام/ص